H Δήμητρα Γιαννακού γράφει κριτική για τη νέα ταινία του Wong Kar-Wai «The Grandmaster» που προβάλλεται αυτή την εβδομάδα από τη Seven Films.

«The Grandmaster»

Η νέα ταινία του Wong Kar-Wai «The Grandmaster» αναφέρεται στη ζωή του Ip Man, του μεγάλου δασκάλου των πολεμικών τεχνών στον οποίο είχε μαθητεύσει ο Bruce Lee. Δύο άλλα φιλμ στο παρελθόν, το «Ip Man» (2008) και «Ip Man 2» (2010) του Wilson Yip έχουν αφηγηθεί τις περιπέτειες αυτής της θρυλικής προσωπικότητας που χαράχτηκε στη μνήμη ως ο μετρ του kung-fu.

Ο Wong Kar-Wai με το δικό του προσωπικό στυλ κινηματογράφησης που τον καθιστά μοναδικό, χαράσσει το οδοιπορικό του Ip Man, από τη νεότητά του, τη δεκαετία του ’30 στην Κίνα, μέχρι και τα χρόνια του ’50 που τον βρήκαν στο Χογκ-Κογκ. Ένα οδοιπορικό εξορίας που μοιάζει αρκετά με την αντίστοιχη περιπέτεια που έζησε ο ίδιος ο σκηνοθέτης κατά την παιδική του ηλικία μαζί με την οικογένειά του.

Μεταξύ μυθοπλασίας και πραγματικότητας, φανταστικών προσώπων (όπως η Gong Er) και πραγματικών, μας παραδίδονται διάφορα στοιχεία ιστορικά όχι μόνο πάνω στις τεχνικές πάλης και τις πολεμικές τέχνες που άνθιζαν εκείνη την εποχή στην Κίνα αλλά και πάνω στην πολιτική κατάσταση, τις αναταραχές και τους πολέμους που σημάδεψαν τη χώρα κατά τις δύο παραπάνω δεκαετίες.

Με φόντο το παραπάνω ιστορικό-κοινωνικό πλαίσιο, ένας έρωτας πλατωνικός και μυστικός αναπτύσσεται μεταξύ του Ip Man (Tony Leung) και της Gong Er (Zhang Ziyi), έπειτα από την πρώτη τους μετωπική σύγκρουση και αναμέτρηση για την υπεροχή στο kung-fu. Στη συγκεκριμένη σκηνή, η σαγήνη και ο έρωτας που μόλις γεννιέται αναμειγνύονται περίτεχνα με τη μάχη που δίνουν οι δύο αντίπαλοι, αναδεικνύοντας την ιδέα ότι ο έρωτας και ο πόλεμος «πάνε μαζί» και επιδιώκουν ως έπαθλο την κατάκτηση του άλλου.

Η Gong Er είναι η κόρη του κορυφαίου δασκάλου των πολεμικών τεχνών Gong Baossen. Καθώς τα γηρατειά πλησιάζουν, ο άσος της τεχνικής «ba gua» Gong Baossen ψάχνει να βρει διάδοχο. Ο νέος Ip Man στην πόλη Φοσάν αναδεικνύεται σε αντάξιο πολεμιστή. Ο μύθος του Wong Kar-Wai σκιαγραφεί τη ζωή της Gong Er παράλληλα με εκείνη του τρομερού Ip Man. Ο έρωτάς τους διαγράφεται αγνός, σεμνός και αδύνατος, λόγω των περιστάσεων, παραπέμποντας στα χαρακτηριστικά ενός είδους έρωτα α λα Wong Kar-Wai: ένας διάχυτος ρομαντισμός που πηγάζει από μια σοφιστικέ μελαγχολία και θλίψη του ανεκπλήρωτου περιβάλλει τη διαδρομή των δύο ηρώων, παραπέμποντας άμεσα στο αντίστοιχο κλίμα της γνωστής ταινίας «In the Mood for Love».

Οι τεχνικές που καθιέρωσαν το ιδιαίτερο στυλ του Wong Kar-Wai είναι πάλι εδώ και μπαίνουν σε εφαρμογή για να αναπαραστήσουν ένα δράμα επικών διαστάσεων, όπου οι η κίνηση και η πάλη βρίσκουν μια καλλιτεχνική φόρμα και ανάγονται σε επίδειξη αισθητικής αρτιότητας.

Με αρκετά plongé πλάνα που δείχνουν τους μαχητές από ψηλά, με πολύ κοντινά πλάνα στα άκρα των ποδιών (οι αντίπαλοι συχνά πατάνε στις μύτες), με διαδοχικά cut που οικειοποιούνται το ρυθμό της δράσης, ο σκηνοθέτης δεν εικονοποιεί απλώς τις διάφορες μονομαχίες αλλά μας παραδίδει ένα τελετουργικό κίνησης, συγχρονισμού και δεξιοτεχνίας που παραπέμπει σε χορογραφία υψηλής αισθητικής και θρησκευτικής έκστασης. Η συμβολή του χορογράφου Yuen Woo-ping («Matrix», «Kill Bill», «Τίγρης και Δράκος») είναι αναμφισβήτητη στο αποτέλεσμα.

Πολύ προσεγμένα ντεκόρ (χαρακτηριστική η σκηνή πάλης εμπρός από ένα ασταμάτητα διερχόμενο τραίνο), ποικίλα εφέ του μοντάζ ( accélérés, relantis), πρωτότυποι φωτισμοί και λεπτοί χρωματικοί συνδυασμοί, μετάβαση από την κινούμενη εικόνα στη φωτογραφία, αντικατοπτρισμοί σκιών σε στάσιμα νερά, διάφανες κουρτίνες που καθιστούν αιθέριες τις μορφές πίσω από αυτές, ομίχλη και θολότητα, δημιουργούν ένα σύμπαν ονειρικό στο οποίο βυθιζόμαστε βαθμιαία.

Μέσα σε αυτό, αναδεικνύονται ανάγλυφα οι αξίες της γενναιοδωρίας, της ταπεινότητας, της αποφυγής οποιουδήποτε εγωισμού και μικροπρέπειας καθώς αυτές συνιστούν έναν κώδικα τιμής που καθορίζει ως φιλοσοφία όλη τη ζωή των ηρώων-μαχητών.

Το σενάριο χαρακτηρίζεται από μεγάλες χρονικές ελλείψεις και απότομες μεταβάσεις μέσα στο χρόνο, η ιστορία δίνεται σε αποσπασματική μορφή. Όσο προχωρά η ταινία, κατά την εξέλιξή της διαφαίνονται κάποια προβλήματα ρυθμού και αυτό ίσως κουράσει μερικούς θεατές. Ωστόσο, αυτά αναπληρώνονται από το θέαμα που μας επιφυλάσσει ο Wong Kar-Wai.

Παίζουν: Tony Leung, Zhang Ziyi, Qingxiang Wang,Chang Chen. Η ταινία προβάλλεται από τη Seven Films.

ΔΗΜΗΤΡΑ ΓΙΑΝΝΑΚΟΥ