«Επιχείρηση Argo» λέγεται η τρίτη μεγάλου μήκους ταινία του διακεκριμένου Μπεν Άφλεκ («The Town», «Gone Baby Gone»). Ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Μπεν Άφλεκ επιδίδεται αυτή τη φορά στη σκηνοθεσία μιας αληθινής ιστορίας, της «επιχείρησης Argo (Αργώ)» κατά την οποία βρήκαν τρόπο να διασωθούν έξι αμερικανοί όμηροι και να περάσουν τα ιρανικά σύνορα τον Ιανουάριο του 1980, «κάτω από τη μύτη» των ιρανικών αρχών.

«Επιχείρηση Argo»

Μπόλικο σασπένς και τραγελαφικές απίθανες καταστάσεις κρατούν προσηλωμένη όλο και περισσότερο την προσοχή του θεατή, παρασύροντάς τον σε ένα ταξίδι-θρίλερ στην Ανατολή όπου η πραγματικότητα ξεπερνάει τη φαντασία. Argo: απίστευτο και όμως αληθινό.

Στα πλαίσια της ιρανικής κρίσης, στις 4 Νοεμβρίου του 1979 ιρανοί επαναστάτες εισβάλλουν στην αμερικανική πρεσβεία και κρατούν ομήρους 52 αμερικανούς. Μέσα στη γενική αναστάτωση και το χαμό, έξι αμερικανοί διπλωμάτες καταφέρνουν να διαφύγουν και να βρουν καταφύγιο στην οικία του Καναδού Πρέσβη.

Η απόκρυψη των διπλωματών ήταν κάτι τόσο παράτολμο για τις συνθήκες της συγκεκριμένης εποχής που ονομάστηκε «Καναδική Τρέλα» (Canadian Caper) αφού μόνο ο Καναδάς δέχτηκε να αναλάβει την κάλυψή τους. Καθώς, όμως, ο χρόνος κυλούσε εις βάρος τους επικίνδυνα, η CIA προσπάθησε να βρει τρόπους να τους φυγαδεύσει. Διάφορα πλάνα τίθενται επί τάπητος. Όλα όμως φαίνονται εξαιρετικώς επικίνδυνα και ακατόρθωτα. Ο αμερικανός πράκτορας Τόνι Μέντεζ (Μπεν Άφλεκ), σπεσιαλίστας σε τέτοιου είδους υποθέσεις, επινοεί ένα απίθανο σενάριο ασφαλούς μεταφοράς αυτών των ανθρώπων.

Οι έξι όμηροι διπλωμάτες θα παριστάνουν μια κινηματογραφική ομάδα που έχει μεταβεί στο Ιράν για λόγους καθαρά καλλιτεχνικούς: το γύρισμα μιας ταινίας που φέρει το όνομα “Argo”. Ρεπεράζ και λήψεις διαφόρων χώρων υποτίθεται πώς είναι η κύρια αποστολή τους έχοντας ως βοηθητικά πειστικά στοιχεία μερικές αφίσες και το storyboard της ψεύτικης ταινίας.

Πολιτική και κινηματογραφική δημιουργία (ή μάλλον παραγωγή), καταπιεστικά καθεστώτα και διπλωμάτες-καλλιτέχνες περιπλέκονται και αποδίδουν με ρεαλιστικό τρόπο το γενικότερο κλίμα της εποχής στο Ιράν. Η υπόθεση Argo είδε το φως της δημοσιότητας το 1997 από τον πρόεδρο Κλίντον.

Ο Μπεν Άφλεκ με τη νέα του ταινία καθιστά αυτή την υπόθεση παγκοσμίως γνωστή μέσα από το δίαυλο του κινηματογράφου. Η ανασύσταση της συγκεκριμένης εποχής (τέλη της δεκαετίας του ’70) επιτυγχάνεται με διάφορα τεχνάσματα καθώς και με την ολοφάνερα λεπτομερή δουλειά των ντεκορατέρ και των ενδυματολόγων.

Ο Μπεν Άφλεκ ενδύεται επιδέξια το ρόλο του Τόνι Μέντεζ˙ με το παρουσιαστικό του –μούσι και τουίντ σακάκι σε στυλ seventies- αποτελεί χαρακτηριστική φιγούρα εκείνων των καιρών. Επικεφαλής μιας ομάδας φοβισμένων ανθρώπων καταπλήσσει τους πάντες με την εφευρετική του ικανότητα, την ψυχραιμία, το θάρρος και την ατρόμητη συναλλαγή του με τον κίνδυνο.

Η επιδεξιότητα του Άφλεκ δεν περιορίστηκε μόνο στην ερμηνεία του κεντρικού ρόλου αλλά επεκτάθηκε στην όσο το δυνατό πιο πιστευτή σκιαγράφηση των γεγονότων που σημάδεψαν την υπόθεση Argo. Σε μερικά σημεία, όπως αυτό της επανάστασης και της εφόδου στην αμερικανική πρεσβεία, χρησιμοποιήθηκαν για το γύρισμα κάμερες χειρός και Super 8, το οπτικό εφέ των οποίων δίνει την εντύπωση ότι πρόκειται για εικόνες αρχείων.

Πέρα, όμως, από τις σοβαρές και κρίσιμες στιγμές της υπόθεσης, η σκηνοθεσία επιφυλάσσει στο θεατή και μερικές σκηνές γκροτέσκου κάλλους καθιστώντας το θέαμα τραγικο-κωμικό και ελαφρύνοντας το χωρίς, ωστόσο, να μειώνει τη σπουδαιότητά του θέματός του. Καθώς το πλάνο του Μέντεζ αναφερόταν σε ταινία (έστω ψεύτικη), είχε ανάγκη από παραγωγούς. Κατά την αναπαράσταση της αναζήτησης αυτών, ο σκηνοθέτης αδράττει την ευκαιρία να σατιρίσει κάποιες πλευρές του Χόλλυγουντ, τα γραφεία παραγωγής και τα παρασκήνια δημιουργίας κινηματογραφικών ταινιών. Αξιοσημείωτο είναι ότι η ταινία του Άφλεκ έχει ως παραγωγούς τον Τζορτζ Κλούνεϊ και τον Γκραντ Χέσλοφ.

Η εξέλιξη της πλοκής και ο τρόπος κινηματογράφησης της τελικής διαφυγής των ομήρων καταφέρνουν να καθηλώσουν το βλέμμα του κοινού που παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα την τελευταία σεκάνς στο αεροδρόμιο. Σκηνές γεμάτες παλμό και ένταση μεταφέρουν το θεατή σε εκείνες τις περιστάσεις παρασύροντάς τον σε μια ταύτιση με τα πρόσωπα. Παρόλο που είναι γνωστή η επιτυχή έκβαση της επιχείρησης Argo, ο Μπεν Άφλεκ δημιουργεί έντονο σασπένς και αυτό το σημείο επιδεικνύει ακόμη περισσότερο την αξία του νέου του φιλμ. Ο Άλαν Άρκιν που υποδύεται το Λίστερ Σίγκελ δανείζεται μια χαρακτηριστική φράση του Μαρκ Τουαίν για να περιγράψει όλο το παραπάνω εγχείρημα: «Η μόνη διαφορά μεταξύ πραγματικότητας και φιξιόν είναι ότι η φιξιόν οφείλει να είναι πιστευτή».

Η «Επιχείρηση Argo», λοιπόν, σαν μια άλλη Αργοναυτική Εκστρατεία θα επιδιώξει το ακατόρθωτο και θα βρει τρόπο φυγάδευσης μερικών ανθρώπων, όπως είχε φυγαδεύσει το χρυσόμαλλο φτερωτό κριάρι το Φρίξο και την Έλλη στη μυθολογία. Η ταινία «Επιχείρηση Argo» αναπαριστά εύστοχα αυτό το “ταξίδι” διάσωσης, στηλιτεύοντας τη δικτατορική καταπίεση και υποστηρίζοντας έμμεσα το αμερικανικό καθεστώς.

Παίζουν: Μπεν Άφλεκ, Άλαν Άρκιν, Μπράιαν Κράνστον, Τζον Γκούντμαν, Βίκτωρ Γκάρμπερ, Τεϊτ Ντόνιβαν. Η ταινία προβάλλεται από τη Village Films.

ΔΗΜΗΤΡΑ ΓΙΑΝΝΑΚΟΥ