Ο Γιάννης Μόσχος γράφει κριτική για την παράσταση «Παράσιτα» της Βίβιεν Φράντσμαν που παρουσιάζεται στο Θέατρο του Νέου Κόσμου σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου.

Σε μια εποχή που το καινούριο στο θέατρο συσχετίζεται με μοντέρνες αναγνώσεις κλασικών κειμένων, είναι αναζωογονητικό να βλέπεις πού και πού κάποιες περιπτώσεις έργων τα οποία ανταποκρίνονται στο σήμερα φύσει και θέσει. Τα «Παράσιτα» της Βίβιεν Φράντσμαν είναι ένα έργο που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην Αγγλία την άνοιξη του 2014 αποσπώντας εξαιρετικές κριτικές και κάνει πρεμιέρα στην Ελλάδα χωρίς να έχει περάσει καλά-καλά ένας χρόνος. Σε συνδυασμό με την «εδώ και τώρα» θεματολογία του, καταλαβαίνουμε γιατί το ανέβασμά του στο Θέατρο του Νέου Κόσμου είναι σημαντικό.

Η ιστορία επικεντρώνεται στην Πινκ και την Ρόλλυ, δύο αδερφές που βρίσκονται στο κοινωνικό περιθώριο, όπως και αν ορίζεται αυτό. Ναρκωτικά, φτώχεια, έλλειψη εκπαίδευσης, κακοποίηση και φυλακή είναι μερικές μόνο πτυχές της καθημερινής τους ρουτίνας. Ζουν μόνες τους σε ένα διαμέρισμα-σκουπιδότοπο και έχουν μόνο η μία την άλλη. Η Πινκ όμως έχει ανάγκη δίπλα της την Ρόλλυ και αυτό μπορεί να οδηγήσει και τις δύο σε μια τοξική σχέση εξάρτησης που κρατά και τις δύο κολλημένες σε έναν βούρκο.

Το κείμενο είναι αποκαλυπτικό για τη ζωή αυτών των γυναικών και η Φράντσμαν χρειάστηκε να ερευνήσει αρκετά τις πραγματικές συνθήκες ζωής όλων των αληθινών ηρωίδων σαν αυτές του έργου της. Όπως και στην Ελλάδα οι Κόρα Καρβούνη και Ιωάννα Κολλιοπούλου χρησιμοποίησαν τη συνδρομή του ΚΕΘΕΑ ώστε οι ερμηνείες τους να είναι πιο φυσικές.

Η μετάφραση της Αγγελικής Κοκκώνη είναι πολύ καλή και παρά κάποια έντονα βρετανικά στοιχεία του κειμένου, δε νιώθεις ούτε μια στιγμή να σε πετάει έξω, όπως επίσης για ούτε μια στιγμή δε νιώθεις πως παρακολουθείς απ’ έξω. Αυτή είναι και η επιτυχία της παράστασης και της σκηνοθεσίας του Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου. Σε προσκαλεί μέσα στη ζωή της Πινκ και την Ρόλλυ και δε σου επιτρέπει να τις κρίνεις απλά από την ασφάλεια της θέσης σου. Είναι μια ζωή που αν και δε μας είναι ευχάριστη δεν μπορούμε να αρνηθούμε. Και ακόμη και αν δε μας είναι ευχάριστη, λησμονούμε ότι στο τέλος έχουμε και εμείς οι ίδιοι την ευθύνη για τη διατήρησή της στο περιθώριο.

Σε ένα πρώτο επίπεδο είναι ένα σύγχρονο έργο που ανταποκρίνεται στις σύγχρονες κοινωνίες της Δύσης, αλλά σε μια δεύτερη ανάγνωση είναι και μια συνταρακτικά δυνατή ανθρώπινη ιστορία. Όταν όλος ο κόσμος σου διαλύεται και καταρρέει, το τελευταίο καταφύγιο για να περιορίσεις τον πόνο είναι να μικρύνεις το σύμπαν σου και να το τοποθετήσεις μέσα σε κάποιο αγαπημένο σου πρόσωπο. Η Πινκ έχει υποστεί πολλά από μικρή στη ζωή της (εγκατάλειψη, κακοποίηση, την κοινωνική πρόνοια να της παίρνει το παιδί), οπότε η αδερφή της είναι η τελευταία της ελπίδα για ζωή. Και ως τέτοια, γαντζώνεται πάνω της με κάθε δυνατό μέσο. Η Ρόλλυ από την άλλη αν και αγαπάει και αυτή την Πινκ, δεν μπορεί να δει τη ζωή της στην αέναη κινούμενη άμμο του περιθωρίου. Αναζητά λοιπόν ένα κάποιο μέλλον, έννοια που συγκρούεται με τις βλέψεις της Πινκ. Ό,τι θα ξεδιπλωθεί στη συνέχεια αποτελεί γροθιά στο στομάχι και ούτε το «Wannabe» των Spice Girls δε θα καταφέρει να βοηθήσει.

Να τονίσουμε βέβαια ότι η παράσταση δεν είναι όλο μαύρο και θα συναντήσετε στην πορεία αρκετές δόσεις χιούμορ ώστε να αντέξετε το πιο σκληρό δεύτερο μισό. Η γλώσσα σαφώς και είναι «του δρόμου», με τη βοήθεια και των σκηνικών μπαίνεις όμως άμεσα στο κλίμα και δε σε σοκάρει, ούτε σε ενοχλεί. Στην αρχή του έργου αυτή που κλέβει την παράσταση είναι η Κόρα Καρβούνη με τον πιο ακραίο ρόλο της Πινκ. Δε διστάζει να μπει βαθιά μέσα στην ψυχοσύνθεσή της και όσο και αν αυτή δεν είναι καθόλου μια εύκολη διαδικασία που σε αφήνει ανεπηρέαστο, στο τέλος αποδίδει. Η τελική εικόνα του έργου είναι καθηλωτική και η Καρβούνη την αποδίδει με σαφήνεια ψυχής και σώματος. Μπορούμε μόνο να φανταστούμε πόσο δύσκολο πρέπει να είναι να μπαίνεις σε αυτή την κατάσταση κάθε βράδυ. Η Ιωάννα Κολλιοπούλου ξεχωρίζει στο δεύτερο μέρος του έργου και επιδεικνύει εύρος και βάθος ταλέντου το οποίο είμαστε βέβαιοι πως θα ξεδιπλωθεί ακόμη περισσότερο τα επόμενα έτη. Δεν έχουμε δει την εκδοχή που παρουσιάστηκε στην Αγγλία, δυσκολευόμαστε πάντως να φανταστούμε πώς οι πρωταγωνίστριες της ελληνικής εκδοχής υστερούν σε κάποιο σημείο.

Τα «Παράσιτα» είναι ένα έργο σκληρό, μα στο τέλος σε αφήνει άδειο όσο και γεμάτο. Αν ψάχνετε μια θεατρική έξοδο που θα σας κάνει να ξεσκάσετε και να διασκεδάσετε μπορείτε να στραφείτε αλλού, αν όμως βλέπετε το θέατρο ως ένα σωλήνα υποδοχής και ανταλλαγής συναισθημάτων που την ίδια στιγμή καθρεφτίζει την κοινωνία και τονίζει τις προβληματικές της πτυχές χωρίς να υπολογίζει το κόστος, τότε η παράσταση στο Θέατρο του Νέου Κόσμου δε χάνεται.

Γιάννης Μόσχος
[email protected]