Η φυσιογνωμία, αλλά και το ταλέντο του τον έκαναν να πετύχει σε κινηματογράφο και τηλεόραση, έχοντας περάσει από τα πλατό σημαντικών κινηματογραφικών ταινιών. Ο Γουίλεμ Νταφόε, «κλείνει» 32 χρόνια καριέρας κι εμφανίζεται… «Ανάμεσα σε 2 κόσμους».

Ο ταλαντούχος ηθοποιός με την ξεχωριστή φυσιογνωμία γεννήθηκε στις 22 Ιουλίου 1955 στο Άπλετον του Ουισκόνσιν και ήταν το έκτο από τα εφτά παιδιά της οικογένειας Νταφόε. Οι γονείς του ανήκαν στον ιατρικό κλάδο, με τη μητέρα του να είναι νοσοκόμα, ενώ ο πατέρας του υπήρξε χειρουργός και οι δυο τους δούλευαν μαζί. Αυτό, βέβαια, σήμαινε πως ο μικρός Γουίλεμ δεν έβλεπε και πολύ συχνά τους γονείς του, λόγω επαγγελματικών υποχρεώσεων.

Οι ρίζες του είναι ιρλανδικές, σκοτσέζικες, γερμανικές και καναδικές και στο σχολείο άλλαξε το όνομά του από Γουίλιαμ σε Γουίλεμ, αποκτώντας ένα νέο ψευδώνυμο, το οποίο κράτησε μέχρι και σήμερα.

Όταν τέλειωσε το σχολείο σπούδασε τη δραματική τέχνη στο πανεπιστήμιο του Ουισκόνσιν, ενώ ταυτόχρονα δούλευε ως βοηθός ενός μάγου στις παραστάσεις του, μέχρι που μπήκε στην ομάδα Theatre X του Μιλγουόκι και ξεκίνησε τις παραστάσεις, μέχρι το 1976 που μετακόμισε στη Νέα Υόρκη. Εκεί μαθήτευσε πλάι στον κριτικό, σκηνοθέτη και καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, Ρίτσαρντ Σέχνερ και μπήκε στο θεατρική ομάδα «The Performance group», με την οποία ξεκίνησε τις παραστάσεις. Στην ομάδα αυτή γνώρισε και την κατά 11 χρόνια μεγαλύτερή του Ελίζαμπεθ Λεκόμτ, η οποία έγινε σύντροφός του και μητέρα του παιδιού του το 1982.

Το 1977, μάλιστα, ο Νταφόε με την Λεκόμτ και άλλους ίδρυσε την πειραματική θεατρική κολεκτίβα Wooster Group, με την οποία έδωσε πολλές παραστάσεις από το 1977 μέχρι το 2005, τόσο στις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και εκτός.

Το 1979 ο Νταφόε κέρδισε και τον πρώτο του κινηματογραφικό ρόλο, στο «Heaven’s gate» του Μάικλ Τσιμίνο, όμως, ο ρόλος του κόπηκε στο μοντάζ και το ντεμπούτο του στον κινηματογράφο έγινε τελικά το 1982 στη δραματική ταινία της Κάθριν Μπίγκελοου «The loveless», όπου είχε πρωταγωνιστικό ρόλο. Μετά από διάφορους μικρότερους ρόλους, πρωταγωνιστής γίνεται ξανά το 1985 στην κομεντί δράσης «Roadhouse 66» του Τζον Μαρκ Ρόμπινσον, όπου ο Νταφόε υποδύεται τον πρώην rock’n’roll μουσικό που κάνει ωτοστόπ στην ιστορική route 66.

Ο… πόλεμος του φέρνει την επιτυχία

Το 1986 ο Νταφόε κερδίζει δόξα και αναγνωρισιμότητα ως λοχίας Ελάιας, στην αμερικανική πολεμική ταινία του Όλιβερ Στόουν, «Platoon», με θέμα τον πόλεμο στο Βιετνάμ. Ο ίδιος αποκάλυψε ότι ο χαρακτήρας αυτός του έδωσε τη δυνατότητα να ξεδιπλώσει το ταλέντο του και να δείξει ότι μπορεί να ανταποκριθεί σε διάφορους ρόλους, ενώ πιστεύει ότι όλοι οι χαρακτήρες υπάρχουν μέσα στους ηθοποιούς και περιμένουν τις κατάλληλες συνθήκες για να βγουν. Ο Νταφόε βρέθηκε υποψήφιος για Όσκαρ β’ ανδρικού ρόλου και βραβείο Independent Spirit και η ταινία δέχτηκε πολύ καλές κριτικές, ενώ και οι εισπράξεις της ήταν υψηλές, φτάνοντας τα 138 εκατομμύρια δολάρια.

Μετά το «Platoon», ο πόλεμος στο Βιετνάμ τον «κυνηγά» και στο «Off limits» (1988) του Κρίστοφερ Κρόου, αλλά και στο «Γεννημένος την 4η Ιουλίου» (1989) του Όλιβερ Στόουν και πάλι, όπου πρωταγωνιστεί ο Τομ Κρουζ ως ο βετεράνος του Βιετνάμ, Pον Kόβιτς, ο οποίος όταν επέστρεψε με μερική αναπηρία από τον πόλεμο και ο Νταφόε βρίσκεται σε ρόλο επίσης ανάπηρου βετεράνου.

Λίγο νωρίτερα, όμως, ο Νταφόε υποδύεται τον Ιησού σε μια από τις πιο αμφιλεγόμενες ταινίες του κινηματογράφου, στον «Τελευταίο πειρασμό» (1988), βασισμένη στο βιβλίο του Νίκου Καζαντζάκη και σκηνοθετημένη από τον Μάρτιν Σκορτσέζε. Η ταινία παρουσίαζε μια διαφορετική πλευρά της προσωπικότητας του θεανθρώπου, με την ανθρώπινη υπόστασή του να τονίζεται περισσότερο και ο ίδιος να βρίσκεται αντιμέτωπος με φόβους, αμφιβολίες, πειρασμούς, πόθο, προκαλώντας τις αντιδράσεις τις ρωμαιοκαθολικής και ορθόδοξης εκκλησίας, αλλά και των πιστών χριστιανών ανά τον κόσμο. Ο Νταφόε, κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων έχασε προσωρινά την όρασή του από το ένα μάτι λόγω αλλεργιών, ενώ ο ίδιος δήλωσε πως ο ρόλος αυτός υπήρξε μεγάλη πρόκληση γι’ αυτόν και πως ακόμη μερικές φορές δεν πιστεύει πως νόμισε ότι θα μπορούσε να ενσαρκώσει τον Ιησού.

Την ίδια χρονιά συναντά τον Τζιν Χάκμαν και την Φράνσις Μακ Ντόρμαντ στην ταινία μυστηρίου «Mississippi burning» και στη συνέχεια παίζει έναν μικρότερο ρόλο στο «Cry-baby» (1990), με πρωταγωνιστή τον Τζόνι Ντεπ. Το 1990 τον συναντάμε επίσης και στο «Ατίθαση καρδιά» του Ντέιβιντ Λιντς, μαζί με τον Νίκολας Κέιτζ και τη Λόρα Ντερν, σε ρόλο δολοφόνου επί πληρωμή, ενώ στη συνέχεια βρίσκεται και πάλι σε πολεμικό μοτίβο με το «Flight of the intruder». Λίγο νωρίτερα, υπήρξε υποψήφιος για το ρόλο του Τζόκερ στο «Batman» του Τιμ Μπάρτον, ο ρόλος, όμως, πήγε τελικά στον Τζακ Νίκολσον.

Για το «Light stepper» (1992) με τη Σούζαν Σάραντον κερδίζει βραβείο καλύτερου ξένου ηθοποιού, Sant Jordi και το 1993 συμπρωταγωνιστεί με τη… Μαντόνα στο «Body of evidence» κερδίζοντας την πρώτη του υποψηφιότητα για… Χρυσό Βατόμουρο χειρότερου ηθοποιού.

Το 1996 βρίσκεται στα πλατό του «Άγγλου ασθενή» με τον Ρέιφ Φάινς, την Κριστίν Σκοτ Τόμας και τη Ζιλιέτ Μπινός, σε ρόλο κατασκόπου και πρώην κλέφτη με ακρωτηριασμένους αντίχειρες και το 1997 βρίσκεται για δεύτερη και τελευταία φορά υποψήφιος για Χρυσό Βατόμουρο για την ερμηνεία του στο σίκουελ «Speed 2: cruise control» με τη Σάντρα Μπούλοκ, όπου παίζει τον «κακό» Τζον Γκέιτζερ.

Περνώντας από διάφορες ταινίες, το 2000 βρίσκεται στο «American Psycho» με τον Κρίστιαν Μπέιλ σε ρόλο ντέντεκτιβ και αμέσως μετά ξυρίζει τα μαλλιά του για τις ανάγκες της ταινίας «Animal factory» του Στιβ Μπουσκέμι, όπου υποδύεται έναν βετεράνο… κατάδικο.

Την ίδια χρονιά, γίνεται ο πρώτος και ο μοναδικός μέχρι σήμερα ηθοποιός που βρίσκεται υποψήφιος για Όσκαρ παίζοντας ένα βρικόλακα, στη «Σκιά του βρικόλακα», όπου συναντά τον Τζον Μάλκοβιτς και σκηνοθετείται από τον Ε. Ελάιας Μέριγκε. Πέραν της υποψηφιότητας για χρυσό αγαλματίδιο, ο Νταφόε κερδίζει βραβείο Saturn, Independent Spirit, Satellite κ.ά, ενώ είναι υποψήφιος και για Χρυσή Σφαίρα, μεταξύ άλλων.

Οι πιο «σύγχρονες» ταινίες του

Το 2002 αλλάζει εντελώς μοτίβο και βρίσκεται στα πλατό του «Spider-man», όπου με τις σκηνοθετικές οδηγίες του Σαμ Ράιμι υποδύεται τον «κακό» Green Goblin, αφότου ο Νίκολας Κέιτζ, Τζον Μάλκοβιτς και Τζιμ Κάρεϊ απέρριψαν το ρόλο. Για τις ανάγκες της ταινίας ο Νταφόε επέμενε ώστε να φοράει ο ίδιος το κοστούμι όπου χρειαζόταν κι όχι κάποιος κασκαντέρ, παρ’ όλο που του έπαιρνε μισή ώρα να το φορέσει. Η ταινία αποτελεί μια από τις πιο εμπορικές της καριέρας του με εισπράξεις 821 εκατομμυρίων δολαρίων και ο ίδιος «αναβίωσε» το ρόλο του και το 2004 στο «Spider-man 2», αλλά και το 2007 στο «Spider-man 3», πάντα με τον Σαμ Ράιμι στην καρέκλα του σκηνοθέτη και τον Τόμπι Μαγκουάιρ στο ρόλο του Σπάιντερμαν.

Μαζί με τον Αντόνιο Μπαντέρας, τη Σάλμα Χάγιεκ και τον Τζόνι Ντεπ, το 2003 σκηνοθετείται από τον Ρόμπερτ Ροντρίγκεζ στην περιπέτεια «Κάποτε στο Μεξικό» και υποδύεται τον… Βαρόνο της διακίνησης ναρκωτικών, ενώ και με αυτή την ταινία «κλείνει» μέχρι στιγμής τον κύκλο ταινιών στις οποίες έχει… άδοξο τέλος («Platoon», «Ο τελευταίος πειρασμός», «Speed 2: cruise control», «eXistenZ», «Στη σκιά του βρικόλακα», «Spider-man», «Κάποτε στο Μεξικό» κ.ά.).

Σε λαμπερό καστ βρίσκεται και στις «Υδάτινες ιστορίες» το 2004 του Γουές Άντερσον, ανάμεσα σε Μπιλ Μάρεϊ, Κέιτ Μπλάνσετ, Αντζέλικα Χιούστον, ενώ την ίδια χρονιά τον συναντάμε και στα πλατό της πολυβραβευμένης ταινίας «Ιπτάμενος κροίσος» σκηνοθεσίας Σκορτσέζε, με τον Λεονάρντο Ντι Κάπριο στον πρωταγωνιστικό ρόλο του μεγιστάνα Χάουαρντ Χιουζ. Τη χρονιά αυτή χωρίζει και με την επί σειρά ετών σύντροφό του και μητέρα του παιδιού του, Ελίζαμπεθ Λεκόμτ, και την επόμενη χρονιά παντρεύεται την αρκετά νεότερή του ιταλίδα ηθοποιό, σκηνοθέτιδα και σεναριογράφο Τζιάντα Κολαγκράντε, την οποία γνώρισε στη Ρώμη σε πρεμιέρα μιας εκ των ταινιών της. Μάλιστα, η πρόταση γάμου ήταν πολύ αυθόρμητη, αφού κάποιο μεσημέρι, μετά από ένα χρόνο γνωριμίας, ο Νταφόε τη ρώτησε αν θέλει να παντρευτούν την επόμενη ημέρα κι αυτή απάντησε θετικά, με την τελετή να γίνεται το επόμενο απόγευμα με δύο φίλους για καλεσμένους.

Το 2005 συνεργάζεται και με τον Λαρς Φον Τρίερ στη δραματική ταινία «Manderlay» και λίγο αργότερα σκηνοθετείται και συμπρωταγωνιστεί με τη σύζυγό του στο αισθηματικό δράμα «Before it had a name». Το 2006 βρίσκεται στα χέρια του Σπάικ Λι για την ταινία «Ο υποκινητής» με τον Ντένζελ Ουάσινγκτον, τον Κλάιβ Όουεν και τη Τζόντι Φόστερ και στη συνέχεια αλλάζει σκηνικό και περνάει στην αισθηματική, δραματική ταινία «Paris, je t’aime», όπου εμφανίζεται ως καουμπόης στο κομμάτι της ταινίας με τίτλο «Place des Victoires».

Στην κωμωδία «Ο Mr.Bean πάει διακοπές» του Στιβ Μπέντελακ, πέφτει… θύμα του Mr. Bean (Ρόουαν Άτκινσον) και το 2008 συναντά την Έμιλι Γουάτσον, τον Ράιαν Ρέινολντς και τη Τζούλια Ρόμπερτς στη δραματική ταινία «Σαν μια λάμψη στο σκοτάδι» του Ντένις Λι. Την ίδια χρονιά τον βλέπουμε σε ελληνικά χέρια, αφού ο αξέχαστος Θόδωρος Αγγελόπουλος υπογράφει το σενάριο και σκηνοθετεί τη δραματική ταινία «Η σκόνη του χρόνου» στην οποία ο Νταφόε πρωταγωνιστεί ως Αμερικανός σκηνοθέτης ελληνικής καταγωγής, που γυρίζει μια ταινία πάνω στη δική του ιστορία και των γονιών του, η οποία μπλέκεται με προσωπικές αναμνήσεις και μια παθιασμένη ερωτική ιστορία. Ο Νταφόε, μάλιστα, είχε δείξει από νωρίς ενδιαφέρον για τον Έλληνα σκηνοθέτη, αφού το 1995 στο Φεστιβάλ Καννών όπου βραβεύτηκε το «Βλέμμα του Οδυσσέα», ο διάσημος ηθοποιός είχε πλησιάσει τον Αγγελόπουλο για να τον συγχαρεί και να του πει πως θα ήθελε να συνεργαστούν στο μέλλον. Όπως κι έγινε, 13 χρόνια αργότερα.

Το 2009 ο Αμερικανός ηθοποιός πρωταγωνιστεί σε μια ταινία η οποία ξεσηκώνει τα πλήθη και διχάζει την κοινή γνώμη. Ο «Αντίχριστος» του Λαρς Φον Τρίερ (με τον οποίο συνεργάζεται ξανά) με μοναδικούς ηθοποιούς «Αυτόν» (Νταφόε) και «Αυτήν» (Σαρλότ Γκενσμπούργκ), οι οποίοι βιώνουν με τον χειρότερο τρόπο το θάνατο του μικρού τους παιδιού, θεωρείται από κάποιους κομψοτέχνημα και από άλλους μια πολύ σκοτεινή και προκλητική ταινία, με την πλειοψηφία των κριτικών να τείνει προς την πρώτη θέση και τον Νταφόε να κερδίζει βραβείο Bodil καλύτερου ηθοποιού.

Στη συνέχεια περνά από τη γαλλική παραγωγή «L’ affaire farewell» με την Νταϊάν Κρούγκερ και τον Γκιγιόμ Κανέ, ενώ μετά σκηνοθετείται από τον Γερμανό σκηνοθέτη Βέρνερ Χέρτζογκ στη δραματική «My son, my son, what have ye done».

Πρωταγωνιστικό ρόλο έχει και στη γαλλο-ισραηλινή ταινία «Miral» (2010) με την ανερχόμενη Φρίντα Πίντο, αλλά και στη δραματική «Α woman», σεναρίου και σκηνοθεσίας της συζύγου του.

Η τελευταία του δουλειά είναι η περιπέτεια φαντασίας «Ανάμεσα σε δυο κόσμους», όπου υποδύεται τον πολεμιστή και σύμμαχο του πρώην λοχαγού του αμερικανικού στρατού Τζον Κάρτερ, ο οποίος μεταφέρεται στον Άρη και συνειδητοποιεί ότι η μοίρα του μακρινού αυτού πλανήτη βρίσκεται πλέον στα χέρια του.

Το φθινόπωρο του 2012 πρόκειται να τον δούμε στο θρίλερ «Odd Thomas» του Στίβεν Σόμερς, ενώ από τη ζωή του δεν λείπει και το θέατρο, με τελευταία του παράσταση το «The life and death of Marina Abramović» το 2011.

Ο Γουίλεμ Νταφόε δεν σταματά να αποδεικνύει ότι είναι ένας ταλαντούχος ηθοποιός που δοκιμάζει συνεχώς τον εαυτό του, πιστεύοντας ότι όταν παίζει δεν υποκρίνεται, απλώς απελευθερώνει το ζώο από μέσα του. Έχει υπάρξει μέλος της κριτικής επιτροπής στο διεθνές φεστιβάλ κινηματογράφου στο Βερολίνο το 2007 κι έχει γυρίσει μέχρι σήμερα περίπου 70 ταινίες, εκ των οποίων αρκετές στην Ευρώπη.

Ενδεικτική φιλμογραφία: «The loveless» (1982), «Streets of fire» (1984), «Roadhouse 66» (1985), «To live and die in L.A.» (1985), «Platoon» (1986), «Off limits» (1988), «The last temptation of Christ» (1988), «Mississippi burning» (1988), «Triumph of the spirit» (1989), «Born on the fourth of July» (1989), «Cry-baby» (1990), «Wild at heart» (1990), «Flight of the intruder» (1991), «Light sleeper» (1992), «White sands» (1992), «Body of evidence» (1993), «In weiter Ferne, so nah!» (1993), «Tom & Viv» (1994), «Clear and present danger» (1994), «The night and the moment» (1995), «Basquiat» (1996), «The English patient» (1996), «Victory» (1996), «Speed 2: cruise control» (1997), «Affliction» (1997), «Lulu on the bridge» (1998), «New Rose hotel» (1998), «eXistenZ» (1999), «The Boondock saints» (1999), «American Psycho» (2000), «Animal factory» (2000), «Shadow of the vampire» (2000), «Bullfighter» (2000), «Pavilion of women» (2001), «Spider-man» (2002), «Auto-focus» (2002), «The reckoning» (2003), «Once upon a time in Mexico» (2003), «The clearing» (2004), «Spider-man 2» (2004), «The life aquatic with Steve Zissou» (2004), «Control» (2004), «The aviator» (2004), «xXx: State of the Union» (2005), «Manderlay» (2005), «Before it had a name» (2005), «Inside man» (2006), «Paris, je t’aime» (2006), «The walker» (2007), «Mr. Bean’s holiday» (2007), «Spider-man 3» (2007), «Go go tales» (2007), «Anamorph» (2007), «Fireflies in the garden» (2008), «Η σκόνη του χρόνου» (2008), «Antichrist» (2009), «L’ affaire farewell» (2009), «My son, my son, what have ye done» (2009), «Daybreakers» (2009), «Cirque du freak: the vampire’s assistant» (2009), «Miral» (2010), «A woman» (2010), «4:44 last day on Earth» (2011), «The hunter» (2011), «John Carter» (2012).