Ένας παράξενος γήινος, που δε γνωρίζει τι θα πει θάνατος, καταρρίπτει όσα ξέρουμε και πιστεύουμε για τη ζωή, μέσα από τους 140 αιώνες της ύπαρξής του και το άπιαστο της πραγματικής εξέλιξης και της αθανασίας, ενσαρκωμένος από τον ηθοποιό Δημήτρη Αλεξανδρή, που μας μιλά για την παράσταση «The man from earth».

Συνδυάζοντας την επιστημονική φαντασία με τον μαγικό ρεαλισμό και ακολουθώντας την πορεία της εξέλιξης του ανθρώπου ανά τους αιώνες, το έργο του Jerome Bixby παρουσιάζεται στη θεατρική του εκδοχή, στο θέατρο Αλκμήνη, κάθε Δευτέρα και Τρίτη, στις 9.30 το βράδυ.

Μπορεί κάποιος να έχει ζήσει 140 αιώνες εξέλιξης; Πώς θα ήταν η ζωή ενός αθάνατου; Είναι η επιστημονική γνώση αρκετή, μπροστά σε μια αλήθεια που ανατρέπει τα πάντα; Ζωντανεύοντας τον ήρωα του έργου στη σκηνή, ο Δημήτρης Αλεξανδρής «δίνει απαντήσεις» σε αυτά τα ερωτήματα και μας μιλά για το έργο, την αιώνια ζωή και την εξέλιξή μας.

Πού βασίζεται το έργο;

Στην κινηματογραφική ταινία «The man from Earth», η οποία έχει γίνει θεατρική παράσταση στο εξωτερικό. Αυτή είναι η βάση. Μια ιδέα του Jerome Bixby, που είναι ο συγγραφέας των σειρών «Star Trek» και «Twilight Zone».

Ποια στοιχεία συνδυάζει η παράσταση;

Στοιχεία μυστηρίου. Έχει σαν βάση τον ρεαλισμό και συνδυάζει στοιχεία ποιητικού ρεαλισμού, μυστηρίου και πνευματικής αναζήτησης.

Ποια πανανθρώπινα θέματα θίγει το έργο και πώς το καταφέρνει αυτό στα στενά όρια της θεατρικής σκηνής;

Την αλήθεια, τις σχέσεις των ανθρώπων. Το πώς οι άνθρωποι μπορούν να αντιληφθούν τα γεγονότα, το όλο πλαίσιο της ζωής. Την αγάπη, τη φιλία. Καταρχήν, δεν είναι πρωτοφανές σε ένα θεατρικό έργο να θίγονται ζητήματα τεράστια μέσα σε 1,5 - 2 ώρες. Το έχει καταφέρει ο Σοφοκλής, ο Ευριπίδης, ο Αισχύλος και πολλοί άλλοι. Το θέατρο λειτουργεί με μια συμπύκνωση του χρόνου και του λόγου, που, μέσα εκεί, αυτή η κατάσταση δημιουργεί χώρο και χρόνο στο θεατή, για να ταξιδέψει και εσωτερικά και εξωτερικά, με αυτό που βλέπει.

Πώς εξελίσσεται η πλοκή του;

Βλέπουμε έναν Καθηγητή Πανεπιστημίου, τον John Oldman, μετά από 10 χρόνια καριέρας σε ένα Πανεπιστήμιο, να παραιτείται και να φεύγει και κάποιοι φίλοι του να του ετοιμάζουν ένα αποχαιρετιστήριο πάρτι έκπληξη. Στην πορεία, εκείνοι αναρωτιούνται γιατί φεύγει, τον ρωτάνε και εκείνος φαίνεται ότι κάτι θέλει να πει, αλλά δεν το λέει. Τον πιέζουν πολύ, μέχρι που φτάνει στο σημείο να τους εκμυστηρευτεί ότι είναι ένας άνθρωπος, που έχει ζήσει 14.000 χρόνια. Στη συνέχεια, τους εκμυστηρεύεται κι άλλα…

Δίνει, τελικά, απαντήσεις στα υπαρξιακά μας ερωτήματα;

Ναι, νομίζω ότι έχει μια τόλμη αυτό το έργο και δίνει κάποιες απαντήσεις στο πώς πιστεύει ο συγγραφέας - μέσω του John - ότι πρέπει να είναι οι άνθρωποι. Ο John Oldman, να γιατί λέω ποιητικός ρεαλισμός, είναι ένας άνθρωπος, ο οποίος ναι μεν έχει ζήσει 14.000 χρόνια, αλλά δεν είναι ένας άνθρωπος που έχει αλλάξει, δεν έχει γίνει εξωγήινος, δεν έχει γίνει σούπερμαν. Είναι ένας άνθρωπος, που, ουσιαστικά, σωματοποιεί τη βασική αγωνία του ανθρώπου από τότε που δημιουργήθηκε έως σήμερα. Πώς πρέπει να ζούμε μεταξύ μας; Πώς ονειρευόμαστε; Τι θέλουμε να κάνουμε σε αυτή τη ζωή;

Αν συναντούσατε στην πραγματική ζωή κάποιον, που θα ισχυριζόταν όσα ο ήρωας του έργου, θα τον πιστεύατε;

Καταρχήν, είμαι ηθοποιός. Οι ηθοποιοί πιστεύουν τα πάντα ή πιστεύουν πιο εύκολα τα πάντα. Σίγουρα, θα περνούσα από τα στάδια, που περνούν και οι υπόλοιποι ρόλοι του έργου. Το σοκ, η έκπληξη μήπως δεν είναι καλά ψυχολογικά, και σιγά σιγά θα προσπαθούσα να καταλάβω αν αυτός ο άνθρωπος μου λέει την αλήθεια ή όχι. Σίγουρα, δεν είμαι δύσπιστος.

Η πιθανότητα της αιώνιας ζωής σάς ενθουσιάζει ή μήπως είναι πιο τρομακτική και από τον θάνατο;

Κάποιες φορές, είναι πιο τρομακτική. Αυτό είναι ένα σκεπτικό του έργου, αλλά δεν «πηγαίνει» προς τα εκεί. Έχει να κάνει και με τον θάνατο σε ένα κομμάτι του, ας πούμε. Τι θέλει ο άνθρωπος, τελικά, τι κερδίζει αν δεν πεθαίνει ή αν αυτός ο χρόνος φτάνει, για να κάνει αυτό που πραγματικά αναζητεί. Εγώ, προσωπικά, θεωρώ ότι είναι πάρα πολύ δύσκολο να ζεις όλα αυτά τα χρόνια χωρίς σκοπό. Είναι πολύ δύσκολο να ζεις 1.000 χρόνια. Είναι σχεδόν σχιζοφρενικό να ζεις, χωρίς να έχεις κάτι να κάνεις. Εδώ δεν περνά ο χρόνος όταν δεν έχεις κάτι να κάνεις, σε αυτή τη ζωή. Και τα ιδανικά, σε αυτή την περίπτωση, αποκτούν άλλο νόημα. Η ιδεολογία αποκτά ένα άλλο νόημα, όταν ζεις περισσότερο καιρό.

Τι θεωρείτε πως θα μπορούσε να αλλάξει τον κόσμο μας και να τον εξελίξει σε υψηλοτέρα επίπεδα;

Καταρχήν, η κοινωνία στηρίζεται στη διαφορετικότητα των ανθρώπων, στη διαφορετικότητα του συνόλου. Μια κοινωνία, στην οποία είναι όλοι ίδιοι ή έχουν την ίδια άποψη, είναι επικίνδυνη, δηλαδή είναι μη πραγματική. Και αυτό το διαφορετικό αναζωογονεί τους ανθρώπους και τις ιδέες και οδηγεί τα πράγματα διαφορετικά. Αυτό που χρειάζεται, όμως, αυτό το σύνολο, είναι πρωτίστως κατανόηση. Ενσυνείδηση του να αποδεχτώ αυτό που λέει ο άλλος, όσο διαφορετικό κι αν είναι, και αν μπορώ, να κάνει έμενα ή το σύνολο καλύτερο. Αυτό που θα κάνει τον άνθρωπο καλύτερο, είναι να αποσκοπεί στο σύνολο. Δηλαδή, αν θέλουμε να φτιάξουμε μια ομάδα, θέλουμε πολύ δυνατά χαρτιά, όπως αν μας ζητούσαν να φτιάξουμε την καλύτερη ομάδα ή να κάνουμε μια θεατρική παράσταση. Θα θέλαμε τους καλύτερους, ικανούς επαγγελματίες πάνω σε αυτό τον τομέα, που θα προσπαθούν να απογειώσουν την ομάδα και τους στόχους της. Στόχος τους να είναι πώς θα γίνει καλύτερο το σύνολο. Νομίζω ότι αυτό είναι η ιδανική κοινωνία. Έτσι γίνεται καλύτερος ο άνθρωπος.

Αυτό που περιγράφετε μπορεί να εφαρμοστεί στην Ελλάδα;

Πέρα από τα ηθικά ή ιδεολογικά ζητήματα, τους νόμους ή τους κανόνες που έχει ο καθένας, εάν δεν υπάρχει καθαρή αίσθηση της δικαιοσύνης, τα πράγματα αλλοιώνονται. Για μένα, αυτό που συνέβη στην Ελλάδα και βιώνουμε αυτή την κατάσταση τώρα, οφείλεται στο θέμα της δικαιοσύνης. Εάν δεν ξεκινήσει το πράγμα από εκεί, δε νομίζω ότι κανείς μπορεί να δεχτεί τίποτα. Αν συνεχώς αισθάνεσαι ότι έχεις κάποιες ικανότητες, αλλά ζεις σε ένα περιβάλλον, το οποίο είναι κατά βάση μη αξιοκρατικό σε όλα τα επίπεδα, αμφιβάλλεις για τη συμμετοχή σου σε οτιδήποτε. Ναι μεν το βλέπεις συνολικά, αλλά πάντα τοποθετείς τον εαυτό σου εκτός, γιατί νιώθεις ότι θα σε αδικήσει το σύστημα. Και πριν σε αδικήσει αυτό, προσπαθείς να το αδικήσεις εσύ πρώτος. Αναφέρω - σαν παράδειγμα και όχι σαν πολιτική κουβέντα – την περίπτωση του πρώην υπουργού που καταδικάστηκε. Τις αποφάσεις, για τις οποίες κατηγορήθηκε, δεν τις είχε πάρει μόνος του. Υπήρχαν και άλλοι, που συμμετείχαν σε όλο αυτό. Είναι παράλογο αυτή τη στιγμή να δεχτούμε ότι ένας υπουργός ήταν ο μοναδικός υπεύθυνος. Και όταν βλέπεις τη δικαιοσύνη να «κρατιέται» συνεχώς, αναρωτιέσαι αν αυτό είναι ένα καινούριο σόου ή μια πραγματικότητα. Όταν βλέπεις πώς αντιμετωπίζουν οι πολιτικοί τη δικαιοσύνη, αφού ουσιαστικά αυτοί νομοθετούν, για να συνεχίσουμε εμείς να ζούμε μέσα σε αυτή τη χώρα, βλέπεις ότι το πράγμα είναι επικίνδυνο. Δεν υπάρχει πια ηθικός κώδικας σε αυτό το σημείο που έχουμε φτάσει. Δεν υπάρχει ηθική αξία, γιατί οι ίδιοι την έχουν διαλύσει. Θα πρέπει να υπάρξει, λοιπόν, αμερόληπτη δικαιοσύνη. Να σου λένε ότι αυτό είναι και αυτό ισχύει και για μένα και για τον άλλον και για όλον τον κόσμο.

Ταυτότητα παράστασης: μετάφραση: Κωνσταντίνα Νικολαΐδη - Γιώργος Κατινάς, σκηνοθεσία: Κωνσταντίνα Νικολαΐδη, σκηνικά – κοστούμια - φώτα: Ζωή Μολυβδά - Φαμέλη, κίνηση: Χριστίνα Φωτεινάκη, μουσική: Λίνα Ζηνά, video art: Χρήστος Πυθαράς, φωτογραφίες: Παναγιώτης Ζέππος, μακιγιάζ: Τζίνα Κυριαζή, αφίσα: Άρης Σομπότης. Παίζουν: Δημήτρης Αλεξανδρής, Νίκη Παλληκαράκη, Χριστόδουλος Στυλιανού, Ερρίκος Λίτσης, Νίκος Ποριώτης, Γιώργος Κατινάς, Κωνσταντίνα Μαλτέζου, Μαγδαληνή Παλιούρα.

Πληροφορίες: Θέατρο Αλκμήνη: Αλκμήνης 8 – Κεραμεικός, τηλ. επικοινωνίας – κρατήσεων: 210 3428650. Διάρκεια παράστασης: 80 λεπτά. Τιμές εισιτηρίων: κανονικό: 12 ευρώ, μειωμένο: 8 ευρώ.

Γιώργος Σ. Κουλουβάρης