Noah Baumbach: ο πρίγκιπας του ανεξάρτητου αμερικανικού σινεμά
Αυτή την εβδομάδα κυκλοφορεί στις αίθουσες η νέα ταινία του Νόα Μπάουμπαχ με τίτλο «Όσο είμαστε νέοι» και εμείς ρίχνουμε μια ματιά στη φιλμογραφία ενός εκ των σημαντικότερων εκπροσώπων του αμερικανικού indie.
Μια από τις σημαντικότερες φιγούρες του ανεξάρτητου αμερικανικού σινεμά τα τελευταία χρόνια είναι δίχως αμφιβολία ο Νόα Μπάουμπαχ. Η πρώτη του ταινία κυκλοφόρησε το 1995, τα τελευταία χρόνια όμως παρουσιάζεται πιο δημιουργικός από ποτέ και περνάει την καλύτερη φάση της καριέρας του. Αυτή την Πέμπτη κυκλοφορεί στην Ελλάδα η νέα του ταινία με τον τίτλο «Όσο είμαστε νέοι» και τους Μπεν Στίλερ και Ναόμι Γουότς στους πρωταγωνιστικούς ρόλους να περνάνε κρίση μέσης ηλικίας. Τι πιο ταιριαστή ευκαιρία λοιπόν για να ρίξουμε μια ματιά στη φιλμογραφία του, εξετάζοντας τις ταινίες του με αξιολογική σειρά, από τη λιγότερο καλή ως την κορυφαία στιγμή του.
Περίεργη περίπτωση ταινίας. Αρκεί να πούμε ότι ο Μπάουμπαχ υπέγραψε τη σκηνοθεσία με το όνομα Έρνι Φούσκο και το σενάριο ως Τζέσε Κάρτερ. Ένα νιόπαντρο ζευγάρι προσπαθεί να δώσει ώθηση στην κοινωνική ζωή του ετοιμάζοντας μια σειρά από πάρτι, αλλά το αποτέλεσμα είναι πιο άβολο απ’ όσο θα έπρεπε. Είναι δύσκολο να ξεχωρίσεις κατά πόσο πρόκειται για κανονική προσπάθεια ή για χαβαλέ μεταξύ φίλων, πάντως στο καστ συμμετέχει ο Πίτερ Μπογκντάνοβιτς.
Άλλη μια ταινία του Μπάουμπαχ από τα late 90s που έχει ξεφτίσει στη λήθη. Ένας άνδρας ζηλεύει παθολογικά την κοπέλα του σε τέτοιο βαθμό που έρχεται κοντά με τον επιτυχημένο πρώην της για να μάθει αν έχει ακόμη αισθήματα για αυτήν. Είναι εμφανείς σε πρώτο στάδιο κάποιες μόνιμες θεματικές του Μπαόυμπαχ, όπως οι ανασφαλείς άνδρες που υπεραναλύουν τα πράγματα, εδώ πάντως το αποτέλεσμα είναι μια εύπεπτη κομεντί χωρίς ιδιαίτερο βάρος που ήρθε σε μια εποχή κατά την οποία το είδος βρισκόταν σε άνθηση και είχε να επιδείξει πολύ καλύτερα παραδείγματα. Πρωταγωνιστεί ο Έρικ Στολτζ, γνωστή φιγούρα των 90s.
Ίσως η πιο φιλόδοξη απόπειρα του Μπάουμπαχ. Η επανασύνδεση δύο αδερφών στο πλαίσιο του γάμου της μιας από τις δύο φέρνει στην επιφάνεια οικογενειακά μυστικά και συμπλέγματα του παρελθόντος και όλα πηγαίνουν από το κακό στο χειρότερο σε σημείο να θες να αποστρέψεις το βλέμμα σου από την οθόνη. Το καστ είναι εξαιρετικό, κάτι όμως λείπει από το να κάνει αυτή την ταινία πραγματικά καλή. Ένα από τα ατού του Μπάουμπαχ είναι η ικανότητά του να δημιουργεί χαρακτήρες με τους οποίους να μπορείς να ταυτιστείς. Εδώ όλοι είναι αντιπαθητικοί και ψυχροί και σε κανένα σημείο δε νιώθεις τα πράγματα που ίσως ήθελες. Αξιόλογη σκέψη, όχι η καλύτερη δυνατή απόδοση. Σαν να μην έδεσε τόσο η Νικόλ Κίντμαν με τον Μπάουμπαχ.
Καταρχάς εδώ έχουμε να κάνουμε με την πρώτη συνεργασία του Μπάουμπαχ με την Γκρέτα Γκέργουιγκ, με την οποία σήμερα βρίσκεται σε σχέση, τόσο ρομαντική όσο και δημιουργική. Ο Μπεν Στίλερ πρωταγωνιστεί ως ένας άνδρας γύρω στα 40 που επιστρέφει από τη Νέα Υόρκη για το Λος Άντζελες ώστε να προσέξει το σπίτι του αδερφού του όσο αυτός θα λείπει. Δεν οδηγάει, έχει συμπτώματα αγοραφοβίας, αναλύει υπερβολικά τα πράγματα και η σχέση που θα αναπτύξει με τη νεότερη βοηθό του αδερφού του θα περιπλέξει τα πράγματα για τον ίδιο. Εξαιρετικό πορτρέτο μοναξιάς και τραυμάτων του παρελθόντος, σέβεται τους ανθρώπους με ψυχολογικά προβλήματα και στοχεύει στον αφοπλιστικό ρεαλισμό που σε σημεία αγγίζει μέχρι και τα όρια του mumblecore. Ο Στίλερ είναι εξαιρετικός και η σκηνή στην πισίνα υπό τους ήχους του Σερζ Γκενσμπούρ είναι ανθολογίας για τον Μπάουμπαχ.
Το ντεμπούτο του Μπάουμπαχ είναι αν μη τι άλλο εμβληματικό για τη μετέπειτα πορεία του. Μια παρέα κολεγιακών φοιτητών κάθονται και συζητούν μετά την αποφοίτησή τους για το τι τους επιφυλάσσει το μέλλον και τι θέλουν τέλος πάντων από τη ζωή τους. Το «Kicking and Screaming» είναι ένα χωνευτήρι όλων των τάσεων του Μπάουμπαχ. Γιατί πάνω απ’ όλα, είναι ένας σκηνοθέτης που ασχολείται με τα σημάδια που αφήνει η έννοια του χρόνου στους ανθρώπους. Εδώ αιχμαλωτίζει αυτό το περίεργο συναίσθημα που βιώνουμε μονάχα μια φορά στη ζωή μας όταν βγούμε από το Πανεπιστήμιο και συνειδητοποιήσουμε ότι δε θα επιστρέψουμε ποτέ ξανά σε αυτή τη στιγμή μαζί με αυτούς τους ανθρώπους και την ίδια στιγμή είναι επιτακτικό να προχωρήσεις μπροστά και να αποφασίσεις τι θα κάνεις την υπόλοιπη ζωή σου. Ένα καθόλα αυθεντικό ντεμπούτο, οι δυνατότητες του οποίου εξαργυρώθηκαν μια δεκαετία μετά.
Για πολλούς η καλύτερη ταινία του Μπάουμπαχ. Στο επίκεντρο βρίσκεται ένα διαζύγιο το οποίο παρακολουθούμε μέσα από τα μάτια του 16χρονου γιου. Δεν είναι απλά μια ολοκληρωμένη ιστορία απότομης ενηλικίωσης, αλλά χωράει μέσα της πολλές αλήθειες για την οικογένεια και τις δυναμικές σχέσεις που αναπτύσσονται μέσα σε αυτή, για το χάσμα γενεών και για το γλυκόπικρο του πρώτου έρωτα. Και μέσα σε όλα αυτά, ο Μπάουμπαχ μας σύστησε και τον Τζέσε Άιζενμπεργκ σε μια ερμηνεία που παραμένει μέχρι και σήμερα από τις καλύτερες και πιο ειλικρινείς της καριέρας του. Η προ-True Blood Άννα Πακίν αποδεικνύει πόσο αδίκησε τον εαυτό της.
Όλα αυτά που προσπαθούσε να εκφράσει ο Μπάουμπαχ τόσα χρόνια για το ανεξάρτητο αμερικανικό σινεμά έγιναν πράξη με το «Frances Ha». Η οδύσσεια μιας 27χρονης κοπέλας στη Νέα Υόρκη να βρει τη θέση της στον κόσμο καταφέρνει να εκφράσει μια ολόκληρη γενιά που βιώνει καθυστερημένη ενηλικίωση και το ασπρόμαυρο εκτινάσσει το φιλμ στη σφαίρα της διαχρονικότητας. Η Γκρέτα Γκέργουιγκ βρίσκεται σε ένα ρόλο ζωής και το εκμεταλλεύεται στο έπακρο. Βλέποντάς τη να κάνει πιρουέτες στους δρόμους του Μπρούκλιν υπό τους ήχους του «Modern Love» δεν μπορείς παρά να αναφωνήσεις ότι ναι, αυτό είναι κλασικό.
Η ταινία «Όσο είμαστε νέοι» θα βγει στις αίθουσες στις 25 Ιουνίου, από την Seven Films.
Γιάννης Μόσχος
[email protected]