Μέσα από το οδοιπορικό ενός φοιτητή που εξερευνά τον εαυτό του και προσπαθεί να προσδιορίσει το ρόλο και τη θέση του στην κοινωνία, ο νέος σκηνοθέτης από την Αργεντινή Σαντιάγο Μίτρε ανοίγει ένα διάλογο πάνω στην πολιτική, εκθέτοντας τη διαφθορά και την ηθική του συμφέροντος που τη διέπουν.

«Ο φοιτητής»

Έως τώρα σεναριογράφος του Πάμπλο Τραπέρο («Leonera», «Carancho»), ο Σαντιάγο Μίτρε εισέρχεται δυναμικά στο κινηματογραφικό προσκήνιο αποσπώντας πολλά βραβεία με την πρώτη του ταινία «Ο Φοιτητής». Έχοντας ως κεντρικό σημείο αναφοράς το Πανεπιστήμιο του Μπουένος Άιρες, ο σκηνοθέτης τρυπώνει στους λαβύρινθους του φοιτητικού συνδικαλισμού και της πολιτικής κατ’ επέκταση, εγείροντας ποικίλους προβληματισμούς πάνω στην πολιτικοποίηση και την ιδέα της στράτευσης των σύγχρονων νέων.

Το ατομικό με το συλλογικό αλλάζουν διαδοχικά θέσεις και οι πολιτικές ομάδες που διαμορφώνονται στους κόλπους του Πανεπιστημίου λειτουργούν μετωνυμικά, ως ένα παράδειγμα των διαφόρων πολιτικών οργανώσεων ανά τον κόσμο. Η ευφυΐα του κινηματογραφιστή συνίσταται ακριβώς σε αυτό το σημείο, να προβάλει δηλ. τον πολιτικό μικρόκοσμο ενός δημοσίου εκπαιδευτικού ιδρύματος της χώρας του και να τον διευρύνει δίνοντάς του σφαιρικές διαστάσεις.

Ο Ρόκε (Εστεμπάν Λαμότε) είναι ένας νεαρός από την επαρχία που έχει έρθει στο Μπουένος Άιρες για να σπουδάσει. Ρέμπελος φοιτητής, δεν δείχνει να πολυενδιαφέρεται για τα μαθήματα όσο για τα πάρτι και τις κοπέλες. Κάποια στιγμή, θα γοητευτεί από το δυναμικό ταμπεραμέντο μιας βοηθού καθηγητή, της Πάουλα (Ρομίνα Πάουλα). Η ζωή της Πάουλα περιστρέφεται γύρω από την πολιτική και η ίδια δείχνει να έχει αναπτύξει μια ρητορική δεινότητα που σαγηνεύει και ξεσηκώνει τους φοιτητές.

Ο Ρόκε θα κάνει τα πάντα για να την κατακτήσει. Έτσι, αργά και βαθμιαία, χωρίς να το έχει ο ίδιος σχεδιάσει, θα εμπλακεί και αυτός στα γρανάζια των κομματικών οργανώσεων γνωρίζοντας «από την καλή και από την ανάποδη» τα πολιτικά παιχνίδια και τερτίπια, την κυνικότητα των φιλόδοξων καθηγητών που δεν διστάζουν πουθενά προκειμένου να ανελιχθούν, τις πελατειακές σχέσεις παρατάξεων και ιδιωτών και γενικά τις στρατηγικές συγκέντρωσης ψήφων. Ο Σαντιάγο Μίτρε μαζεύει όσα στοιχεία μπορεί από τη σαπίλα ενός συστήματος που αναπαράγεται συνεχώς και μας τα σερβίρει με μια στυγνή, απλή (και όχι απλοϊκή) ρεαλιστική ματιά.

Γνωρίζοντας ότι η Αργεντινή έχει κάποια κοινά στοιχεία με την Ελλάδα σε επίπεδο κοινωνικο-πολιτικής εξέλιξης (βλ. Ν. Π. Μουζέλης «Κοινοβουλευτισμός και εκβιομηχάνιση στην ημι-περιφέρεια Ελλάδα, Βαλκάνια, Λατινική Αμερική») και στον οικονομικό τομέα, θα λέγαμε ότι η ταινία «Ο Φοιτητής» μας αφορά ακόμη περισσότερο. Οι πελατειακές σχέσεις, για παράδειγμα, μεταξύ κομμάτων και ψηφοφόρων χαρακτηρίζουν την Ελλάδα από την εποχή της δημιουργίας του νέου-ελληνικού κράτους μετά την Τουρκοκρατία. Ο σκηνοθέτης με την ιστορία του «Φοιτητή» αναπαριστά εύγλωττα την εκποίηση του κράτους και των αξιών για καθαρά συμφεροντολογικούς σκοπούς, εκποίηση που παρατηρείται σε μη αναπτυγμένες χώρες, όπως είναι η Ελλάδα και η Αργεντινή.

Ο σκηνοθέτης παρακολουθεί το κεντρικό πρόσωπο σε κάθε του κίνηση, γίνεται χρήση της κάμερας στον ώμο ενώ δεν παραλείπονται ποικίλα μεσαία κοντινά πλάνα των διάφορων φοιτητών που απαρτίζουν το περιβάλλον του Ρόκε. Οι διάλογοι είναι ατέρμονοι και απαιτούν μια ιδιαίτερη προσοχή από το θεατή για να μπορέσει να παρακολουθήσει τους ρητορικούς αγώνες που λαμβάνουν χώρα με τις ιδεολογικές τους αποχρώσεις. Σε μερικά σημεία διαφαίνεται η εργασία ενός νεαρού, πρωτο-μυημένου στα μυστικά της σκηνοθεσίας κινηματογραφιστή.

Ωστόσο, ο Σαντιάγο Μίτρε καταφέρνει να αποδώσει αποτελεσματικά το ρυθμό ενός φιλμικού κειμένου που μιλά για έναν περιπλανώμενο φοιτητή ο οποίος αναζητά μία ταυτότητα, ένα ιδανικό και ένα καλύτερο μέλλον ενώ έρχεται αντιμέτωπος με απανωτές πολιτικές κρίσεις. Η απώλεια της αθωότητας συντελείται βαθμιαία στον αφελή και υποτακτικό Ρόκε, ενώ βγαίνει πλούσιος από τα μαθήματα ζωής που του έδωσε η παραπάνω εμπειρία του. Κάτω από αυτήν την οπτική γωνία, ο τίτλος της ταινίας «Ο Φοιτητής» δεν αναφέρεται στις πανεπιστημιακές σπουδές αλλά στη Μάθηση, με την ευρεία έννοια του όρου.

Με χαμηλό μπάτζετ και ένα αξιόλογο κάστινγκ (η ερμηνεία του Εστεμπάν Λαμότε διακρίνεται), ο σκηνοθέτης ασκεί μια δεινή κριτική στον τρόπο άσκησης της πολιτικής και στην εξουσία.

Παίζουν: Εστεμπάν Λαμότε, Ρομίνα Πάουλα, Ρικάρντο Φέλιξ, Βαλέρια Κορέα. Η ταινία προβάλλεται από τον Μικρόκοσμο.

ΔΗΜΗΤΡΑ ΓΙΑΝΝΑΚΟΥ