Το «Call Me by Your Name» του Luca Guadagnino θα προβληθεί στις Νύχτες Πρεμιέρας και με αυτή την αφορμή κάνουμε μια αναδρομή στην σύγχρονη σοδειά ταινιών του ιταλικού κινηματογράφου.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΟΣΧΟΣ / [email protected]

Μια από τις ταινίες που περιμένουμε με μεγάλη ανυπομονησία μέσα στη νέα σεζόν είναι το «Call Me by Your Name» του Luca Guadagnino. Ο Ιταλός δημιουργός μετά την επιτυχία των «Io sono l’amore» και «A Bigger Splash» φαίνεται πως δημιουργεί το προσωπικό αριστούργημά του, αφού οι κριτικές που έχει λάβει είναι αποθεωτικές και κάνουν λόγο για μια από τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς.

Ο Guadagnino μας μεταφέρει στην ιταλική επαρχία των 80s και στα πρώτα ερωτικά σκιρτήματα ενός 17χρονου γόνου δύο ακαδημαϊκών (Timothée Chalamet) για έναν κατά επτά έτη μεγαλύτερό του Αμερικανό (Armie Hammer) που βοηθάει τον πατέρα του πάνω σε μια έρευνα για τον ελληνορωμαϊκό πολιτισμό. Σύμφωνα με όσα έχουμε δει, διαβάσει και ακούσει, περιμένουμε μια πανέμορφη ταινία που αντιμετωπίζει τον πρώτο έρωτα ως βίωμα, με τις δύο πρωταγωνιστικές ερμηνείες να είναι εξαιρετικές.

Φαίνεται λοιπόν ότι θα προστεθεί ένας ακόμη κρίκος στην αλυσίδα του σύγχρονου ιταλικού σινεμά, το οποίο έχει αναδειχθεί ξανά σε μια από τις πιο ενδιαφέρουσες σχολές του ευρωπαϊκού κινηματογράφου. Το «Call Me by Your Name» θα προβληθεί στο προσεχές 23ο κινηματογραφικό φεστιβάλ των Νυχτών Πρεμιέρας και δε βρίσκουμε καλύτερη ευκαιρία να πραγματοποιήσουμε μια αναδρομή στις πιο επιφανείς στιγμές του ιταλικού σινεμά τη δεκαετία που διανύουμε.

«Mia Madre» του Nanni Moretti (2015)

Η καλύτερη ταινία του σημαντικού σκηνοθέτη Nanni Moretti εδώ και χρόνια είναι μια από τις πιο προσωπικές και ταυτόχρονα πιο πολυεπίπεδες δουλειές του. Επικεντρώνεται γύρω από μια σκηνοθέτη (Margherita Buy) που γυρίζει ένα φιλμ κοινωνικού ρεαλισμού με έναν Αμερικανό ηθοποιό (John Turturro), ο οποίος βρίσκεται χαμένος στη μετάφραση. Και οι δυσκολίες στην παραγωγή συμβαδίζουν με την κατάρρευση της προσωπικής ζωής της Margherita, ειδικότερα όσον αφορά την κατάσταση της υγείας της μητέρας της, η οποία βρίσκεται στο νοσοκομείο σε κρίσιμη κατάσταση. Ο Moretti πραγματοποιεί ένα σχόλιο πάνω στη φύση του σινεμά, με τα όρια πραγματικότητας και μυθοπλασίας να είναι συχνά ασαφή ή ανύπαρκτα και την ίδια στιγμή το «Mia Madre» αντιμετωπίζει με αφοπλιστική ειλικρίνεια το αναπόφευκτο της απώλειας και του ύστατου αποχαιρετισμού αγαπημένων προσώπων. Ένα κρυφό υποτιμημένο διαμάντι.

«La Grande Bellezza» του Paolo Sorrentino (2013)

Το «La Grande Bellezza» είναι ένα σύγχρονο κομψοτέχνημα του ευρωπαϊκού σινεμά που συμπυκνώνει όλο το ύφος, τις θεματικές, τη λάμψη και τις επιδιώξεις του ιταλικού κινηματογράφου, και αν και αποτελεί συνέχεια του έργου του Fellini δεν μπορείς να πεις το κλισέ ότι «αν είχε βγει τότε σήμερα θα ήταν κλασικό» γιατί πολύ απλά αναπολεί το παρελθόν, αλλά στέκεται εν τέλει στο σήμερα και ρίχνει κλεφτές ματιές στο αύριο. Δεν υπάρχει ούτε ένα κάδρο που να μην είναι σπουδαίο, ούτε ένα ερώτημα που να μην τίθεται και ούτε μια απάντηση που να δίνεται ως θέσφατο. Υπάρχει λόγος που λέγεται «αιώνια πόλη». Το «8½» του Sorrentino.

«The Wonders» της Alice Rohrwacher (2014)

Η Alice και η Alba Rohrwacher γεννήθηκαν και μεγάλωσαν σε μια περιοχή της Τοσκάνης από Γερμανό πατέρα και Ιταλίδα μητέρα, ζώντας ουσιαστικά από τη δουλειά του πατέρα τους ως μελισσοκόμος. Αυτά ακριβώς τα παιδικά τους χρόνια βλέπουμε στην ταινία, τα οποία παρουσιάζονται μέσα από τη μαγική ματιά της παιδικής ηλικίας. Η Alice σκηνοθετεί, η Alba υποδύεται τη μητέρα τους και κάπου μέσα σε όλο αυτό κάνει ένα πέρασμα και η Monica Bellucci. Βαθύτατα αυτοβιογραφικό σινεμά που ακόμη και αν έχει περιορισμένο ταβάνι, συνιστά μια ενδιαφέρουσα μεσογειακή καλλιτεχνική πρόταση ως αντίποδα του κεντροευρωπαϊκού σινεμά που έχει αναδειχθεί ως κυρίαρχη τάση του φεστιβαλικού σινεμά στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια.

«A Bigger Splash» του Luca Guadagnino (2015)

Στην αμέσως προηγούμενη δουλειά του ο Guadagnino επιμένει στο ιταλικό καλοκαίρι, μόνο που αυτή τη φορά τα ηλιόλουστα τοπία και η φυσική ομορφιά μοιάζουν ως σκηνικό ταινίας τρόμου. Υπαρξιακό δράμα που εξελίσσεται σε χιτσκοκικό ψυχολογικό θρίλερ, το «A Bigger Splash» είναι μια εκθαμβωτικά όμορφη ταινία με ένα εντυπωσιακό και λαμπερό καστ που καθώς προχωράει γίνεται άβολο στην παρακολούθηση, ωστόσο επιβραβεύει τον θεατή. Και μέσα σε όλα αυτά η Tilda Swinton να υποδύεται μια ροκ σταρ που μοιάζει με την θηλυκή εκδοχή του David Bowie που πάντα περιμέναμε να κάνει και τον Ralph Fiennes να πετυχαίνει την καλύτερη ερμηνεία του εδώ και καιρό. Δε μιλήσαμε όσο θα έπρεπε για αυτή την ταινία όταν κυκλοφόρησε.

«Caesar Must Die» των Paolo και Vittorio Taviani (2012)

Από τα πιο πολυσυζητημένα βραβεία που έχουν δοθεί σε μεγάλα φεστιβάλ την τρέχουσα δεκαετία, το «Caesar Must Die» των Paolo και Vittorio Taviani δίχασε όταν απέσπασε την Χρυσή Άρκτο στο Βερολίνο, αλλά αυτή η βράβευση ήταν εν τέλει όσο σημαντική και η ίδια η ταινία. Οι Taviani παρακολουθούν το ανέβασμα του σαιξπηρικού «Ιούλιου Καίσαρα» από τους κρατούμενους μιας φυλακής υψίστης ασφαλείας της Ρώμης, με το έργο να δημιουργεί σοκαριστικούς παραλληλισμούς με το σκηνικό της φυλακής, αλλά ακόμη πιο σημαντικές είναι οι κοινές αναφορές της ζωής των καταδίκων, πολλοί από τους οποίους εκτίουν ποινή ισόβιας κάθειρξης. Το αποτέλεσμα αν και δεν είναι καινοτόμο σε επίπεδο φόρμας, σε γραπώνει καθώς εξελίσσεται και πέντε χρόνια μετά την κυκλοφορία του, η κινηματογραφική αξία του συγκεκριμένου πειράματος είναι αδιαμφισβήτητη.

«Fire at sea» του Gianfranco Rosi (2016)

Ο Gianfranco Rosi είναι από τους δημιουργούς που έχουν υπερκαλύψει την απόσταση ανάμεσα στο ντοκιμαντέρ και το σινεμά, αφού θεωρεί πως μέσα από μια κινηματογραφική αφήγηση και με προσεγμένη καλλιτεχνική φωτογραφία μπορεί να πετύχει πολλά περισσότερα από την τυπική καταγραφή των γεγονότων που κάνουν τα τηλεοπτικού ενδιαφέροντος ντοκιμαντέρ. Το «Fire at Sea» είναι ένα ντοκουμέντο του προσφυγικού, ακολουθώντας την «οδύσσεια» αυτών των ανθρώπων προς την Ιθάκη της Λαμπεντούζα. Ο Rosi παρακολουθεί την πορεία αυτών των ανθρώπων μέσα από τα μάτια ενός 12χρονου αγοριού μιας τοπικής οικογένειας ψαράδων της Λαμπεντούζα και ενός γιατρού που υποδέχεται τους πρόσφυγες. Ακόμη και όταν δεν υπάρχει ομιλία παρά εκτεταμένα σε διάρκεια πλάνα του φυσικού περιβάλλοντος, το αποτέλεσμα είναι εξίσου καθηλωτικό. Ένα ταπεινό αλλά λειτουργικό μνημείο ανθρωπιάς.

«Human Capital» του Paolo Virzi

Από τις πιο πολυδαίδαλες ιταλικές ταινίες των τελευταίων ετών, χρησιμοποιεί ως σκηνικό τον ανεπτυγμένο ιταλικό Βορρά για να παρουσιάσει μια εικόνα κρίσης με την οποία έχει συνδεθεί περισσότερο ο Νότος. Διαθέτει σαφείς ταξικές αναφορές και βαθύ κοινωνικό σχολιασμό, λειτουργεί και ως μαύρη κωμωδία και ως δράμα και διαθέτει μια φανταστική Valeria Bruni Tedeschi στο επίκεντρο. Το δημιούργημα του Paolo Virzi είναι άκρως ουμανιστικό και οι συσχετισμοί με την σύγχρονη Ελλάδα είναι εξοργιστικά πολλοί.

Οι 23ες Νύχτες Πρεμιέρας θα διεξαχθούν από τις 20 Σεπτεμβρίου έως και την 1η Οκτωβρίου.