To 76o Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας διεξάγεται φέτος από τις 28 Αυγούστου μέχρι και τις 7 Σεπτεμβρίου.

Ανοιχτόμυαλο και διορατικό στη φιλοσοφία και το όραμά του για το σινεμά, το αρχαιότερο κινηματογραφικό φεστιβάλ στον κόσμο αναμένεται να ανοίξει τις πύλες του στις 28 Αυγούστου φέρνοντας στο Λίντο της Βενετίας ένα πλήρες ρεπερτόριο ταινιών.  

Το κινηματογραφικό ψηφιδωτό του φετινού προγράμματος περιλαμβάνει πέρα από τις κλασικές φεστιβαλικές ταινίες από καθιερωμένους και ανερχόμενους σκηνοθέτες, κάποιες από τις πιο αναμενόμενες ταινίες της χρονιάς («Joker» και «Ad Astra» για παράδειγμα), κάποιες με ηχηρά ονόματα στο καστ (πού να πρωτοκοιτάξεις στο καστ της ταινίας «The Laundromat»), κάποιες με συμμετοχές-έκπληξη (ναι Mick Jagger για σένα μιλάμε), κάποιες αμφιλεγόμενες (η βαρουφάκεια αφήγηση της ελληνικής κρίσης στην ταινία του Γαβρά, για παράδειγμα, ή η μονίμως τολμηρή επιλογή ταινίας του Polanski που έχει καταδικαστεί για βιασμό ανήλικης) και κάποιες του Netflix και του σινεμά του αύριο («Marriage Story», «The Laundromat» και «The King»).  

Το 76ο φεστιβάλ της Βενετίας συνεπές στο ραντεβού του με το σινεφίλ κοινό και το χρόνο υπόσχεται μέχρι τις 7 Σεπτεμβρίου να μας επιβιβάσει σε ένα ελεύθερο, περιπετειώδες και δίχως καμία ιδέα για το πού οδηγεί ταξίδι.  

Αυτή η μεταφορά είναι, για τον διευθυντή του φεστιβάλ Alberto Barbera, η πιο ασφαλής περιγραφή του σινεμά που χαρακτηρίζει το φετινό πρόγραμμα, ένα σινεμά που αλλάζει συνεχώς μέσα στη σύγχρονη δίνη των πραγμάτων, αναζητώντας όμως πάντα καινούρια θέματα, καινούριες γλώσσες, καινούριες φόρμες ώστε να μπορέσει να παραμείνει ζωντανό, αν και διαφορετικό, στο χρόνο. 

Ο Barbera παρατηρώντας τις ταινίες που συμμετέχουν στο φετινό πρόγραμμα εντοπίζει τρία στοιχεία που χαρακτηρίζουν πολλά από τα έργα του φεστιβάλ. Τα δύο πρώτα αφορούν κυρίως τη θεματολογία ενώ το τρίτο το κυρίαρχο κινηματογραφικό ρεύμα των ταινιών.  

Ο Barbera  λοιπόν διακρίνει κατ’ αρχάς ένα αριθμό ταινιών που ενδιαφέρονται για θέματα που εξετάζουν τη θέση της γυναίκας στη σύγχρονη κοινωνία. Ο ίδιος αναγνωρίζοντας πως στο φεστιβάλ της Βενετίας παραμένει χαμηλό το ποσοστό των γυναικών δημιουργών, διακρίνει, ωστόσο, στις ταινίες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα μια τάση διευθέτησης του γυναικείου προβλήματος με ιστορίες που, ακόμα και αν δημιουργούνται από άντρες, σκιαγραφούν γυναίκες και ιστορίες γυναικών με ευαισθησία και ειλικρινές ενδιαφέρον για τον γυναικείο κόσμο, με τρόπο που ποτέ πριν δεν έχει γίνει στο παρελθόν.  

Μόνο δύο γυναίκες σκηνοθέτιδες συμμετέχουν στο επίσημο πρόγραμμα. 

Το δεύτερο χαρακτηριστικό που εντοπίζει ο Barbera αφορά ένα σημαντικό αριθμό ταινιών που μοχθούν για τη συλλογική μνήμη. Αρκετές ταινίες του προγράμματος καταπιάνονται με τη λεπτομερή και στοιχειοθετημένη αναπαράσταση γεγονότων του παρελθόντος, ή και της πρόσφατης ιστορίας, τα οποία είτε έχουν ξεχαστεί είτε έχουν διαστρεβλωθεί στη συλλογική μνήμη. Για τον διευθυντή του φεστιβάλ, αυτή η τάση των δημιουργών έχει όχι μόνο ιστορικό ενδιαφέρον αλλά και κοινωνικό γιατί αποκαλύπτει την επιθυμία του δημιουργού να συλλογιστεί πάνω στα ιστορικά γεγονότα τη στιγμή που προσκαλεί και το κοινό του να συλλογιστεί με τη σειρά του πάνω στην ταινία και το σύγχρονο κόσμο.  

Τέλος, το τρίτο χαρακτηριστικό που διακρίνει ο Barbera σε πολλές ταινίες του φετινού προγράμματος αφορά το ρεύμα του ρεαλισμού.  Οι σκηνοθέτες επιλέγουν να καταφύγουν στην πραγματικότητα και τα προβλήματα του παρόντος φτιάχνοντας ταινίες που υπακούνε στα χαρακτηριστικά, τους κώδικες και τις συμβάσεις των κινηματογραφικών ειδών, γεγονός που για τον Barbera ερμηνεύεται ως μια προσπάθεια από μέρους του δημιουργού να μιλήσει σε ένα ευρύτερο κοινό, πέρα από το κλασικό σινεφίλ δηλαδή.  

Το επίσημο διαγωνιστικό (21 ταινίες) 

Στο μονοπάτι των Oscars 
Το φεστιβάλ της Βενετίας θεωρείται από πολλούς ο προάγγελος των βραβείων Oscar, καθώς είναι ένα από τα τρία φεστιβάλ- μαζί με τα φεστιβάλ του Τορόντο και της Νέα Υόρκης- που τροφοδοτούν τις υποψηφιότητες της Ακαδημίας. Σε μια ανάλυση μάλιστα του Screendaily των περσινών υποψηφιοτήτων, η Βενετία αναδεικνύεται πρώτη στους τίτλους ταινιών που σύστησε στο κοινό και οι οποίες βρέθηκαν αργότερα υποψήφιες στα βραβεία Oscar.  

Πιο συγκεκριμένα, από τις 106 υποψηφιότητες των φετινών βραβείων της Ακαδημίας οι 39 τίτλοι πρωτοπαρουσιάστηκαν στη Βενετία. Ιταλικό ντεμπούτο έκαναν επίσης οι τρεις ταινίες που απέσπασαν τις περισσότερες υποψηφιότητες- το «The Favourite» του Γιώργου Λάνθιμου 10 υποψηφιότητες, το «Roma» του Alfonso Cuarón με επίσης 10 και το « A Star Is Born» του Bradley Cooper με 8.  

Τιμητικοί Λέοντες 

Η επιτροπή 

Ταινίας έναρξης: «The Truth» του Kore-eda Hirokazu  

O Kore-eda Hirokazu μετά τους «Κλέφτες καταστημάτων» και το Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες ανοίγει το φεστιβάλ της Βενετίας με μία ταινία στα... γαλλικά. Φέρνοντας μεγάλους ηθοποιούς στο καστ, ανάμεσά τους η Catherine Deneuve, η Juliette Binoche και ο Ethan Hawke, ο Hirokazu τους κλείνει σε ένα σπίτι προσπαθώντας, όπως ο ίδιος ισχυρίζεται, να τους κάνει να «ζήσουν μέσα σε αυτό το μικρό σύμπαν».  

To 2017 η ταινία «The third murder» του Hirokazu παρουσιάστηκε στο φεστιβάλ της Βενετίας.  

Η οικογένεια είναι κομβικής σημασίας στο έργο του Hirokazu και εμείς στην ταινία «The Truth» παρακολουθούμε τη σύγκρουση μιας μητέρας και μιας κόρης, κινηματογραφική σύγκρουση την οποία ο Barbera χαρακτηρίζει ως «ποιητική αντανάκλαση της σχέσης μεταξύ μάνας και κόρης».  

Ταινίας λήξης: «The Burnt Orange Heresy» του Giuseppe Capotondi (εκτός διαγωνιστικού) 

Το νεο-νουάρ θρίλερ του Ιταλού σκηνοθέτη φέρνει στις οθόνες του φεστιβάλ τους Claes Bang, Elizabeth Debicki, Mick Jagger και Donald Sutherland για να μας αφηγηθούν μια ιστορία γεμάτη τέχνη και μυστήριο στη λίμνη Κόμο.

Η ταινία «The Double Hour» του Capotondi είχε παρουσιαστεί το 2009 στο 66ο φεστιβάλ της Βενετίας με την πρωταγωνίστρια Kseniya Rappoport να κερδίζει το Βραβείο Γυναικείας Ερμηνείας (Coppa Volpi).  

Οι ελληνικές συμμετοχές 
«Adults in the Room» του Κώστα Γαβρά (εκτός διαγωνιστικού) 

Συνεχίζοντας να «εξαρτά» το κινηματογραφικό του έργο από την λογοτεχνική παραγωγή, ο Κώστας Γαβράς στην τελευταία του ταινία κάνει μια τολμηρή επιλογή και μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη το βιβλίο του Γιάνη Βαρουφάκη «Adults in the Room» (Ενήλικοι στο Δωμάτιο).  

Πολιτικά θρίλερ και θρίλερ ηθών, οι ταινίες του Γαβρά ανήκουν στο πολιτικό σινεμά του εμπορικού κινηματογράφου- παρόλο που συχνά δημιουργούνται ενστάσεις για την πολιτική ταυτότητα των ταινιών του. Το θέαμα, η δραματική δομή, η συγκίνηση και το σασπένς υποτάσσονται στον με πολιτικές προθέσεις κινηματογράφο του με σκοπό να απευθυνθεί στο ευρύ κοινό. 

Η πολυαναμενόμενη ταινία προτού βγει στις ελληνικές αίθουσες το φθινόπωρο, ετοιμάζει να ταξιδέψει στη Βενετία την ελληνική κρίση και το χρονικό της διαπραγμάτευσης με τους Ευρωπαίους ηγέτες όπως την είδε ο Γαβράς μέσα από την αμφιλεγόμενη οπτική του Βαρουφάκη. Στο καστ βρίσκουμε τους Χρήστο Λούλη, Αλέξανδρο Μπουρδούμη, Ulrich Tukur, Daan Schuurmans, Josiane Pinson, Aurelien Recoing, Γιώργο Χωραφά, Valeria Golino.

«Electric Swan» της Κωνσταντίνας Κοτζαμάνη (ειδική προβολή/εκτός διαγωνιστικού) 

Αργεντίνικο αέρα φέρνει στη Βενετία η Κωνσταντίνα Κοτζαμάνη, η 40λεπτη ταινία της οποίας «Electric Swan» (Ηλεκτρικός Κύκνος) χτίζει «μια σουρεαλιστική μικρογραφία του Μπουένος Αϊρες» και συνεχίζει την φεστιβαλική πορεία των έργων της σκηνοθέτιδας. 

Το «Limbo» της Κοτζαμάνη ήταν η μεγάλη νικήτρια ταινία του ελληνικού διαγωνιστικού τμήματος μικρού μήκους του 22ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας Νύχτες Πρεμιέρας (Πρώτο Βραβείο Καλύτερης Ταινίας, Σκηνοθεσίας και Φωτογραφίας).  

Υποτίθεται πως τα κτίρια δεν κουνιούνται. Αλλά στη Λεωφόρο Λιμπερταδόρ 2050, ένα κτίριο κουνιέται. Μια περίεργη ναυτία εισχωρεί στους τοίχους και αποσυντονίζει τους κατοίκους. Αυτοί που ζουν στους ψηλούς ορόφους φοβούνται οτι θα πέσουν- αυτοί που μένουν από κάτω φοβούνται οτι θα πνιγούν. 

Τέλος, παράλληλα με το επίσημο πρόγραμμα στη Βενετία θα πραγματοποιηθούν προβολές εκτός συναγωνισμού, ειδικές προβολές και προβολές ταινιών για τα τμήματα Orizzonti, Sconfini, Biennale College, Venice Classics, Venice International Film Critics’ Week και Venice Days από τις οποίες ξεχωρίζουν η προβολή της 20χρονης πια ταινίας του Stanley Kubrick «Μάτια ερμητικά κλειστά», η παρουσίαση της σειράς του Paolo Sorrentino «The New Pope», οι προβολές του σαιξπηρικού «The King» του David Michôd και του «Seberg» του Benedict Andrews κι ένα νέο μοντάζ στο για πολλούς ενοχλητικό «Irreversible» του Gaspar Noé.

Επιμέλεια: Βαρδαλαχάκη Ιωάννα