54ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης: Ο Τζιμ Τζάρμους για το ανεξάρτητο σινεμά, τη μουσική και τον Λου Ριντ

54o-festibal-thessalonikis-o-tzim-tzarmous-gia-to-aneksartito-sinema-ti-mousiki-kai-ton-lou-rint

ΔΕΥΤΕΡΑ, 04 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2013

Δυνατή έναρξη για το 54ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης με τον γκουρού του αμερικανικού ανεξάρτητου σινεμά Τζιμ Τζάρμους, να «κλέβει» την παράσταση, τόσο με την προβολή της ταινίας του «Μόνο οι εραστές μένουν ζωντανοί» (με την οποία άνοιξε αυλαία η διοργάνωση), όσο και με τις δηλώσεις του για το σύγχρονο σινεμά και τη μουσική.

Μεγάλο αριθμό θαυμαστών και στη χώρα μας διαθέτει ο αμερικανός σκηνοθέτης που μας επισκέπτεται για πρώτη φορά. Όπως δήλωσε, μεταξύ άλλων, ο διευθυντής του φεστιβάλ Δημήτρης Εϊπίδης: «Είμαι πολύ χαρούμενος που ο Τζιμ Τζάρμους είναι εδώ μαζί μας με τη νέα του ταινία, η οποία νομίζω ότι -όπως και όλο του το έργο-, καταπλήσσει, είναι σαγηνευτική και ελκυστική, ιδιαίτερα για ένα νεανικό κοινό, το οποίο ήταν πάντα αφοσιωμένο και αφιερωμένο στο έργο του».

Από την πλευρά του ο Τζιμ Τζάρμους, μίλησε για τη δημοσιότητα και το mainstream στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε το Σάββατο: «Πάντα έβρισκα τα πιο ενδιαφέροντα πράγματα εκτός του mainstream, συχνά στο περιθώριο. Σε όλη την ιστορία της Τέχνης διαμορφώνεται το πολιτιστικό κατεστημένο και το πολιτιστικό περιθώριο. Όχι πάντα, αλλά συχνά, τα πιο πρωτοποριακά πράγματα βρίσκονται στο περιθώριο. Όσον αφορά τον εαυτό μου, βρίσκομαι σίγουρα κάπου στα περιθώρια, δε με βλέπω στο φάσμα του mainstream. Σίγουρα όμως υπάρχουν άνθρωποι που εκτιμώ πολύ και είναι πιο θαρραλέοι, οι οποίοι παραβιάζουν πολλούς περισσότερους κανόνες του σινεμά από ό,τι εγώ και βρίσκονται περισσότερο στο περιθώριο».

Για το ρόλο της μουσικής στις ταινίες του, αλλά και το νέο ψυχεδελικό κίνημα ο Τζιμ Τζάρμους σχολίασε: «Μου αρέσουν πολλά διαφορετικά είδη μουσικής. Η μουσική είναι το ισχυρότερο εκφραστικό μέσο των ανθρώπων. Δεν ξέρω πώς ακριβώς να εκφράσω το νέο ψυχεδελικό μουσικό κίνημα, υπάρχουν πολλά συγκροτήματα που αγαπώ και ανήκουν σε αυτό, αλλά μου αρέσουν επίσης η τρανς μουσική, διαφορετικές κατηγορίες του μέταλ όπως το στόουνερ και το ντουμ, η underground hip hop, το βαρύ ροκ εν ρολ και πολλά άλλα. Ωστόσο, με ενθουσιάζει η αναβίωση της ψυχεδελικής μουσικής η οποία σε αφήνει να περιπλανάσαι». Ο Τζιμ Τζάρμους αναφέρθηκε επίσης και στην εμπειρία του να έχει μουσικό συγκρότημα: «Όταν φτιάχνω μια ταινία συνήθως μου παίρνει δύο χρόνια περίπου, ενώ η μουσική βγαίνει πιο άμεσα και σε γεμίζει ευτυχία. Στην ταινία Μόνο οι εραστές μένουν ζωντανοί o συνθέτης Josef van Wissem είναι ένας ολλανδός λαουτάρης με τον οποίο πέρυσι κάναμε μερικούς δίσκους μαζί με το συγκρότημά μου SQÜRL με διασκευές της μουσικής του. Επίσης, στην ταινία όλες οι κιθάρες είναι δικές μου, καθόλου βιρτουόζικες».

Ερωτώμενος για το πρόσφατο θάνατο του Λου Ριντ, o Τζιμ Τζάρμους απάντησε: «Έχω μείνει στη Νέα Υόρκη πολλά χρόνια κι εκεί ο Λου Ριντ θεωρείται σαν νονός του ροκ εν ρολ. Μαζί με το συγκρότημα των Velvet Underground έχει υπάρξει πρωτοποριακός. Όταν ξεκίνησαν ως μπάντα τους μίσησαν, δεν τους θεώρησαν καν μουσική και τώρα δείτε πώς έχουν διαποτίσει την τέχνη. Αποτελεί μεγάλη πηγή έμπνευσης και η απώλειά του είναι μεγάλη. Δεν τον χάνουμε ωστόσο, γιατί μας έχει δώσει πάρα πολλά. Δεν μου αρέσουν όλα όσα έχει κάνει, εξάλλου δεν μπορεί να μας αρέσει οτιδήποτε κάνει κάποιος καλλιτέχνης, αλλά αγαπώ πολλή από τη μουσική του και είναι σημαντική για μένα. Δεν είμαστε στενοί φίλοι, αλλά είχαμε περάσει χρόνο μαζί. Αιωνία η μνήμη του».

Ο Τζιμ Τζάρμους μίλησε επίσης για το αμερικάνικο ανεξάρτητο σινεμά και την ελληνική τάση του να γίνονται ταινίες χαμηλού προϋπολογισμού. «Εξαρτάται από το πώς ορίζει κανείς το ανεξάρτητο αμερικάνικο σινεμά. Συνήθως πρόκειται για έναν όρο που χρησιμοποιείται -κυρίως στην Αμερική- για θέματα μάρκετινγκ. Η κατάσταση έχει αλλάξει, όπως και η διανομή. Έχουν γίνει ριζικές αλλαγές στη χρηματοδότηση και πραγματικά δεν ξέρω τι θα φέρει το μέλλον. Ίσως αυτό το νέο κύμα κινηματογράφου που υπάρχει στην Ελλάδα, δηλαδή το να κάνουν οι δημιουργοί ταινίες με χαμηλό προϋπολογισμό να είναι πράγματι το μέλλον και η καλύτερη κατεύθυνση. Στην ιστορία κάθε μορφής Τέχνης, και για παράδειγμα στο ροκ εν ρολ, βλέπουμε ότι υπάρχει μια κυκλική πορεία. Όταν ήμουν νεότερος, είχαμε μπουχτίσει το στουντιακό και εμπορικό ρον εν ρολ. Όταν εμφανίστηκαν οι Stooges, oι Sex Pistols και οι Ramones, η ιδέα ήταν πλέον να μη σε νοιάζει το ότι δεν είσαι επαγγελματίας. Με κάποιο τρόπο πιστεύω ότι αυτό είναι το μέλλον και στο σινεμά. Εγώ προτιμώ να δω μια ελληνική ανεξάρτητη ταινία που έγινε με προϋπολογισμό 200.000 δολάρια παρά το Μεγάλο Γκάτσμπι του Μπαζ Λούρμαν, αλλά αυτό είναι θέμα γούστου». Σχετικά με το ίδιο θέμα, ο σκηνοθέτης τόνισε: «Το σημαντικό είναι να αναχθεί το σινεμά στην ουσιώδη του ποιητικότητα. Ήδη σε χώρες όπως η Ελλάδα, η Ρουμανία και το Ιράν, ανθίζουν υπέροχοι κήποι του κινηματογράφου που σε κάνουν να αναρωτιέσαι πώς είναι δυνατό να κάνουν ταινίες εν μέσω μιας τόσο σκληρής κρίσης. Ωστόσο, αυτό είναι γεγονός και ασπάζομαι το ότι οι άνθρωποι βρίσκουν το δικό τους τρόπο έκφρασης. Έχω πίστη σε αυτό. Η όμορφη φόρμα δεν επιτυγχάνεται πάντα με ένα πακτωλό χρημάτων».

Όσο για την απόφασή του να στραφεί σε ένα ερωτικό βαμπιρικό δράμα-είδος που τα τελευταία χρόνια, είναι ιδιαίτερα δημοφιλές και στο Χόλιγουντ, ο Τζάρμους, τόνισε χαρακτηριστικά:

«Δεν τρομοκρατήθηκα από την υπάρχουσα παράδοση σε αυτό το είδος ταινιών. Υπάρχουν εκατοντάδες φιλμ με βρικόλακες, όμως η δική μου ταινία δεν είναι ταινία τρόμου, αλλά μια διαφορετική ταινία με βαμπίρ. Μια από τις πιο παλιές και όμορφες τέτοιες ταινίες είναι το Βαμπίρ του Καρλ Ντράγιερ, αλλά και άλλες πολλές, πιο πρόσφατες, όπως το Άσε το κακό να μπει, που μου αρέσει πολύ, το Τrouble Every Day της Κλερ Ντενί, το Addiction του Έιμπελ Φεράρα. Υπάρχουν πολλές ταινίες με βρικόλακες που δεν είναι ταινίες τρόμου».