Στη δοκιμαστική προβολή των «Σαγονιών του Καρχαρία», ο Spielberg αποφάσισε να ξαναγυρίσει τις σκηνές που το κοινό ούρλιαξε, γιατί ήθελε δυνατότερα ουρλιαχτά. Με το καλοκαίρι κοντά, το click@Life θυμάται τις ταινίες που έκαναν το νερό, πλατό ταινίας τρόμου.

Από τις σειρήνες της «Οδύσσειας», το Λεβιάθαν της Παλαιάς Διαθήκης ή το τέρας του Λοχ Νες, τα μυθικά, δολοφονικά, πλάσματα του βυθού ασκούσαν ένα περίεργο κράμα φόβου και γοητείας στον άνθρωπο. Η τέχνη λοιπόν μιμούμενη τη ζωή έπλασε τα δικό της υποθαλάσσιο τρομακτικό σύμπαν προκαλώντας κραυγές στα σινεμά και διπλή σκέψη πριν από κάθε, φαινομενικά, αθώα βουτιά στο νερό.

Όλα ξεκίνησαν το 1975, όταν o Steven Spielberg εμπνευσμένος από μια σειρά πραγματικών επιθέσεων καρχαριών σε ανθρώπους στο New Jersey το 1916, αποφάσισε να γυρίσει μια ταινία για έναν καρχαρία που τρώει τα πάντα και τους πάντες στο πέρασμά του. Παρά τις δυσκολίες, τεχνικές και οικονομικές, «Τα Σαγόνια του Καρχαρία» εξελίχθηκαν σε εισπρακτική επιτυχία, καθιέρωσαν το καλοκαιρινό blockbuster, ανέδειξαν το Spielberg ως σκηνοθέτη κι σήμαναν την αρχή ενός νέου είδους ταινίας τρόμου.

«Τα Σαγόνια» με την υποδειγματική σκηνοθεσία, το στοιχειωτικό μουσικό θέμα του Williams και φυσικά τον καρχαρία «Bruce», ο Spielberg τον ονόμασε έτσι από τον δικηγόρο του, κράτησαν μια ολόκληρη γενιά «στεγνή» εκείνο το καλοκαίρι, ενώ ακόμα και σήμερα κρατούν τους θαμώνες της παραλίας σε εγρήγορση.

Καρχαρίας, ο ανθρωποφάγος

Από τότε πολλές ταινίες έχουν επιστρατεύσει τον λευκό καρχαρία ως κυνηγό ανυπεράσπιστων ανθρώπων, όχι πάντα με αξιοπρεπές αποτέλεσμα. Η συνέχεια των «Σαγονιών», ήταν μια καλή προσπάθεια, σε αντίθεση με τα άλλα δύο sequels. Αξιοσημείωτο είναι το τέταρτο μέρος της σειράς, όπου στο τέλος ο καρχαρίας πεθαίνει από τραύμα, αλλά παρόλα αυτά εκρήγνυται κιόλας για κάποιον ανεξήγητο λόγο.

Στα πρόθυρα της νέας χιλιετίας, που όλα επανεφευρίσκονταν, ήταν προφανές ότι το κινηματογραφόφιλο τρομολάγνο κομμάτι του κοινού, ανέμενε κάτι τέτοιο κι από τα τέρατά του, κι η «Βαθιά Άγρια Θάλασσα», του Renny Harlin, το πρόσφερε απλόχερα. Στο «Jaws με αναβολικά», όπως χαρακτηρίστηκε, οι καρχαρίες είναι πιο έξυπνοι, πιο γρήγοροι και πιο θανατηφόροι. Επιπλέον παίζει ο Samuel L. Jackson, πέντε χρόνια μετά το θρίαμβο του Pulp Fiction, που σαφώς δίνει στην ταινία αυτό το κάτι παραπάνω.

Οι πολλές, κι ως επί το πλείστον κακές, ταινίες της θεματολογίας έμοιαζαν να οδηγούν το είδος στον κορεσμό, το 2003 όμως, ο «Άγριος Ωκεανός» του Chris Kentis, απέδειξε αυτό που υπονόησε το «Blair Witch Project» και καταχράστηκε η «Μεταφυσική Δραστηριότητα». Ότι δηλαδή το ψευδοντοκιμαντέρ, όχι μόνο είναι πιο τρομακτικό, αλλά μπορεί να αναστήσει κάθε κινηματογραφικό είδος. Η ιστορία δύο ερασιτεχνών δυτών που από λάθος ξεχνιούνται μόνοι τους στον ωκεανό αντιμέτωποι με τη φύση σίγουρα μείωσε τα μαθήματα καταδύσεων εκείνη τη χρονιά.

Φωτογραφία ΙΜDb: O Chris Kentis στα γυρίσματα της ταινίας «Άγριος Ωκεανός» (2003)

Κι αν το μιλένιουμ ήθελε καλύτερους καρχαρίες, η έναρξη της δεύτερης δεκαετίας του απαιτούσε καλύτερα εφέ. Με το 3D να εισβάλλει στην 7η τέχνη, οι ταινίες τρόμου ήταν οι πρώτες που έχασαν τη μάχη, μαζί με αυτές της επιστημονικής φαντασίας. Την τελευταία τριετία λοιπόν, το «Shark Night» του David Ellis, το «Piranha 3D» του Alexandre Aja με τον Richard Dreyfuss, και το «Piranha 3DD» του John Gulager με τον David Hasselhoff σε ένα μικρό ρόλο, εκμεταλλεύτηκαν στο έπακρο τις δυνατότητες της τρισδιάστατης τεχνολογίας αλλά δυστυχώς όχι για να τρομάξουν. Οι ταινίες φάνηκε ότι απλώς έψαχναν αφορμή για να δείξουν όμορφες παρουσίες με μαγιό, κι όχι για να μεταδώσουν στο κοινό την αίσθηση της απειλής πιο ζωντανή από ποτέ.

Τρόμος μέσα κι έξω από το νερό

Φωτογραφία ΙΜDb:«Piranha 3DD»

Δεν είναι όμως μόνο οι καρχαρίες που μας έχουν κατά καιρούς χαρίσει σκηνές αιματοβαμμένου τρόμου. Οι κροκόδειλοι έχουν κι αυτοί έντονο παρόν στους εφιάλτες των κινηματογραφόφιλων. Η αμφίβια φύση τους, τους καθιστά πιο απειλητικούς, και λιγότερο περιοριστικούς από τον καρχαρία ή τα πιράνχας. Το χαρακτηριστικό αυτό φαίνεται να ζήλεψαν οι συντελεστές των ταινιών «Piranha», που στην τελευταία ταινία τα παρουσίασαν να μεταλλάσσονται αποκτώντας τη δυνατότητα να επιβιώνουν και στην ξηρά, παρακάμπτοντας έτσι, εκτός από την ήδη θυσιασμένη ποιότητα, και τη λογική στο όνομα μιας νέας ταινίας.

Πριν όμως η λογική χάσει την αξία της, η διττή απειλή ήταν αποκλειστικό προνόμιο των κροκόδειλων. Το 1980, η ταινία «Ο τρομερός κροκόδειλος σκορπά τον πανικό» πήγε το θρύλο που θέλει αλιγάτορες να ζουν στους υπονόμους της Νέας Υόρκης ένα βήμα παρακάτω, αφού στο φιλμ είναι τεράστιοι και μεταλλαγμένοι. Όπως και στα «Σαγόνια», έτσι κι εδώ ο μηχανικός κροκόδειλος που χρησιμοποιήθηκε παρουσίασε προβλήματα, ωστόσο δεν αποδείχτηκαν εξίσου γούρικα με αυτά της ταινίας του Spielberg πέντε χρόνια πριν, αφού η ταινία είναι γνωστή μόνο σε κάποιους φανατικούς του είδους.

Μετά από είκοσι χρόνια, οι κροκόδειλοι άρχισαν να εντάσσονται στην ποπ κουλτούρα με την ταινία «Το Μυστικό της Μαύρης Λίμνης», με πρωταγωνιστές την Bridget Fonda, τον Oliver Platt και την Betty White. Η εισπρακτική επιτυχία που σημείωσε, την μετέτρεψε σε franchise ταινιών που μέχρι σήμερα αριθμεί τρεις συνέχειες, η μία χειρότερη από την προηγούμενη. Το 2007 ήταν αδιαμφισβήτητα η χρονιά των ανθρωποφάγων ερπετών, με δύο ταινίες αυστραλέζικης παραγωγής να διεκδικούν τον τίτλο της τρομακτικότερης: Η «Σαρκοβόρα απειλή» του Greg McLean, με την Randha Mitchell και τον -προ Avatar- Sam Worthington, και «Το Ποτάμι του Τρόμου» με άγνωστο cast αλλά σκηνοθέτη τον Andrew Traucki, εξπέρ του υγρού τρόμου αφού το 2010 σκηνοθέτησε το αρκετά τρομακτικό «Βαθιά Άγρια Νερά» μεταπηδώντας στους καρχαρίες. Ειρωνικά, η «Σαρκοβόρα Απειλή» μοιράστηκε πολλές τοποθεσίες γυρίσματος με το παιδικό «Σάρλοτ, η Αραχνούλα».

Φωτογραφία ΙΜDb:«Αnaconda» (1997) με Jennifer Lopez και Ιce Cube

Εκτός από τους κροκόδειλους, κατά καιρούς κι άλλα ερπετά έχουν προσπαθήσει να προκαλέσουν κραυγές σε αίθουσες σινεμά. Το «Αnaconda» το 1997, με την Jennifer Lopez, τον Ice Cube, τον Jon Voit αλλά και τον πρωτοεμφανιζόμενο τότε Owen Wilson, απολαμβάνει το cult στάτους της, κυρίως λόγω των πρωταγωνιστών της. Σήμερα θεωρείται από τις καλύτερες «κακές ταινίες», σε αντίθεση με τα sequels της που θεωρούνται απλώς κακές ταινίες.

Το 2006, ένα ακόμα αμφίβιο μας έκανε να δούμε με άλλο μάτι τις λίμνες και το μπάνιο σε αυτές, στην ταινία «Ο επισκέπτης». Πρόκειται για μια κορεάτικη παραγωγή, πιστή στην ποιότητα του ασιατικού σινεμά τρόμου, που κατόρθωσε να αναδειχθεί στο πιο επικερδές φιλμ της χώρας, με περισσότερα από 13 εκατομμύρια εισιτήρια. Και για να απομυθοποιήσουμε λίγο την τρομακτική του πλευρά, θα σας πούμε ότι ο σκηνοθέτης του φιλμ, Joon-ho Bong, ονόμασε το τέρας «Steve Buscemi», εμπνευσμένος από το ρόλο του γνωστού ηθοποιού στην ταινία «Fargo», των αδερφών Κοέν.

ΝΑΝΤΙΑ ΚΑΚΛΗ