Η περιπέτεια επιβίωσης θεωρείται χρυσωρυχείο για την κινηματογραφική βιομηχανία. Ευτυχώς, χάρη σε μια σειρά σκηνοθετών που τόλμησαν να πάνε κόντρα στα κλισέ του Χόλιγουντ, το είδος αυτό ανανεώθηκε και επέστρεψε με νέες αξιώσεις για να ταρακουνήσει το -χορτασμένο από ποπ-κορν παραγωγές-κοινό των multiplex.

Η απόφαση του Τζέι Σι Τσάντορ να επιστρατεύσει τον βετεράνο Ρόμπερτ Ρέντφορντ σε μια αγωνιώδη πάλη με τη θάλασσα, σε μια σχεδόν «βωβή» ταινία, χωρίς διαλόγους, προκάλεσε αίσθηση. Όμως αυτή η πρωτοτυπία κέντρισε τον διάσημο ηθοποιό να μας χαρίσει άλλη μια συγκλονιστική ερμηνεία, χωρίς να φοβηθεί το μόλις τριάντα σελίδων σενάριο της ταινίας «Όλα χάθηκαν»: «Μου άρεσε ειλικρινά το σενάριο επειδή ήταν διαφορετικό», ανέφερε σε πρόσφατες δηλώσεις του ο Ρέντφορντ. «Ήταν τολμηρό. Ήταν εκκεντρικό και χωρίς διαλόγους. Ένιωσα ότι ο Τζέι Σι θα προχωρούσε με αυτό το όραμα αν και δεν ήταν απόλυτα ξεκάθαρο. Όμως πίστεψα ότι ήξερε τι έκανε και ότι το είχε στο μυαλό του. Ήξερα ότι θα στήριζα το όραμά του ακόμη και χωρίς να το γνωρίζω εξ ολοκλήρου και αυτό ήταν πολύ όμορφο και ενδιαφέρον για εμένα».

Ένας ανώνυμος χαρακτήρας, χωρίς να γνωρίζουμε το παρελθόν του, με μόνα εφόδια το πείσμα και τη θέληση για ζωή, βρίσκεται αντιμέτωπος με την απεραντοσύνη του ωεκανού, σε μια ιστορία με εμφανή τον απόηχο του «Ο γέρος και η θάλασσα» του Χέμινγουεϊ.

Οι ελάχιστοι διάλογοι είχαν σοκάρει πριν χρόνια τους θεατές στην περιπέτεια «Ναυαγός» (2000) του Ρόμπερτ Ζεμέκις. Όμως σε εκείνη την περίπτωση ο κεντρικός ήρωας, ο Τσακ (στο ρόλο ο Τομ Χανκς) είχε παρελθόν και ένα δυνατό έρωτα (με την Έλεν Χαντ). Η συντριβή του αεροπλάνου μπορεί να τον μετατρέπει σε σύγχρονο Ροβινσώνα Κρούσο σε ένα απομονωμένο νησί του Ειρηνικού Ωκεανού, όμως επιστρέφει τελικά στον πολιτισμό, έχοντας μια συγκινησιακά φορτισμένη συνάντηση με την αγαπημένη του, (που πλέον έχει δημιουργήσει τη δική της οικογένεια). Η εικόνα του ναυαγού Τομ Χανκς ο οποίος για να μην τρελαθεί από τη μοναξιά, δημιουργεί τον «φανταστικό του φίλο Γουίλσον» (δηλ. μια μπάλα με ζωγραφισμένο πρόσωπο) επιβραβεύτηκε από την Ακαδημία Κινηματογράφου με μια υποψηφιότητα για Όσκαρ.

O Τομ Χανκς στην περιπέτεια «Ναυαγός», photo: ΙΜDb.

Είναι όμως προφανές, ότι ο Τζέι Σι Τσάντορ, στη δική του ταινία αποφάσισε να πάρει μεγαλύτερο ρίσκο. Δεν είναι τυχαίο, ότι χρειάστηκε έξι χρόνια για να υλοποιήσει την αρχική ιδέα του για το «Όλα χάθηκαν».

Ο Αλφόνσο Κουαρόν προσέδωσε υπαρξιακές διαστάσεις στη 3D διαστημική περιπέτειά του «Gravity», διαφοροποιούμενος ριζικά ως προς την οπτική και το περιεχόμενο από αντίστοιχες ταινίες επιστημονικής φαντασίας. Οι ήρωες, δύο αστροναύτες, η Σάντρα Μπούλοκ και ο Τζορτζ Κλούνεϊ, αιωρούνται αβοήθητοι και απομονωμένοι μετά από ένα ατύχημα του διαστημικού λεοφωρείου.

Σάντρα Μπούλοκ και Τζορτζ Κλούνεϊ στην ταινία «Gravity»

Ο μεξικανός σκηνοθέτης αξιοποίησε με μαεστρία τη 3D τεχνολογία προκειμένου να μας δημιουργήσει την ψευδαίσθηση ότι αιωρούμαστε στο διάστημα, αφού όπως έχει δηλώσει χαρακτηριστικά «ο θεατής είναι ο τρίτος πρωταγωνιστής». Στη δική του περίπτωση η πρόκληση δεν περιοριζόταν μόνο στην ιδιαίτερη πλοκή και τον τρόπο κινηματογράφισης, αλλά αφορούσε και το αστρονομικό κόστος της παραγωγής, αφού άγγιξε τα εκατό εκατομμύρια δολάρια. Ευτυχώς όμως οι πρώτοι οιωνοί από το παγκόσμιο box office τον δικαίωσαν.

Το 3D δημιουργεί νέα μονοπάτια στην κινηματογραφική εμπειρία, όμως τι μπορεί να κάνει ένας δημιουργός όταν καλείται να μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη, ένα μυθιστόρημα με ιδιαίτερες απαιτήσεις; Ας μην ξεχνάμε ότι ο Αλφόνσο Κουαρόν, είχε πάρει πριν λίγα χρόνια τη σκυτάλη, από τον Μ. Νάιτ Σάλαμαν για την κινηματογραφική μεταφορά του βραβευμένου με Booker μυθιστορήματος του Γιαν Μαρτέλ «Η ζωή του Πι». Δεν ευδοκίμησε αυτή η συνεργασία και ο Ανγκ Λι κατόρθωσε επιτέλους να μας παρουσιάσει την εν λόγω ιστορία του Μαρτέλ που είχε κερδίσει τον τίτλο «του- αδύνατον -να κινηματογραφηθεί μυθιστόρημα».

Σκηνή από την ταινία «Η ζωή του Πι»

Η σπαζοκεφαλιά ήταν πώς μπορεί κανείς να βάλει τον μικρό Πι Πατέλ να ταξιδεύει στον Ειρηνικό Ωκεανό μετά από ένα ναυάγιο, σε μια μικρή βάρκα μαζί με μια…τίγρη; Αυτή η περιπέτεια επιβίωσης που είχε φιλοσοφικές διαστάσεις και μετατρέπονταν σε πνευματική αναζήτηση, είχε βγάλει ήδη εκτός μάχης σπουδαίους σκηνοθέτες. «Ένα παιδί, νερό, τεράστια οπτικά εφέ, ζώα-και όλα αυτά έπρεπε να βρεθούν σε μια μικρή βάρκα. Έμοιαζε με τον εφιάλτη κάθε κινηματογραφιστή. Πίστεψα ότι ήταν δύσκολο και προκλητικό και αποφάσισα ότι θα το έκανα. Όμως μόλις μπήκα σε αυτό σκέφτηκα ότι ήταν ανόητη ιδέα που το επέλεξα», έχει παραδεχτεί σε συνεντεύξεις του ο Ανγκ Λι. Προφανώς ήταν το πιο δύσκολο Όσκαρ της καριέρας του.

Ο Ντάνι Μπόιλ βάλθηκε επίσης να πετύχει ένα προσωπικό στοίχημα: να γυρίσει μια ταινία δράσης με έναν…ακίνητο ηθοποιό. Το αποτέλεσμα ήταν η καθηλωτική περιπέτεια «127 ώρες», με πρωταγωνιστή τον Τζέιμς Φράνκο σε μια από τις καλύτερες ερμηνείες του (ήταν υποψήφιος για Όσκαρ). Ο σκηνοθέτης, σε συνεργασία με τον Σάιμον Μπιούφοϊ, έγραψε το σενάριο της πραγματικής ιστορίας του ορειβάτη Άρολ Ράλσον ο οποίος βρέθηκε παγιδευμένος σε ένα κλειστοφοβικό φαράγγι, με έναν βράχο να κρατά ακίνητο το χέρι του. Όλη του η ζωή περνά από μπροστά του μέσα σε αυτές τις λίγες δραματικές ώρες κατά τις οποίες καλείται να πάρει μια επώδυνη απόφαση για την σωτηρία του. «Ήξερα ότι ήθελα να μεταφέρω τον θεατή μέσα στο φαράγγι μαζί με τον Άρον και να μην τον αφήσω να φύγει ώσπου ο ίδιος ο ήρωας να διασωθεί…» δήλωσε ο Ντάνι Μπόιλ. Και σίγουρα δεν είναι εύκολο να κρατήσει κανείς το σύγχρονο θεατή που είναι εθισμένος στις εντυπωσιακές σκηνές δράσης…

Ο Tζέιμς Φράνκο στην ταινία «127 ώρες»

Τα παραδείγματα των παραπάνω ταινιών αποδεικνύουν ότι το κοινό ξέρει να επιβραβεύει όσους δημιουργούς το αιφνιδιάζουν και ξεφεύγουν από την αναμενόμενη συνταγή μιας περιπέτειας επιβίωσης. Το ζήτημα όμως είναι πόσο συχνά έχουν περιθώρια οι σκηνοθέτες να αναλαμβάνουν δύσκολες προκλήσεις…

Μάνια Στάικου