Η Δήμητρα Γιαννακού γράφει κριτική για τη νέα ταινία του Πάολο Σορεντίνο «Η τέλεια ομορφιά» («La grande bellezza») που υμνεί την «αιώνια Πόλη», τη Ρώμη.

Δύο χρόνια μετά το μέτριο «This Must Be the Place» με τις ιρλανδο-αμερικανικές αναφορές, ο σκηνοθέτης του «Il Divo» Πάολο Σορεντίνο κάνει μια επιστροφή στις ρίζες της κινηματογραφικής του τέχνης και ταυτόχρονα στη γενέτειρά του γη, την Ιταλία. Η Ρώμη τώρα πρωταγωνιστεί στη νέα του παραγωγή «Η Τέλεια Ομορφιά», όπου εκθειάζονται διάφορα πρόσωπα, μεγαλοπρεπή, όμορφα, κουρασμένα και γκροτέσκα μιας Ρώμης διαλυμένης, βυθισμένης στην κενότητα και την υποκρισία. 

Αποτίοντας φόρο τιμής στο σινεμά του Φελίνι, ο Σορεντίνο με τη νέα του ταινία βάζει σε εικόνες μια περιπλάνηση, ένα μοναχικό και νωχελικό περίπατο, αναδεικνύοντας διάφορες όψεις της «αιώνιας πόλης» μέσα από το βλέμμα ενός σνομπ και θελκτικού δημοσιογράφου, του Jep Gamberdella . Ο Τόνι Σερβίλο, αγαπημένος ηθοποιός του σκηνοθέτη, είναι  πάλι εδώ και ερμηνεύει αριστοτεχνικά το κεντρικό πρόσωπο, τον Jep, έναν κοσμικό διανοούμενο, συγγραφέα ενός διάσημου βιβλίου που είχε γράψει πριν σαράντα χρόνια και έκτοτε δεν μπόρεσε να γράψει άλλο. Ο Jep έχει ένα διαμέρισμα απέναντι από το Κολοσσαίο. Στην ευρύχωρη ταράτσα του διοργανώνει διάφορα πάρτυ όπου συρρέει όλος ο «καλός» κόσμος της Ρώμης για να διασκεδάσει και να επιδειχθεί.

Ήδη από την αρχή της ταινίας, ο Σορεντίνο μας κατακλύζει με εικόνες ξέφρενου γλεντιού, η κάμερα  αιχμαλωτίζοντας κινήσεις και εκφράσεις, καθώς περιδιαβαίνει εν μέσω των καλεσμένων, παραδίδοντάς μας ένα ψηφιδωτό προσώπων χαμένων στα δίχτυα μιας κενής και ανούσιας συνεύρεσης-διασκέδασης. Όλοι λικνίζονται στους έντονους ρυθμούς μιας μουσικής ηλεκτρονικής και δίνεται η εντύπωση ότι πρόκειται για ένα θέαμα που παρακολουθεί ο ήρωας με ένα αποστασιοποιημένο βλέμμα μπλαζέ, γεμάτο περιφρόνηση.

Στα  εξήντα πέντε του, ο Jep συνειδητοποιεί ότι αναλώθηκε στη δίνη μιας ζωής κοσμικής, ρηχής και επιφανειακής. Η κατοικία του απέναντι από το Κολοσσαίο είναι μια επιλογή που δεν έγινε τυχαία, συμβολίζοντας μεταφορικά τον τρόπο της ζωής του: ένα ατελείωτο γλέντι μέσα σε μια αρένα στην οποία παρελαύνουν γκροτέσκ τύποι ανθρώπων που αρέσκονται στην υπερβολή.

Η υπερβολή αποτελεί ένα βασικό χαρακτηριστικό της ρωμαϊκής τέχνης που αντανακλάται είτε στα τροφαντά αγάλματα των θεών και των ηρώων είτε στα τεράστια οικοδομήματα με την επιβλητική και μεγαλοπρεπή τους όψη.

Η υπερβολή είχε παρεισφρήσει και στα ήθη των ανθρώπων της ρωμαϊκής εποχής, με τα ξακουστά ατελείωτα γλέντια και όργια.. Ο Σορεντίνο μας ξεναγεί στις αρχαιότητες της Ρώμης μέσα από τους «περιπάτους» του Jep, οι χονδροί κίονες και οι επιβλητικές καμάρες παραταγμένες δίπλα από τις ανούσιες γιορτές της σύγχρονης εποχής. Κάτω από αυτήν την οπτική γωνία, θα λέγαμε ότι οι σκηνές των πάρτυ δίνουν μια σύγχρονη εκδοχή των αλλοτινών ρωμαϊκών καταχρήσεων, προτείνοντας μια συνέχεια μέσα στο χρόνο.

Ο Jep κουρασμένος από όλα τα παραπάνω ψάχνει να βρει το ουσιώδες, το νόημα, τη σημασία των πραγμάτων. Εν όψει των γηρατειών, ρίχνεται σε ένα υπαρξιακό ταξίδι εξερεύνησης του εαυτού του, της Ρώμης και των ανθρώπων της, σέρνοντας το βήμα του δεξιά και αριστερά χωρίς φανερό προσανατολισμό.  Η δομή του φιλμ δείχνει να ακολουθεί τη φόρμα ταινιών του Φελίνι, όπως το «Dolce Vita» ή και το «Roma» οι οποίες συντίθενται από σκηνές και επεισόδια,  χωρίς ένα σαφή σύνδεσμο μεταξύ τους.

Ο Jep, όπως και ο Ματρτσέλο Μαστρογιάννη του «Dolce Vita» είναι ένας δημοσιογράφος που ψάχνει να βρει ένα νόημα ύπαρξης. Ο σκηνοθέτης βουλιμικός με τη Ρώμη, όπως και ο Φελίνι, μας ταξιδεύει σε αυτήν την πόλη, και μέσα από πανέμορφες εικόνες-ταμπλώ συνθέτει ένα παζλ ανάμεικτο των πολλαπλών της όψεων. Διάφορα αλλόκοτα επεισόδια δεν λείπουν, όπως εκείνο μιας ηθοποιού που χτυπάει το κεφάλι της στον τοίχο ή ενός κοριτσιού που ζωγραφίζει (;) κλαίγοντας, πετώντας με δύναμη μπογιές σε έναν τοίχο...

Τα τράβελινγκ, αλλεπάλληλα και συνεχή, υπογραμμίζουν την εξερεύνηση του ήρωα. Με ένα έντονα στυλιζαρισμένο και πομπώδες ύφος, γεμάτο επιτήδευση, ο Σορεντίνο «μιλά» για μια Ρώμη «άρρωστη», όμορφη αλλά ταυτόχρονα βυθισμένη στην ανοησία, την υποκρισία και την ψευτιά. Το χυδαίο με το όμορφο παρα-τάσσονται δημιουργώντας μια προβληματική πάνω στην Ιταλία της σύγχρονης εποχής. «Η Τέλεια Ομορφιά» παρουσιάζει προβλήματα ρυθμού -μιμούμενη ίσως τη συνεχή αναζήτηση του ήρωά της- και αυτό ίσως κουράσει αρκετούς θεατές. 

Παίζουν: Τόνι Σερβίλο, Κάρλο Βερντόνε, Σαμπρίνα Φερίλι, Κάρλο Μπουκιρόσο, Πάμελα Βιλορέζι, Γαλατέα Ράντζι, Φράνκο Γκρατσιόζι, Ιάια Φόρτε. Η ταινία προβάλλεται από τη Feelgood Entertainment.

ΔΗΜΗΤΡΑ ΓΙΑΝΝΑΚΟΥ