Η νέα συνεργασία του Olivier Assayas με την Kristen Stewart ανοίγει νέους δρόμους για το πώς βλέπουμε το φεστιβαλικό σινεμά.

Το πιθανότερο είναι να νιώθετε κι εσείς στην καθημερινότητά σας ότι ο χρόνος σας πιέζει και ακόμη και αν ξυπνάτε νωρίς να αισθάνεστε ότι δεν είναι αρκετός. Για αυτό το λόγο το σινεμά δε χρειάζεται να επιτείνει αυτή την πίεση, με τον χρόνο που διαρκεί μία ταινία να γίνεται αισθητός από τον θεατή, ακόμη και αν δε χρειαστεί να κοιτάξει την ώρα κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης στο σινεμά. Είναι λοιπόν πραγματικά σημαντικό να υπάρχουν ταινίες που να πειραματίζονται με τη φόρμα του μέσου με τέτοιον τρόπο ώστε να μη σου υπαγορεύουν τι παρακολουθείς και με ποιον τρόπο θα το κάνεις, παρά να σου παρέχουν απόλυτη ελευθερία στη σκέψη και πώς θα εκλάβεις εσύ αυτό που βλέπεις.

Το σινεμά του Olivier Assayas χαρακτηρίζεται από αυτή την ελευθερία που δίνει στον θεατή να σκεφτεί. Δείτε για παράδειγμα το πρόσφατο «Τα σύννεφα του Σιλς Μαρία», μία από τις πιο υποτιμημένες ταινίες των τελευταίων ετών. Το ίδιο και σε ακόμη μεγαλύτερο βαθμό συμβαίνει λοιπόν και στη νέα ταινία του Γάλλου δημιουργού, «Personal Shopper», με την οποία επεκτείνεται η συνεργασία του με την Kristen Stewart. Και υποδυόμενη μια νεαρή Αμερικανίδα που ζει και εργάζεται στο Παρίσι, αγοράζοντας ρούχα από τα μαγαζιά για χάρη διασημοτήτων, πετυχαίνει την κορυφαία ερμηνεία μιας ήδη πάρα πολύ ενδιαφέρουσας καριέρας. Η Μορίν θρηνεί ακόμη τον πρόωρο χαμό του αδερφού της από ένα καρδιολογικό πρόβλημα που μοιράζεται και η ίδια και δείχνει βυθισμένη στη θλίψη της. Και καθώς, όπως και ο αδερφός της, μπορεί και επικοινωνεί με πνεύματα, προσπαθεί με κάθε τρόπο να τον αναζητήσει στον άλλο κόσμο.

Το «Personal Shopper» είναι μια ιστορία φαντασμάτων και ένα προσωπικό δράμα, αλλά τίποτα από τα δύο δεν είναι όπως το έχεις συνηθίσει. Ο Olivier Assayas δίνει δύο εναλλακτικές επιλογές στο κοινό για να αποφασίσει αυτό τι θέλει να δει. Αν δεις την ταινία ως ιστορία τρόμου, τότε θα νιώσεις άβολα στη θέση σου ουκ ολίγες φορές. Αν πάλι την αντιμετωπίσεις σαν ψυχολογικό θρίλερ καταδίωξης, θα εκπλαγείς από τη συγγένεια που έχει η κλιμάκωση του σασπένς με το σινεμά του Χίτσκοκ. Σε κάθε περίπτωση, το αποτέλεσμα είναι το ίδιο: οι ανατριχίλες είναι δεδομένες.

Πέρα από όλα τα άλλα, ο Olivier Assayas έφτιαξε μια ταινία που αντικατοπτρίζει την κρίση ηλικίας των 25 και τον τρόμο του θανάτου, το φάσμα του οποίου γίνεται ορατό. Η Μορίν, εκτός από το ότι δεν μπορεί να ξεπεράσει το γεγονός της απώλειας του αδερφού της, συνειδητοποιεί πως και η ίδια μπορεί να χάσει τη ζωή της ανά πάσα στιγμή. Και η υπόθεση καταδίωξης που αντιμετωπίζει όχι μόνο δε γίνεται ενοχλητική, αλλά και δίνει νόημα στη ζωή της, αφού την κάνει να ξεχνιέται από τις σκέψεις της. Και αυτή η κενότητα και η αίσθηση ματαιότητας που βιώνει ξεδιπλώνεται σε μια αριστοτεχνικά δομημένη σκηνή με την Μορίν να δοκιμάζει τα ρούχα της εργοδότριάς της, σε ένα σκληρό πορτρέτο μοναξιάς.

Ενώ σε ένα πρώτο επίπεδο τα φαντάσματα πάσης φύσεως μοιάζουν να κυνηγούν την Μορίν, τελικά αυτή είναι που τα καταδιώκει και δεν τα αφήνει σε ησυχία. Το τέλος της ταινίας είναι ανοιχτό σε ερμηνείες, αλλά υπογραμμίζει ακριβώς αυτό, ότι δηλαδή η σχέση της Μορίν με το μεταφυσικό ίσως έχει αντίθετη φορά από αυτή που αρχικά νομίζαμε. Και είναι η υπόκωφη ερμηνεία της Kristen Stewart που σημαίνει τα πάντα για την ταινία. Μπορεί να φαίνεται πολύ απλό αυτό που κάνει και σου δίνει αυτή την αίσθηση, υπάρχει όμως μια βαθιά μελαγχολία που ξύνει και την οποία επιστρατεύει. Δεν είναι φαντεζί, ούτε επιδειξιομανής και για αυτό δε θα αναγνωριστεί από θεσμούς όπως αυτός των Όσκαρ, διαθέτει πάντως πολύ περισσότερη ουσία από οποιαδήποτε άλλη παρουσία ηθοποιού στο σινεμά την σεζόν που διανύουμε.

Ο Olivier Assayas κέρδισε δίκαια βραβείο για τη σκηνοθεσία του στις Κάννες. Έφτιαξε μια ταινία στυλάτη αλλά όχι κενή, με πολλά στρώματα ανάγνωσης και ερμηνειών, χωρίς όμως να σου επιβάλλεται τίποτα από αυτά, ένα φιλμ καθαρά υπαρξιακό που μπορεί να ιδωθεί και ως ανανεωτικό για τον σύγχρονο τρόμο. Παράλληλα, η Kristen Stewart επιβεβαιώνει τη θέση της ως μια από τις πιο ενδιαφέρουσες νέες ηθοποιούς του μοντέρνου σινεμά που δεν κολλάει σε ταμπέλες και μια από αυτές που τολμά να κοιτάξει μέσα της και πίσω από την επιφάνεια ώστε να εγείρει συναισθήματα δύσκολα στη χώνεψη. Το «Personal Shopper» είναι το μέλλον του φεστιβαλικού σινεμά.