Το ντοκιμαντέρ της Γκίτα Γκάντμπιρ είναι ένα ανατριχιαστικό χρονικό του πώς η προκατάληψη, ο ανεξέλεγκτος θυμός και η εργαλειοποίηση των νόμων μπορούν να καταλήξουν σε τραγωδία.

Το παρουσιάζουν ως ένα σοκαριστικό, όμως είναι πολύ περισσότερο από αυτό. Το ντοκιμαντέρ «Η τέλεια γειτόνισσα» είναι σκέτος τρόμος. Μόνο που είναι αληθινός.

Η ταινία της Γκίτα Γκάντμπιρ, που είναι διαθέσιμη στην πλατφόρμα του Netflix από τις 17 Οκτωβρίου, μας αφηγείται την ιστορία μιας λευκής ηλικιωμένης γυναίκας, της 60χρονης Σούζαν Λόριντς από τη Φλόριντα, που πυροβόλησε και σκότωσε τη γειτόνισσά της, Άτζικε Όουενς, μια μαύρη μητέρα τεσσάρων παιδιών, το 2023.

«Το υλικό από την κάμερα είναι αναμφισβήτητο»

Το ιδιαίτερο της αφήγησης είναι ότι γίνεται σχεδόν αποκλειστικά μέσω του υλικού που έχει καταγραφεί από τις κάμερες που φέρουν στην στολή τους οι αστυνομικοί.

Η σκηνοθέτιδα του ντοκιμαντέρ αποφάσισε να μην χρησιμοποιήσει αφηγητές, αναπαραστάσεις ή οποιεσδήποτε παραδοσιακές τεχνικές αφήγησης ντοκιμαντέρ για διάφορους λόγους, αλλά κυρίως για να μην ξύσει πληγές στην οικογένεια της Όουενς.

 «Είχαμε όλο το υλικό, οπότε γιατί να τους κάνουμε να μιλήσουν για το τι συνέβη και να το ξαναζήσουν;», αναφέρει μιλώντας στο Variety. «Το υλικό από την κάμερα σώματος είναι αναμφισβήτητο. Είναι υλικό που προέρχεται από επίσημα όργανα, ενώ παράλληλα δεν υπάρχει η προκατάληψη που έχουμε εμείς ως κινηματογραφιστές, δημοσιογράφοι ή ρεπόρτερ επί τόπου. Για το κοινό που τόσο συχνά αμφισβητεί πλέον την αλήθεια, την αυθεντικότητα και την οπτική γωνία, νιώθω ότι δεν μπορεί να αρνηθεί ότι αυτή είναι η σειρά των γεγονότων που συνέβησαν», προσθέτει.

Και η αλήθεια είναι πως η επιλογή της την δικαιώνει γιατί παρακολουθώντας το ντοκιμαντέρ, στο οποίο σε 97 λεπτά έχει «χωρέσει» υλικό 30 ωρών, γίνεται σαφής και κυρίως δεν επιδέχεται αμφισβήτησης η παράνοια και η εμμονή που είχε η δράστιδα με τα παιδιά της γειτονιάς της. Γιατί για αυτό γίνεται όλη ιστορία, για μια παρέα παιδιών που έπαιζαν στην γειτονιά.

Πριν φτάσουμε στην δολοφονία της Όουενς, η Λόριντς καλούσε επανειλημμένως την αστυνομία παραπονούμενη ότι τα παιδιά της Όουενς και άλλα παιδιά της γειτονιάς έκαναν πολλή φασαρία και έπαιζαν στην «ιδιοκτησία της». Τα φώναζε «σκλάβους» και «αράπηδες».

Η αστυνομία ανταποκρίθηκε σε κλήση της για πρώτη φορά τον Φεβρουάριο του 2022, αφού η Λόριντς κατηγόρησε την Όουενς ότι της πέταξε μια πινακίδα με την ένδειξη «no trespassing». Έτσι ξεκινάει και το ντοκιμαντέρ. Ακολουθούν όμως (πάρα) πολλά αντίστοιχα περιστατικά, με το υλικό και τις αντιδράσεις των αστυνομικών να δείχνουν ότι ήταν αρκετά σκεπτικοί απέναντί της επειδή ήταν η μόνη κάτοικος που παραπονιόταν- χώρια που τα παιδιά δεν έπαιζαν σε οικόπεδο που της ανήκε. Συχνά τους ακούμε να αντικρούουν τα παράπονά της, σημειώνοντας ότι τα παιδιά απλώς έπαιζαν και δεν αποτελούν απειλή.

Η δολοφονία

Κι όσο περνάει η ώρα τόσο πιο άβολα νιώθει ο θεατής, με αποκορύφωμα την βραδιά της δολοφονίας. Σε κάτι που φαίνεται ότι θα είναι άλλο ένα σύνηθες για την γειτονιά περιστατικό, η Λόριντς έρχεται σε αντιπαράθεση με τον γιο της Όουενς, σχετικά με το πού μπορούσαν να παίζουν τα παιδιά της γειτονιάς. Του πέταξε μάλιστα ένα πατίνι, γι΄αυτό και ο μικρός απευθύνθηκε στην μητέρα του ώστε να μιλήσει εκείνη με την γειτόνισσα, η οποία βρισκόταν μέσα στο σπίτι της, έχοντας καλέσει την αστυνομία και έχοντας ενημερωθεί ότι ένα περιπολικό είναι καθ’ οδόν.

Ό,τι ακολουθεί είναι σκέτος εφιάλτης. Η Όουενς βαράει την πόρτα της Λόριντς η οποία πυροβολεί μέσα από την κλειστή πόρτα τραυματίζοντας θανάσιμα την μητέρα που βρισκόταν απέξω.

Όλα αυτά τα «βλέπουμε» μέσω των κλήσεων που έγιναν τόσο από την δράστιδα όσο και από την γειτονιά που κάλεσε σε βοήθεια όταν έπεσε αιμόφυρτη η Όουενς, σε μια σκηνή υψηλής και παρατεταμένης έντασης που κορυφώνεται όταν ανακοινώνεται στα παιδιά ότι η μητέρα τους έχει φύγει από την ζωή.

Αυτή η συγκλονιστική σκηνή, που ζωντανεύει τον εφιάλτη μπροστά στα μάτια σου, λειτουργεί και σαν φακός που ρίχνει φως στις διαφορετικές οπτικές από τις οποίες έβλεπαν τα πράγματα από τη μία η οικογένεια και οι μάρτυρες της δολοφονίας και από την άλλη η δράστιδα που υποστήριξε ότι ένιωσε να απειλείται η ζωή της, γι΄αυτό και πυροβόλησε- ένα επιχείρημα που καταρρίπτεται από τους αστυνομικούς που αναλαμβάνουν την υπόθεση και τα ίδια τα καταγεγραμμένα στοιχεία.

Ο νόμος της αυτοάμυνας

Εδώ ωστόσο εισερχόμαστε σε ένα άλλο μεγάλο θέμα που αναδεικνύει το ντοκιμαντέρ, ο «νόμος της αυτοάμυνας» («Stand Your Ground») που ισχύει στη Φλόριντα επιτρέποντας τη χρήση θανατηφόρας βίας όταν υπάρχει τεκμήριο φόβου. Και δίπλα-δίπλα ο τρόπος που χρησιμοποιείται αυτός ο νόμος όταν το θύμα είναι μαύρο και ο δράστης νεκρός.

Η Λόριντς επικαλέστηκε αυτό τον νόμο, γι’ αυτό και καθυστέρησε η σύλληψη και η απαγγελία κατηγοριών σε βάρος της.

Δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι ως θεατής μπορεί κανείς να συνέλθει από την βραδιά της δολοφονίας. Αν υπάρχει όμως κάτι που σε αναγκάζει να συνεχίσεις να παρακολουθείς είναι η απέχθεια που προκαλεί η δράστιδα σε όσα ακολουθούν και η ανάγκη για λύτρωση μέσω της δικαιοσύνης. Γιατί όπως δεν ήταν δεδομένη η ασφάλεια της Όουενς, έτσι δεν ήταν και η απόδοση δικαιοσύνης.

Με το τέλος της ταινίας και την απονομή δικαιοσύνης όμως τελικά δεν επέρχεται η αναμενόμενη λύτρωση. Αντίθετα πλανάται ένα μεγάλο γιατί, γιατί έπρεπε να φτάσει ως εκεί μια κατάσταση που από όποια οπτική γωνία και να την κοίταζες έμοιαζε προβληματική, γιατί η αστυνομία άφησε τα πράγματα να φτάσουν ως εκεί, παρά τα πολλά προειδοποιητικά σημάδια: τα όπλα της Λόριντς, το ιστορικό ψευδών καταγγελιών της και τις ρατσιστικές προσβολές.

Ιωάννα Βαρδαλαχάκη- [email protected]