Η σιδηρά κυρία της ΜΙ6, η εκδικητική καθηγήτρια του «Notes on a Scandal», η κεφάτη κυρία Henderson που έφερε την επανάσταση στο θέατρο με τις γυμνές χορεύτριες ή η απόλυτη Shakespear-ική ηθοποιός… οι ρόλοι πολλοί και τα προσωπεία περισσότερα, ποια είναι όμως πραγματικά η Judi Dench;

Γεννημένη στις 9 Δεκεμβρίου του 1943, η Judith Olivia Dench, ήρθε γρήγορα σε επαφή με τον κόσμο του θεάτρου, μιας κι ο πατέρας της, γιατρός στο επάγγελμα, δούλευε και στο θέατρο του York όπου μητέρα της ήταν ενδυματολόγος. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η μικρή Judi να μεγαλώνει πρακτικά εκεί.

Γοητευμένη από τη μαγεία το θεάτρου, η Dench, αποφάσισε να ασχοληθεί με αυτό, όχι όμως ως ηθοποιός. Αρχικά, παρακολούθησε μαθήματα σκηνογραφίας αλλά τελικά, ζηλεύοντας τον μεγαλύτερο αδερφό της που σπούδαζε ήδη υποκριτική, έκανε αίτηση κι έγινε δεκτή στο Central School of Speech and Drama, όπου και ήταν συμμαθήτρια με τη Vanessa Redgrave. Αποφοίτησε με άριστα και βραβείο «εξαιρετικού σπουδαστή».

Από το θρανίο στο …σανίδι

Η πρώτη της επαγγελματική εμφάνιση έγινε το 1957 στο Royal Court Theatre του Λίβερπουλ, με το θίασο του θεάτρου Old Vic. στο ρόλο της Οφηλίας στον Άμλετ. Παρέμεινε στο θίασο για την επόμενη τετραετία και τον Δεκέμβριο του 1961 εντάχθηκε στο θίασο του Royal Shakespeare. Μια συνεργασία 30 χρόνων, κατά την οποία η Dench θα παίξει όλους τους γυναικείους πρωταγωνιστικούς ρόλους των έργων του Shakespeare. Η ίδια, αστειευόμενη, έχει δηλώσει ότι «υπάρχουν ακόμα λίγα έργα του, στα οποία δεν έχει παίξει».

Το 1964, κάνει και το κινηματογραφικό της ντεμπούτο στην ταινία The Third Secret, ένα ψυχολογικό θρίλερ για ένα ψυχολόγο που αυτοκτονεί αλλά η κόρη του δεν πιστεύει ότι πρόκειται για αυτοκτονία και απευθύνεται σε έναν πρώην ασθενή του για να τη βοηθήσει να λύσει το μυστήριο του θανάτου του πατέρα της. Η ταινία παίρνει μέτριες κριτικές ενώ μόλις πρόσφατα κυκλοφόρησε και σε DVD.

Παραμένοντας πιστή στο θέατρο αλλά και στην ανάγκη της να ανανεώνεται, το 1968, δέχεται την πρόταση να συμμετάσχει στο μιούζικαλ Cabaret, μια επιλογή που αρχικά αντιμετωπίζεται με χλιαρές κριτικές και δισταγμό. Ωστόσο το τελικό αποτέλεσμα τη δικαιώνει, με τους κριτικούς να την επαινούν για τις φωνητικές της δυνατότητες.

Τα επόμενα χρόνια επιφύλασσαν αρκετές συνεργασίες, θεατρικές και τηλεοπτικές, για τη Dench. Δουλεύει με τους Jeremy Irons, Kenneth Branagh και Samantha Bond, την οποία θα συναντούσε αργότερα στις ταινίες του James Bond, στο ρόλο της Miss Moneypenny. Παράλληλα, το 1981, της γίνεται πρόταση για το ρόλο της Grizabella στο κλασικό μιούζικαλ Cats, τον οποίο όμως εξαιτίας τραυματισμού αναγκάστηκε να απορρίψει.

Η διεθνής φήμη και το κεφάλαιο Bond

Το 1995 παίρνει τα ηνία της ΜΙ6, στην ταινία James Bond: GoldenEye, τα οποία και διατηρεί μέχρι σήμερα. Γίνεται έτσι η πρώτη γυναίκα-αρχηγός της μυστικής υπηρεσίας, αφού ήταν ρόλος παραδοσιακά αντρικός στην αρχική εκδοχή του πλανήτη Bond. Το 1998 της απονέμεται ο τιμητικός τίτλος Dame (το αντίστοιχο του αντρικού Sir). Η ηθοποιός όμως δεν αισθάνεται και τόσο άνετα με τη χειροτονία αυτή. «Στην ουσία ο τίτλος (της Dame) σημαίνει ότι πρέπει να είσαι πάντα καθωσπρέπει, και αυτό είναι πολύ βαρετό» δηλώνει.

Η δεκαετία που ακολουθεί βρίσκει την βρετανίδα ηθοποιό να κυκλοφορεί σχεδόν μία ταινία το χρόνο. Το 1998 η ερμηνεία της ως Βασίλισσα Ελισάβετ στο «Shakespeare in Love», θα της χαρίσει το πολυπόθητο αγαλματάκι του θείου Oscar, αποδεικνύοντας την «καρμική» της σχέση με τον Άγγλο συγγραφέα και ποιητή.

Οι ταινίες του Bond συνεχίζονται, κάνοντάς την το μακροβιότερο από τα τωρινά μέλη της επιτυχημένης σειράς ταινιών. Ο Daniel Craig διαδέχεται τον Pierce Brosnan, και οι κριτικές δεν είναι και ιδιαίτερα ενθαρρυντικές για τον πρώτο ξανθό Bond. Η ίδια όμως δε μένει αμέτοχη και τον υποστηρίζει «με ενοχλεί όλη αυτή η επίθεση στον Daniel Craig. Τη βρίσκω χυδαία. Έχω κάνει γυρίσματα μαζί του, στην Πράγα και στις Μπαχάμες, και είναι ένας πολύ καλός ηθοποιός. Είναι αιχμηρός, φέρνει κάτι νέο και φρέσκο στο ρόλο του Bond. Είμαι βέβαιη ότι θα διαψεύσει όλες τις αρνητικές κριτικές», δήλωνε το 2006 και τελικά αποδείχτηκε σωστή.

Τα βραβεία

Εκτός από το Oscar το 1998 για το «Shakespeare in Love», μια νίκη αρκετά αμφιλεγόμενη, αφού η ηθοποιός εμφανίστηκε την ταινία μόλις 8 λεπτά, η Judi Dench έχει κερδίσει πολλά βραβεία και ακόμα περισσότερες υποψηφιότητες. Έχει συγκεντρώσει έξι στο σύνολο οσκαρικές υποψηφιότητες. Πιο αναλυτικά, για τις ερμηνείες της στο Mrs Brown(1998) όπου υποδύεται τη Βασίλισσα Βικτώρια και στο Chocolat (2001) που παίζει την σπιτονοικοκυρά της Juliette Binoche που γρήγορα πέφτει «θύμα» της ζαχαροπλαστικής της. Επίσης προτάθηκε για το χρυσό αγαλματάκι το 2002 για την ταινία Iris όπου υποδύεται την συγγραφέα Iris Murdoch, που πάσχει από τη νόσο Αλτσχάιμερ, το 2006 για το «Mrs Henderson presents» για την ερμηνεία της ως κυρία Henderson που στην προσπάθειά της να σώσει το θέατρο της αποφασίζει να ανεβάσει ένα πιο «αποκαλυπτικό» show και τέλος το 2007 για την ταινία «Νotes on a Scandal» όπου συμπρωταγωνίστησε με την Cate Blanchett . Είναι η μοναδική ηθοποιός που έχει πάρει τόσες υποψηφιότητες για Oscar μετά την ηλικία των εξήντα.

Έχει αποσπάσει επίσης 2 Χρυσές Σφαίρες, 10 βραβεία BAFTA και 5 βραβεία Laurence Olivier γράφοντας ιστορία, αφού το 1996 έγινε η πρώτη ηθοποιός που κέρδισε δύο Laurence Olivier για δύο διαφορετικούς ρόλους.

Η Dench είναι πια μια μεγάλη ηθοποιός με καριέρα τόσο ποιότητας όσο και ποσότητας. Παίζει άφοβα σε ότι της κινεί το ενδιαφέρον χωρίς την πίεση να αποδείξει ποια είναι και τι αξίζει. Η ελευθερία της αυτή της κόντεψε να την εντάξει και σε μία ακόμη «ολιγομελή» λίστα… αυτή των ηθοποιών που έχουν κερδίσει Oscar και Χρυσό Βατόμουρο. Το Χρυσό Βατόμουρο (Razzie) είναι το βραβείο για τις χειρότερες ερμηνείες κάθε χρονιάς. Ο ρόλος της στο «The Chronicles of Riddick» το 2004 λίγο έλειψε να της χαρίσει υποψηφιότητα αλλά τελικά γλίτωσε. Η ηθοποιός πάντως στην αυτοβιογραφία της με τίτλο « And Furthermore» εκμυστηρεύεται ότι ποτέ δεν κατάλαβε τι ακριβώς γινόταν στην υπόθεση της εν λόγω ταινίας, ωστόσο διασκέδασε πολύ στα γυρίσματα και εντυπωσιάστηκε με τα σκηνικά. Για την ιστορία αξίζει να αναφέρουμε ότι η ταινία διηγείται την ιστορία του εγκληματία Riddick που φτάνει στον πλανήτη Helion Prime, και διαπιστώνει ότι μια αυτοκρατορία εξωγήινων σχεδιάζει να εξαφανίσει το ανθρώπινο είδος.

Θεατρικές διαδρομές

Το Φεβρουάριο του 2010 επιστρέφει στο θέατρο με την παράσταση A Midsummer Night's Dream στο Rose Theatre του Λονδίνου. Όπως έχει δηλώσει κι η ίδια το θέατρο είναι μεγάλη της αγάπη «στον κινηματογράφο δεν έχω τον παραμικρό έλεγχο στην ταινία. Δεν ξέρω τι θα κοπεί στο μοντάζ. Αντίθετα, ο έλεγχος που έχει κανείς στη σκηνή μου ασκεί μια ιδιαίτερη έλξη». Και δεν έχει άδικο αφού είναι παθούσα. Το 1985 στην ταινία «Room with a view» η συνεργασία της με το σκηνοθέτη James Ivory δεν ήταν ρόδινη. Σύμφωνα με την ίδια μια ολόκληρη σκηνή της κόπηκε στο μοντάζ χωρίς προφανείς λόγους, αλλά με μια δικαιολογία από μεριάς Ivory που ποτέ δεν πίστεψε. Σύμφωνα με το σκηνοθέτη, η Helena Bonham Carter δεν είχε όρεξη να γυρίσει το δικό της κομμάτι στη συγκεκριμένη ακολουθία σκηνών εκείνη τη μέρα, με αποτέλεσμα να αναγκαστεί να κόψει και το κομμάτι της Dench μολονότι ήταν πολύ καλό.

Μετά το θεατρικό της διάλειμμα, επιστρέφει στο κινηματογράφο με την ταινία J.Edgar, βιογραφία του ιδρυτή και επικεφαλής για 50 χρόνια, του FBI, στη οποία υποδύεται τη μητέρα του Edgar (Leonardo Dicaprio) και το «The Best Exotic Marigold Hotel» μαζί με την καλή της φίλη Maggie Smith. Η ταινία είναι κοινωνική και αναφέρεται στις διακοπές μιας ομάδας βρετανών συνταξιούχων στην εξωτική Ινδία.

Σε λίγες μέρες θα τη δούμε στο νέο James Bond, Skyfall για ακόμα μια φορά στο ρόλο της Μ.

Κοινωνικό έργο

Εκτός από τα θεατρικά και κινηματογραφικά της καθήκοντα, η Judi Dench, φημίζεται και για το κοινωνικό της έργο. Συμμετέχει ενεργά σε φιλανθρωπικές οργανώσεις όπως η προστασία και υπεράσπιση των ιθαγενών της Μποτσουάνα και της Κολομβίας. Στηρίζει σχολεία για παιδιά με ειδικές ικανότητες και μαζί με άλλους διάσημους όπως η ηθοποιός Julie Christie, o μουσικός Sting και ο διερμηνέας Richard Branson προσπαθούν να προωθήσουν εναλλακτικούς τρόπους καταπολέμησης των ναρκωτικών.

Ενδεικτική Φιλμογραφία: «A room with a view» (1985), «GoldenEye» (1995), «Mrs Brown» (1997), «Tomorrow never dies» (1997), «Shakespeare in Love» (1998), «Tea with Mussolini» (1999), «The world is not enough» (1999), «Chocolat» (2000), «Iris» (2001), «The Shipping News» (2001), «The Importance of Being Earnest» (2002), «Die Another Day» (2002), «Mrs Henderson Presents» (2005), «Casino Royal» (2006), «Notes on a Scandal» (2006), «Quantum of Solace» (2008), «Nine» (2009), «Jane Eyre» (2011), «J. Edgar» (2011), «The Best Exotic Marigold Hotel» (2011), «Skyfall» (2012).

ΝΑΝΤΙΑ ΚΑΚΛΗ