Χωριά με πλούσια επαναστατική ιστορία, πανέμορφα φυσικά τοπία γύρω από την λίμνη του Μόρνου και από μεγάλους ορεινούς όγκους και μια διαμαντένια ακτογραμμή στον Κορινθιακό, συνδυάζονται αρμονικά στην περιοχή της δυτικής Φωκίδας.

Ο νομός Φωκίδας βρίσκεται στη Στερεά Ελλάδα και περιλαμβάνει 2 δήμους: τον Δήμο Δελφών στα ανατολικά και τον δήμο Δωρίδας στα δυτικά. Χαρακτηρίζεται από εναλλασσόμενο γεωμορφολογικό τοπίο, καθώς περιλαμβάνει τέσσερα από τα υψηλότερα βουνά της χώρας (την Γκιώνα, τον Παρνασσό, τα Βαρδούσια και την Οίτη), τη λίμνη του Μόρνου, από την οποία υδροδοτείται η Αθήνα, τον Ελαιώνα της Άμφισσας, ίσως την μεγαλύτερη έκταση με ελιές που υπάρχει σήμερα και μια ενδιαφέρουσα ακτογραμμή.

Η δυτική Φωκίδα, ο Δήμος Δωρίδος ( http://bit.ly/15MzNFu ), αποτελείται αποκλειστικά από χωριά, με κεφαλοχώρι το Λιδωρίκι, αλπικά τοπία στα Βαρδούσια, την εντυπωσιακή λίμνη, δαντελωτές ακρογιαλιές στο Ευπάλιο και νησιωτικό χρώμα στον Τολοφώνα.

Τα ορεινά χωριά και το Λιδωρίκι

Το Λιδωρίκι, η πρωτεύουσα της πιο τραχιάς περιοχής της Ρούμελης (σήμερα του Καλλικρατικού Δήμου Δωρίδος), βρίσκεται στους πρόποδες της δυτικής πλευράς της οροσειράς της Γκιώνας, αγναντεύοντας τη λίμνη του Μόρνου, τα Βαρδούσια και τις κορυφές της Γκιώνας.

Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, αποτέλεσε καταφύγιο για πολλούς καπεταναίους και κλεφτο-αρματολούς της Ρούμελης, ενώ κατά τη γερμανοϊταλική κατοχή, το μαρτυρικό χωριό κάηκε εντελώς στις 29 Αυγούστου του 1944 από Ναζιστικά στρατεύματα κατοχής.

Το επιβλητικό καμπαναριό του ναού της Ζωοδόχου Πηγής, αποτελεί σήμα κατατεθέν της κωμόπολης, η οποία ήταν μέχρι πρόσφατα το σημαντικότερο εμπορικό και οικονομικό κέντρο της ορεινής Φωκίδας, λόγω της φυσικής θέσης του.

To Λιδορίκι

Μπορείτε να γνωρίσετε το παλιό χωριό (Βαρούσι) με την ξεχωριστή αρχιτεκτονική και τη δική του ιστορία και να επισκεφθείτε το Αρχαιολογικό Μουσείο όπου φυλάσσονται αρκετά ευρήματα των ανασκαφών της Αρχαίας Καλλίπολης.

Πάνω στον ορεινό δρόμο Λιδωρικίου – Άμφισσας, θα βρείτε το χωριό Καρούτες, σε υψόμετρο 1.040 μ., ανάμεσα σε δάσος από έλατα και κέδρους. Αποτελεί μαρτυρικό οικισμό, που κάηκε και καταστράφηκε τέσσερις φορές από τους κατακτητές και είχε και ανθρώπινα θύματα. Εκεί βρίσκεται και ο ναός του Αγίου Νικολάου ενώ το αντάμωμα του χωριού γίνεται την ημέρα του Αγίου Πνεύματος.

Άλλα χωριά που θα συναντήσετε στην περιοχή, είναι η Συκιά, κάτω από μια πανύψηλη κατακόρυφη βραχοσειρά της Γκιώνας, ο Δάφνος, χτισμένος αμφιθεατρικά στις δυτικές πλαγιές των Βαρδουσίων σε υψόμετρο 1.050 μ., το χωριό ( www.pentagiou.gr ) Πενταγιού (από εκεί προέρχεται και η πολυτραγουδισμένη, Μαρία Πενταγιώτισσα, η όμορφη «δασκαλοπούλα», που στην ποδιά της «σφάζονταν παλικάρια»), με τα γραφικά ξωκλήσια και την επιβλητική εκκλησία Παμμεγίστοι Ταξιάρχες, το όμορφο Κροκύλειο ( www.krokilio.gr ), το Μαλανδρίνο, η Αρτοτίνα και πολλά ακόμη μικρά χωριά.

Η λίμνη του Μόρνου

Η τεχνητή λίμνη του Μόρνου, δημιουργήθηκε το 1979 με κατασκευή φράγματος στον ποταμό Μόρνο, με σκοπό να δημιουργηθεί ένας ακόμα ταμιευτήρας για να καλυφθούν οι συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες για την ύδρευση της Αθήνας.

Είναι η ένατη μεγαλύτερη τεχνητή λίμνη της Ελλάδας και καλύπτει με τα νερά της ένα λεκανοπέδιο δυτικά του Λιδωρικίου, που σχηματιζόταν ανάμεσα στη Γκιώνα και τα Βαρδούσια, συγκεντρώνοντας νερό, όχι μόνο από τον Μόρνο αλλά και από παραποτάμους του, που εκβάλλουν πλέον κατευθείαν στη λίμνη.

Αξίζει να κάνετε τον γύρο της λίμνης, για να θαυμάσετε το μοναδικό φυσικό τοπίο και τα διάσπαρτα χωριά.

Ιδιαίτερα εντυπωσιακό είναι το ότι για τη δημιουργία της λίμνης χρειάστηκε να εκκενωθεί το χωριό Κάλλιο, το οποίο μεταφέρθηκε σε άλλη θέση πάνω από τις όχθες της και όταν η στάθμη της λίμνης κατεβαίνει, σε περιόδους ξηρασίας, αποκαλύπτονται τα σπίτια του παλιού οικισμού!

Τα παραθαλάσσια χωριά και τα Τριζόνια

Κατεβαίνοντας από τα ορεινά της Φωκίδας, φτάνουμε στα παράλια του Κορινθιακού και μέσα σε λίγα μόνο χιλιόμετρα, μπορούμε να θαυμάσουμε ένα εντελώς διαφορετικό τοπίο.

Η Γλυφάδα

Στα δυτικά θα βρείτε τη Χιλιαδού, με την όμορφη αμμουδερή παραλία, τα beach bars και τα καφέ, το Ευπάλιο, με τα πανύψηλα πλατάνια, τις πηγές και τα άφθονα υπόγεια νερά και το γραφικό, παραθαλάσσιο Μοναστηράκι, που θυμίζει έντονα νησί.

Προχωρώντας ανατολικά, θα συναντήσετε τα χωριά Σκάλωμα και Μαραθιάς, με τις όμορφες παραλίες και τις τουριστικές υποδομές, την Σεργούλα και την Γλυφάδα, απέναντι από την οποία βρίσκεται το νησάκι Τριζόνια, το μοναδικό κατοικήσιμο στην περιοχή. Διαθέτει ένα πανέμορφο φυσικό λιμάνι, αγκυροβόλι για πολυτελή σκάφη και ιστιοπλοϊκά και κατά μήκος της ακτής του υπάρχουν πολλές παραδοσιακές ταβέρνες, εστιατόρια και καφέ για να απολαύσετε το μαγευτικό τοπίο που απλώνεται μπροστά σας.

Στα ανατολικά άκρα του Δήμου, θα βρείτε την Τολοφώνα και την Ερατεινή. Η τελευταία μάλιστα, αποτελεί αξιόλογο καλοκαιρινό θέρετρο, με μόνιμους και διερχόμενους παραθεριστές.

Ο ελαιώνας της Τολοφώνας αποτελείται από αρκετές χιλιάδες ελαιόδεντρα, τα περισσότερα από τα οποία έχουν ηλικία μεγαλύτερη των 100 ετών, ενώ στην γύρω περιοχή λειτουργούν ελαιοτριβεία και ένα συσκευαστήριο.

Ρουμελιώτικες γεύσεις

Στα ορεινά χωριά της Ρούμελης, θα βρείτε πολλές ταβέρνες με ψησταριές και αξίζει να δοκιμάσετε τα τοπικά κρέατα και πιάτα όπως το κοντοσούβλι από αρνί και προβατίνα, αρνάκι σούβλας, κοκορέτσι, σπληνάντερο κ.ά., αλλά και τις τοπικές πίτες (τυρόπιτα, τραχανόπιτα, κολοκυθόπιτα κ.ά.).

Στα παραθαλάσσια χωριά θα βρείτε επίσης φρέσκο ψάρι και θαλασσινά.

Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε στις ιστοσελίδες: www.fokida.gr και www.dorida.gr .

Πόπη Αθανασοπούλου

[email protected]