Το ισπανικό σινεμά έχει την τιμητική του το καλοκαίρι και εμείς ρίχνουμε μια ματιά στις κορυφαίες στιγμές του.

Το καλοκαίρι αγαπά το ισπανικό σινεμά, κάτι που φαίνεται από το πρόγραμμα των θερινών της πρωτεύουσας. Σχεδόν κάθε εβδομάδα θα κυκλοφορήσει τουλάχιστον μια ισπανόφωνη ταινία και το κοινό θα την αγακαλιάσει. Φταίει το μεσογειακό ταπεραμέντο; Είναι τα έντονα καλοκαιρινά χρώματα; Ή μήπως απλά είναι μια πολύ αξιόλογη κινηματογραφική σχολή; Ας ρίξουμε μια ματιά στο ισπανικό σινεμά μέσα από ταινίες που έχουν ξεχωρίσει στα βραβεία Γκόγια.

Τα ισπανικά βραβεία Γκόγια ξεχωρίζουν για το κύρος τους και όλες οι ταινίες που έχουν γράψει ιστορία την τελευταία τριακονταετία του ισπανικού σινεμά έχουν περάσει από εκεί. Ας δούμε λοιπόν οκτώ ταινίες που πήραν το μεγάλο βραβείο και στη συνέχεια αγαπήθηκαν και από το κοινό. Φυσικά τα ονόματα των Πέδρο Αλμοδόβαρ και Αλεχάντρο Αμεναμπάρ θα επαναληφθούν αρκετές φορές.

«Γυναίκες στα πρόθυρα νευρικής κρίσης» (1988)

Εδώ ο Πέδρο Αλμοδόβαρ έκανε το μεγάλο «μπαμ» σημειώνοντας μαζική απήχηση εντός και εκτός Ισπανίας. Και όχι άδικα. Όλα τα χαρακτηριστικά του σινεμά του βρίσκονται σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό στις «Γυναίκες στα πρόθυρα της νευρικής κρίσης». Μιλάμε για ένα σενάριο που θα μπορούσε να μετατραπεί σε κακή σαπουνόπερα, ωστόσο ο σημαντικός Ισπανός δημιουργός ξεπερνά τα κλισέ, προσθέτει βάθος πίσω από τις εξωφρενικές παρεξηγήσεις καταστάσεων και δίνει μια ισχυρή φεμινιστική νότα. Συν τοις άλλοις, πιο έντονο από ποτέ είναι το στοιχείο μιας πολύχρωμης μορφής κιτς που αποτελεί μέχρι και σήμερα το σήμα κατατεθέν του Αλμοδόβαρ. Η ερμηνεία της Κάρμεν Μάουρα είναι σκέτη απόλαυση, αξιοσημείωτη και η πρώιμη hipster εμφάνιση του Αντόνιο Μπαντέρας. Υποψήφιο για βραβείο Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας στα Όσκαρ.

Συνολικά βραβεία Γκόγια: 5

«Belle Epoque» (1992)

Ο τίτλος της ταινίας του Φερνάντο Τρουέμπα είναι ειρωνικός αφού δεν αναφέρεται στην αντίστοιχη γαλλική εποχή, αλλά στον Ισπανικό Εμφύλιο. Η υπόθεση εκτυλίσσεται σαν φάρσα, αλλά λειτουργεί και ως παραβολή. Ένας στρατιώτης εγκαταλείπει το μέτωπο και μένει στο σπίτι ενός ηλικιωμένου στην εξοχή. Εκεί γνωρίζει τις τέσσερις κόρες του και κάνει σεξ με την κάθε μία με την προοπτική του γάμου και όπως είναι φυσικό, τα προβλήματα δεν αργούν να έρθουν. Θα μπορούσε να είναι χυδαίο, μολαταύτα καταλήγει τρυφερό και αστείο με έναν τρόπο που δεν προσβάλλει. Οι μούσες του ισπανικού σινεμά, Μαριμπέλ Βερντού και Πενέλοπε Κρουζ βρίσκονται σε μεγάλα κέφια. Βραβείο Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας στα Όσκαρ.

Συνολικά βραβεία Γκόγια: 9

«Tesis» (1996)

Το κινηματογραφικό ντεμπούτο του Αλεχάντρο Αμεναμπάρ είναι από αυτές τις περιπτώσεις που παρατηρείς το σινεμά εν τη γενέσει του. Με ένα μπάτζετ που μετά βίας έφτανε τα 700 ευρώ κατάφερε να δημιουργήσει κάτι τόσο δυνατό και παθιασμένο ως statement που δε θα πρέπει να κάνει καθόλου εντύπωση που έφτασε να κατακτά το βραβείο Γκόγια για Καλύτερη Ταινία. Πρόκειται για ένα χαοτικό κλειστοφοβικό θρίλερ που είναι γυρισμένο ως ταινία τρόμου και αποτελεί ουσιαστικά μια «θέση» του Αμεναμπάρ πάνω στο ίδιο το σινεμά. Πολύ πιο έξυπνο από γενιές θρίλερ που ακολούθησαν, παραμένει ουσιώδες μέχρι σήμερα.

Συνολικά βραβεία Γκόγια: 7

«Όλα για τη μητέρα μου» (1999)

Ίσως το αριστούργημα του Αλμοδόβαρ και η περίπτωση που το αγαπημένο του μελόδραμα λειτουργεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Η περιπέτεια μιας μόνης μητέρας μόλις χάσει τον έφηβο γιο της αντιμετωπίζεται με συμπόνοια και κατανόηση και δημιουργεί αληθινές συγκινήσεις. Εδώ υπάρχει ένα συστατικό που λείπει ως κάποιο βαθμό από τα υπόλοιπα μελοδράματα του Αλμοδόβαρ: το βάθος. Η ενασχόληση με θέματα ταμπού και μειονότητες είναι πάλι εδώ, ωστόσο το ενδιαφέρον για την ιστορία που παρακολουθείς είναι αληθινό και σου αφήνει μια ισχυρή γλυκόπικρη γεύση. Υπέροχη η Σεσίλια Ροθ στον πρωταγωνιστικό ρόλο.

Συνολικά βραβεία Γκόγια: 6

«Οι άλλοι» (2001)

Η τρίτη ταινία του Αλεχάντρο Αμεναμπάρ είναι η απόδειξη των ικανοτήτων που φάνηκαν στο «Tesis». Το όνομά του συζητήθηκε τόσο που πέρασε και τον Ατλαντικό, με αποτέλεσμα να του δοθεί η ευκαιρία να διαχειριστεί ένα μπάτζετ που δε φανταζόταν ποτέ μέχρι τότε. Δε μιλάμε για μια ακόμη ταινία τρόμου. Έχουν περάσει 14 χρόνια και το «Οι άλλοι» παραμένει ανατριχιαστικό και σπουδαίο. Έχουμε να κάνουμε με τρόμο που δε λειτουργεί προσπαθώντας να σε τινάξει από τη θέση σου αλλά στηρίζεται στις ατμόσφαιρες και από πίσω υπάρχει ένα στιβαρό σενάριο ικανό να προσδώσει νόημα σε όλο το οικοδόμημα. Και όσο για την Νικόλ Κίντμαν, λίγοι σκηνοθέτες αντιλήφθηκαν τόσο σωστά τις δυνατότητές της. Η πρώτη αγγλόφωνη ταινία που πήρε το ανώτερο βραβείο Γκόγια. Απόλυτα δίκαιο.

Συνολικά βραβεία Γκόγια: 8

«Η θάλασσα μέσα μου» (2004)

Αυτή η κατηγορία θα μπορούσε απλά να είναι μια καταγραφή της φιλμογραφίας του Αμεναμπάρ. Μετά τους «Άλλους» ο Χιλιανός σκηνοθέτης επέστρεψε στο ισπανόφωνο σινεμά με την αληθινή ιστορία ενός τετραπληγικού άνδρα που μετά από ένα ατύχημα στις καταδύσεις περνά 28 χρόνια της ζωής του ζητώντας το δικαίωμα στην ευθανασία. Το θέμα δε δυσκολεύεται καθόλου να συγκινήσει και η χαμηλόφωνη σκηνοθεσία το αναδεικνύει ακόμη περισσότερο, αλλά όλη η ταινία είναι η βαθύτατα ανθρώπινη ερμηνεία του Χαβιέ Μπαρδέμ που χάρη σε αυτή έκανε το μεγάλο βήμα στην Αμερική. Το Ξενόγλωσσο Όσκαρ ήταν από τα πιο εύκολα.

Συνολικά βραβεία Γκόγια: 15

«Volver» (2006)

Ο Πέδρο Αλμοδόβαρ και η Πενέλοπε Κρουζ έφτασαν μαζί στην πιο ώριμη φάση της καριέρας τους και ακριβώς αυτή τη στιγμή το έφερε η μοίρα να συνεργαστούν. Μόνο έτσι μπορεί να ξεκινήσεις να μιλάς για το «Volver» (στα ελληνικά «Γύρνα πίσω»). Εδώ ο Αλμοδόβαρα ξέρει να διαχωρίσει με λεπτομέρεια το μελό και το δράμα και να παίξει μαζί τους, σε εικαστικό επίπεδο χειρίζεται το κόκκινο καλύτερα και από κορυφαίο ζωγράφο, πρόσθεσε και την Κάρμεν Μάουρα στην εξίσωση και έχεις ένα μικρό αριστούργημα. Πιο απλά, Πέδρο Αλμοδόβαρ: the movie. Να σημειωθεί πως η Πενέλοπε Κρουζ με αυτή την ερμηνεία της έγινε η πρώτη Ισπανίδα ηθοποιός που προτάθηκε για Όσκαρ.

Συνολικά βραβεία Γκόγια: 5

«Χιονάτη» (2012)

Από τις πιο ιδιαίτερες ευρωπαϊκές ταινίες των τελευταίων ετών, η «Χιονάτη» του Πάμπλο Μπέργκερ είναι ταυτόχρονα μια σπουδή πάνω στο ασπρόμαυρο βουβό σινεμά και των πλευρών που κάνουν τόσο ξεχωριστή την ισπανική κουλτούρα. Και παρά το γεγονός ότι τα συστατικά είναι φαινομενικά ξεπερασμένα, το αποτέλεσμα είναι τόσο πρωτοποριακό και μοντέρνο. Και όσο για την Μαριμπέλ Βερντού, ωρίμασε σαν το καλό κρασί και δε χορταίνουμε να τη βλέπουμε ως «κακιά μάγισσα».

Συνολικά βραβεία Γκόγια: 10

ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΟΣΧΟΣ / [email protected]