Ο θεατρικός συγγραφέας που βραβεύτηκε με Oscar, απορρίπτει τις πρόβες και λατρεύει τον Anthony Hopkins.

Ο Florian Zeller είναι γνωστός στο θεατρόφιλο κοινό με έργα του να ανεβαίνουν συχνά και στις ελληνικές σκηνές. Φέτος συστήθηκε για τα καλά και στο σινεφίλ κοινό με την ταινία του «The Father» που έφτασε στα βραβεία Oscar έχοντας ένα ακατανίκητο όπλο υπέρ της, τον τεράστιο Anthony Hopkins για πρωταγωνιστή ο οποίος σε μια εντελώς δίκαιη ανατροπή της τελευταίας στιγμής κέρδισε το Oscar Α’ Ανδρικού Ρόλου για την ερμηνεία του στην ταινία.

Η ταινία «The Father» θα μπορούσε να συνοψιστεί σε μία φράση. «Δε βγάζει νόημα», όπως  λέει ο ήρωας που υποδύεται ο Anthony Hopkins ο οποίος δίνει ένα πραγματικό αγώνα στην κάθε του μέρα. Βλέπουμε έναν ηλικιωμένο άνθρωπο να χάνει την επαφή σιγά σιγά με την οικεία καθημερινότητά του την οποία διαβρώνει ολοένα και περισσότερο, ολοένα και πιο βαθιά η άνοια.

Πρόκειται για την κινηματογραφική μεταφορά του ομώνυμου θεατρικού του Zeller, και ένα από τα πράγματα που ο ίδιος ήθελε να διατηρήσει στην ταινία ήταν η θεατρικότητά της. Το πρώτο πράγμα που άλλαξε, ωστόσο, όταν άρχισε να δουλεύει το σενάριο ήταν το όνομα του ήρωα το οποίο έκανε Anthony, αλλάζοντας το André  που είναι στο θεατρικό.

«Στην αρχή ήταν περισσότερο για μένα, να φέρω την παρουσία του στη σελίδα και να κάνω αυτή την ελαφρώς μη ρεαλιστική ιδέα πιο ρεαλιστική», δήλωσε ο ίδιος μιλώντας στους Financial Times.

Δεν κέρδισε όμως μόνο ο Anthony Hopkins Oscar, κέρδισε και ο ίδιος ο Zeller το βραβείο Διασκευασμένου Σεναρίου για την δουλειά του με τον Christopher Hampton στην ταινία.

Περιγράφοντας την επιλογή του Hopkins για να υποδυθεί τον πατέρα στην ιστορία της ταινίας- με την Olivia Colman να υποδύεται την κόρη- ο Zeller εξήγησε ότι για τον ίδιο ο Hopkins φαίνεται να είναι το είδος του ηθοποιού που είναι πολύ έξυπνος και έχει πάντα τον έλεγχο της κατάστασης.

 «Νομίζω λοιπόν ότι θα ήταν ακόμη πιο δυνατό και πιο ενοχλητικό να δεις κανείς ότι ο άνθρωπος αυτός χάνει τον έλεγχο. Στο μυαλό μου, αντικατοπτρίζει τι βιώνουν οι οικογένειες, όταν γνωρίζεις κάποιον - τον πατέρα σου, τη μητέρα σου, τη γιαγιά σου - και βλέπεις τον εαυτό του να γίνεται κάποιος που δεν αναγνωρίζεις. Ήθελα να το βιώσει αυτό το κοινό μέσω του Anthony επειδή έχουμε κάποια εξοικείωση με αυτόν και μετά γίνεται κάποιος άλλος», εξήγησε.

Και όντως ο Hopkins αυτό κάνει στην ταινία, μπερδεύεται, χάνεται και μεταμορφώνεται προτού καταρρεύσει στο τέλος, σε μια από τις πιο συγκλονιστικές στιγμές της ταινίας.

Ο Zeller με αυτή την ιστορία δοκιμάζεται και στη σκηνοθεσία δημιουργώντας μια ταινία έντονη που δεν στερείται την κινηματογραφική της στόφα. Διατηρώντας τη θεατρικότητα του αρχικού κειμένου, και άρα την έμφαση στις ερμηνείες που αυτή απαιτεί, η ιστορία χρησιμοποιεί τον χώρο, τα πρόσωπα και τον χρόνο για να μας κάνει να νιώσουμε την σύγχυση και το φόβο που βιώνει ο Anthony, τον αποπροσανατολισμό μέσα στην ίδια του τη ζωή. Και αν κάπου χάνεται ο λογαριασμός, αυτός ακριβώς είναι ο σκοπός.

Ωστόσο, αυτό που αποκάλυψε ο Zeller στους FT είναι πως η έμφαση στις ερμηνείες δεν ήταν το αποτέλεσμα εξαντλητικών προβών. «Επέλεξε να μην κάνουμε καθόλου πρόβες πριν ξεκινήσουμε τα γυρίσματα και ήταν όλοι πολύ νευρικοί με αυτό», είπε ο Zeller. «Όχι επειδή ήθελα να αφήσω χώρο για αυτοσχεδιασμό - τίποτα δεν αυτοσχεδιάστηκε - αλλά επειδή ήθελα να απομακρυνθώ όσο το δυνατόν περισσότερο από τη θεατρική διαδικασία. Δεν ήθελα να κινηματογραφήσω ένα έργο. Ήθελα να περάσω στη σφαίρα του αγνώστου και να μην έχω τα ρουλεμάν μου, τα οποία θα ήταν θεατρικά ρουλεμάν.

Και κάπως έτσι σκηνοθέτης και καστ άφησαν πίσω τους την «comfort zone» τους στηριζόμενοι στο γεγονός ότι «τόσο ο Anthony όσο και η Olivia είναι πολύ ενστικτώδεις ηθοποιοί».

«Δεν ήθελα να προστατευτεί ο Anthony από έναν φανταστικό χαρακτήρα. Ήθελα να προσπαθήσει να είναι μόνος του, χωρίς καμία ιδέα ότι αυτό που κάνουμε είναι μυθοπλασία. Και τότε, εάν έπρεπε να συγκλονιστεί από ένα συναίσθημα, θα πρέπει να είναι το συναίσθημά του, και αν έπρεπε να συνδεθεί με το αίσθημα της θνησιμότητας, θα πρέπει να είναι το δικό του αίσθημα θνησιμότητας. . . για να πάει σε αυτό το πολύ εύθραυστο και ευάλωτο μέρος. Να είμαστε ειλικρινείς για τον φόβο της δικής μας θνησιμότητας», είπε επίσης.

Ένας λαβύρινθος για τους ηθοποιούς

Μόλις ο αποφάσισε ότι η ταινία θα γυριστεί  στο Λονδίνο, ο Zeller βρήκε τον  Βρετανό κινηματογραφιστή Ben Smithard με τον οποίο άρχισαν να δημιουργούν αυτό που ο σκηνοθέτης χαρακτηρίζει «ένα λαβύρινθο για τους ηθοποιούς».

Την ώρα που άλλοι δημιουργοί προσπαθούν να αποτάξουν την στατικότητα σε μια ταινία εντάσσοντας περισσότερη δράση και εξωτερικές σκηνές, ο Zeller ήθελε το ακριβώς αντίθετο. Η ταινία διαδραματίζεται σχεδόν εξ’ ολοκλήρου στα δωμάτια ενός σπιτιού με τις μικρές αλλαγές στη διακόσμηση να αντικατοπτρίζουν τις αλλαγές στην πλοκή.

 «Όλα προέρχονται από τη διαίσθηση του χώρου», σημείωσε. «Ήθελα να έχω αυτόν τον μακρύ διάδρομο και αυτές τις πόρτες, ώστε να είναι κάτι εύκολο να αναγνωριστεί για το κοινό. Στη συνέχεια, μπορείς να αλλάξεις τα πάντα - τα χρώματα, τα πλαίσια, τη σύνθεση - έτσι ώστε να είσαι συνεχώς σε φάση "Ξέρω αυτό το μέρος, αλλά δεν ξέρω πού είμαι". Είναι πάντα να παίζεις με αυτό το συναίσθημα ότι βιώνεις βαθιά αμφιβολία και να είσαι ξένος στο δικό σου χώρο», εξήγησε.

Κινηματογραφικές επιρροές

«Πρώτα θα αναφερθώ στον David Lynch, περιέργως, γιατί αισθητικά δεν υπάρχει πραγματική σχέση. Αλλά όταν ανακάλυψα για πρώτη φορά την ταινία Mulholland Drive, η αφήγησή του είχε ισχυρό αντίκτυπο στη γραφή μου », είπε ο Zeller, ενθουσιασμένος για την τάση του Αμερικανού σκηνοθέτη να «αφήνει χώρο στο κοινό».

«Αυτό είναι όλο το παιχνίδι στην ταινία The Father - υπάρχουν πάρα πολλές αντιφάσεις στην αφήγηση. Μου αρέσει αυτό που δημιουργεί στο μυαλό του θεατή επειδή είσαι ενεργός και μετά πρέπει να αποδεχτείς ότι ο εγκέφαλός σου δεν μπορεί να καταλάβει τα πάντα και πρέπει να το αφήσεις να φύγει - και τότε καταλαβαίνεις ολόκληρη την ιστορία σε άλλο επίπεδο, πιο συναισθηματικό. Αυτό είναι κάτι που έμαθα από τις ταινίες του David Lynch», συνέχισε.

Έπειτα ανέφερε «Το μωρό της Ρόζμαρι» του Roman Polanski («μια αναφορά για το πώς να χρησιμοποιήσεις ένα σετ για να πεις μια ιστορία, μια αόρατη ιστορία») και το «Αγάπη» του Michael Haneke («μου έδωσε εμπιστοσύνη ότι θα ήταν εφικτό να φτιάξω μια ολόκληρη ταινία σε ένα διαμέρισμα χωρίς να είσαι καθόλου θεατρικός»).

Τον Απρίλιο, ανακοινώθηκε ότι οι Zeller και Hampton ξεκίνησαν να προσαρμόζουν για το σινεμά άλλο ένα θεατρικό του πρώτου. Πρόκειται για το «Ο Γιος» το οποίο θα δούμε στην μεγάλη οθόνη με πρωταγωνιστές τους Hugh Jackman και Laura Dern.