Ο Luc Besson, έχει κερδίσει επάξια τον τίτλο του Γάλλου Steven Spielberg, χαρακτηρισμό που βρίσκει σύμφωνους τόσο τους θαυμαστές των ταινιών του, όσο και τους επικριτές του που θεωρούν ότι κατέστρεψε το γαλλικό σινεμά.

Με αφορμή την επανέκδοση μιας από τις ωραιότερες ταινίες της πρώτης δημιουργικής του περιόδου, το «Απέραντο γαλάζιο», το click@Life κάνει φλας μπακ στις πιο χαρακτηριστικές σκηνοθετικές του δουλειές.

O Luc Besson γεννήθηκε στο Παρίσι στις 18 Μαρτίου 1959 και χάρη στους γονείς του που ήταν εκπαιδευτές καταδύσεων, ταξίδεψε σε αρκετές χώρες (μεταξύ των οποίων η Ιταλία, η Ελλάδα και η Γιουγκοσλαβία) και λάτρεψε τη θάλασσα. Μόλις οι γονείς του πήραν διαζύγιο, ο δεκάχρονος Besson επέστρεψε στο Παρίσι και ανακάλυψε το πάθος του να γράφει ιστορίες-τις οποίες δεν έδειχνε σε κανένα. Ονειρευόταν να γίνει θαλάσσιος βιολόγος αλλά ένα ξαφνικό ατύχημα δεν του επέτρεψε να συνεχίσει τις καταδύσεις και άλλαξε τον επαγγελματικό του προσανατολισμό.

Στην εφηβεία του ανακάλυψε ότι το μοναδικό μέσο που θα μπορούσε να συνδυάσει όλα τα ενδιαφέροντά του ήταν ο κινηματογράφος. Η προσπάθειά του να τον δεχτούν στη φημισμένη Γαλλική Εθνική Σχολή Κινηματογράφου «La Femis», απέτυχε όταν κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξης με τους καθηγητές μίλησε με θαυμασμό για τα ινδάλματά του, τον Steven Spielberg και τον Martin Scorsese.

Aπτόητος ο Besson συνέχισε να εξασκείται πάνω στη συγγραφή σεναρίου, ίδρυσε την πρώτη εταιρεία παραγωγής ταινιών μικρού μήκους («Les Films de Loup») και έκανε τα πρώτα του επαγγελματικά βήματα ως βοηθός παραγωγής στο Παρίσι. Σημαντική εμπειρία για την εξέλιξή του αποτέλεσε το ταξίδι του στο Λος Άντζελες το 1979, όταν είχε την ευκαιρία να παρακολουθήσει από κοντά το αμερικανικό στυλ κινηματογραφικών γυρισμάτων.

«Νομίζω ότι η δική μας μοναδική πανοπλία είναι να ταρακουνήσουμε τα θεμέλια του κατεστημένου της κινηματογραφικής βιομηχανίας»

Καθοριστική ήταν η συνάντησή του με τον ηθοποιό Jean Reno και με τον συνθέτη Eric Serra, οι οποίοι έγιναν στενοί του συνεργάτες, σε πολλές σημαντικές ταινίες του. Το πρώτο, ασπρόμαυρο φιλμ του «L ‘ avant Dernier» (1981) είχε διάρκεια μόλις οκτώ λεπτών φιλμ του «L ‘ avant Dernier» (1981) ενώ το σκηνοθετικό του ντεμπούτο ήρθε σε ηλικία μόλις 24 ετών με το «Le Dernier Combat» (1983). Στα πρώτα κινηματογραφικά του βήματα συγκαταλέγεται και το «Subway» (1985), ένα στυλιζαρισμένο θρίλερ φαντασίας με πρωταγωνιστές τους Isabelle Adjani και Christopher Lambert που αποτέλεσε μια από τις μεγαλύτερες εμπορικές επιτυχίες στη Γαλλία εκείνη τη χρονιά.

«Απέραντο γαλάζιο»: η μαγεία του Αιγαίου

Το «Απέραντο γαλάζιο» (1988), αποτυπώνει τη βαθιά αγάπη του για τη θάλασσα. Με εντυπωσιακές υποβρύχιες σκηνές, πολλές από την οποία γυρίστηκαν στην Αμοργό, η ταινία φέρνει αντιμέτωπους τον Jean Reno με τον Jean –Marc Barr σε μια οριακή αναμέτρηση στο παγκόσμιο πρωτάθλημα καταδύσεων. Η ταινία του Besson θεωρήθηκε μια απόδειξη ότι η γαλλική κινηματογραφική βιομηχανία παρέμενε ανθηρή.

Μετά το «Απέραντο γαλάζιο» που τον σύστησε και στο αμερικανικό κοινό, ο Besson γύρισε το βίαιο θρίλερ «La femme Νikita» (1990), με πρωταγωνίστρια τη μετέπειτα σύζυγό του Anne Parillaud στο ρόλο μιας ψυχρής δολοφόνου. Ο Jean Reno εμφανίζεται ως ο άνδρας που διορθώνει τα λάθη της Νικίτα, όταν τα πράγματα ξεφεύγουν από τον αρχικό σχεδιασμό. Με αυτή την ταινία ο Besson κατόρθωσε να κατακτήσει το αμερικανικό κοινό και η Νικίτα «επιβίωσε» σε αμερικανικά remake και τηλεοπτικές σειρές.

Το πρώτο χολιγουντιανών προδιαγραφών φιλμ του ήρθε όμως μόλις το 1994, με το «Leon:The professional», με τον λιγομίλητο, «σκληρό» Jean Reno και τη μικρή Νatalie Portman (στην παρθενική της κινηματογραφική της εμφάνιση) στο ρόλο μιας ορφανής που έχασε την οικογένειά της από τη μαφία. Με θετικές κριτικές και εμπορική απήχηση, το φιλμ σηματοδότησε μια από τις πρώτες σημαντικές συνεργασίες του με τον ηθοποιό Gary Oldman.

Με τον Gary Oldman θα συναντηθούν ξανά στο φουτουριστικό θρίλερ και μια από τις μεγαλύτερες εμπορικές επιτυχίες του, το «The fifth element» (Το πέμπτο στοιχείο) (1997), το οποίο είναι βασισμένο σε ένα από τα αγαπημένα κόμικ που διάβαζε ο σκηνοθέτης στην εφηβεία του (το σενάριο συνυπογράφουν ο Besson και ο Robert Mark Kamen). Στο πρωταγωνιστικό καστ ο Bruce Willis, εμφανίζεται στο πλευρό της εντυπωσιακής Milla Jovovich, η οποία ενσαρκώνει την ηρωίδα που κρατά το κλειδί για τη διάσωση της ανθρωπότητας. O Βesson για άλλη μια φορά βρίσκεται ερωτευμένος με μια πρωταγωνίστρια της ταινίας του και παντρεύεται την Jovovich. Το 1997 ο Besson στήριξε ως συν-παραγωγός την ταινία «Nil by Mouth» που σκηνοθέτησε και έγραψε ο φίλος του Gary Oldman.

Ο Besson δοκιμάστηκε και στο βιογραφικό δράμα: η επική ταινία του για την Ζαν Ντ’ Αρκ «The Messenger: The Story of Joan of Arc» (1999), με πρωταγωνίστρια την Μilla Jovovich μπορεί να επαινέθηκε για τις καθηλωτικές σκηνές μάχης, όμως η ερμηνεία της πρωταγωνίστριας συγκέντρωσε τα αρνητικά πυρά των κριτικών. Μέχρι την πρεμιέρα της ταινίας ο γάμος του Luc Besson με την ωραία Μilla Jovovich, άρχισε να παρουσιάζει τις πρώτες ρωγμές και στη συνέχεια ο διάσημος σκηνοθέτης πρόσθεσε άλλο ένα διαζύγιο στο ενεργητικό του.

Ιδρύοντας τη δική του εταιρεία παραγωγής με την επωνυμία EuropaCorp, ο Besson άφησε για λίγο την καρέκλα του σκηνοθέτη και από τη θέση του παραγωγού ή του σεναριογράφου, άφησε τη σφραγίδα του σε ταινίες πολεμικών τεχνών όπως το «Kiss of the dragon» (2001), την κωμωδία δράσης «Wasabit» (2001), το εμπνευσμένο από το παρκούρ «District B13» κ.τ.λ.

Ο Luc Besson έχει συνεργαστεί σε δεκάδες ταινίες είτε ως σεναριογράφος, είτε ως παραγωγός. Ενδεικτικά μόνο μπορούμε να αναφέρουμε μερικά πρόσφατα παραδείγματα από τις σειρές ταινιών «Η αρπαγή» με τον Liam Neeson αλλά και το θρίλερ «Colombiana», για τα οποία συνεργάστηκε στο σενάριο με τον Robert Mak Kamen. Στο «Lockout», συμμετείχε στη συγγραφική ομάδα, έχοντας προσφέρει το βασικό σκελετό της ιστορίας.

Στο «Αngel A» (2005) ο Besson πλάθει με στυλιζαρισμένες εικόνες έναν επίγειο άγγελο, μια πανέμορφη γυναίκα που σώζει τον υπερχρεωμένο και διωκόμενο ήρωά του (με πρωταγωνιστές τους Jamel Debboze και Rie Rasmussen).

Με την τριλογία ταινιών κινουμένων σχεδίων με τον μικρό Άρθουρ («Ο Άρθουρ και οι Μινιμοϊ», «Ο Άρθουρ και η εκδίκηση του Μαλτάζαρ», «Άρθουρ 3: ο πόλεμος των δύο κόσμων»), αποδεικνύει το ταλέντο του να μαγεύει και τους λιλιπούτειους θεατές όχι μόνο ως σκηνοθέτης αλλά και ως συγγραφέας παιδικών βιβλίων. Το πάθος του για τα κόμικ του Jacques Tardi αποκαλύπτεται και στην ταινία του «Οι απίστευτες περιπέτειες της Αντέλ», μια κεφάτη περιπέτεια στο Παρίσι του 1911, με μούμιες, πτεροδάκτυλους και πρωταγωνίστρια την Louise Bourgoin .

Το 2011, μετά την Ζαν Ντ’ Αρκ, σκηνοθετεί άλλη μια βιογραφική ταινία («The lady» ή «Η δύναμη του έρωτα»), εστιάζοντας το φακό του στη βραβευμένη με Νόμπελ Ειρήνης Aung San Suu Kyi, η οποία αναδείχτηκε σε σύμβολο για τον αγώνα εκδημοκρατισμού της Βιρμανίας.

Στις πρόσφατες δουλειές του συγκαταλέγεται η γκανγκστερική κωμωδία «The family» με λαμπερό πρωταγωνιστικό καστ όπως οι Robert De Niro, Michelle Pfeiffer, Tommy Lee Jones.

Το μόνο σίγουρο είναι ότι ο Besson, παρότι στο παρελθόν είχε δηλώσει πως θα αποσυρθεί από την κινηματογραφική βιομηχανία, παραμένει γεμάτος ιδέες κυρίως για ταινίες δράσης…

Όσο για τη σύγκριση της δικής του γενιάς σκηνοθετών, με τους θρυλικούς δημιουργούς του Νέου Γαλλικού Ρεύματος, χαρακτηριστικές είναι οι δηλώσεις του στην εφημερίδα New York Times: «Ο Jean-Luc Godard και ο Francois Truffaut επαναστατούσαν ενάντια στις υπάρχουσες πολιτιστικές αξίες και χρησιμοποίησαν το σινεμά ως τρόπο έκφρασης επειδή ήταν το πιο avant-garde μέσο εκείνη την περίοδο. Σήμερα, η επανάσταση πραγματοποιείται ολοκληρωτικά μέσα στη βιομηχανία και καθοδηγείται από ανθρώπους που θέλουν να αλλάξουν την εικόνα των ταινιών, με το να τις κάνουν καλύτερες, πιο πειστικές και πιο ευχάριστες να τις βλέπεις. Επειδή γίνεται ολοένα και πιο δύσκολο να μπεις σε αυτόν τον τομέα, έχουμε αναπτύξει μια ψυχολογική πανοπλία και είμαστε έτοιμοι να κάνουμε οτιδήποτε για να δουλέψει. Νομίζω ότι η δική μας μοναδική πανοπλία είναι να ταρακουνήσουμε τα θεμέλια του κατεστημένου της κινηματογραφικής βιομηχανίας».

Ενδεικτική φιλμογραφία: «Τhe family» (2013) «The Lady» ( Η Δύναμη του Ερωτα) (2011) , «Οι Απίστευτες Περιπέτειες της Αντέλ» (2010) , «Άρθουρ 3: ο πόλεμος των δύο κόσμων» (2010), «Μadonna: celebration the video collection» (2009), «Arthur et les Minimoys» (Ο Αρθουρ και οι Μινιμόι (2006) , «Angel-A «(2005), «Τhe Messenger: The Story of Joan of Arc» (Ιωάννα της Λωραίνης 1999) . «Leon: the professional» (1994), «De Serge Gainsbourg a Gainsbarre de 1958-1991» (1994). «Αtlantis» (ντοκιμαντέρ). «La femme Nikita» («Νικίτα», 1990). «Απέραντο Γαλάζιο» (1988). «Subway»( «Μια Νύχτα στον Υπόγειο», 1985) . Le Dernier Combat (Η Τελευταία Μάχη,1983) . «L’avant dernier» (1981).

ΜΑΝΙΑ ΣΤΑΪΚΟΥ