«Είναι τόσο όμορφο να ζεις για την Ειρήνη, είναι τόσο μεγάλο να πεθαίνεις για την Ειρήνη», θα πει κάποια στιγμή ο Γρηγόρης Λαμπράκης ενώ το τέλος του δεν ήταν αρκετά μακριά.

Πενήντα χρόνια έχουν περάσει από τη δολοφονία του μεγάλου αγωνιστή και το πολιτικό ντοκιμαντέρ του Στέλιου Χαραλαμπόπουλου «Γρηγόρης Λαμπράκης Μαραθώνιος μιας Ημιτελούς Άνοιξης» φαντάζει πιο επίκαιρο από ποτέ.

Διάφορες πτυχές της προσωπικότητας του Γρηγόρη Λαμπράκη αποκαλύπτονται μέσα από το σπάνιο υλικό –φωτογραφιών, αρχείων, μαρτυριών- που συνέλεξε με περισσή φροντίδα ο Χαραλαμπόπουλος για τη δημιουργία αυτής της ταινίας τεκμηρίωσης.

Ένα υλικό που βλέπει για πρώτη φορά το φως της δημοσιότητας και εξετάζει το φαινόμενο «Λαμπράκης» κάτω από διάφορες οπτικές γωνίες˙ η περίοδος της νεότητάς του, η καταγωγή του, ο Λαμπράκης αθλητής, ο Λαμπράκης γιατρός, ο Λαμπράκης πολιτικός, ο Λαμπράκης αγωνιστής, μάχιμος υπερασπιστής της Ειρήνης και υπηρέτης του Ανθρώπου…

Όταν βγήκα από την αίθουσα είχα μια αμυδρή εντύπωση ότι τον γνώρισα προσωπικά. Οι μαρτυρίες συγγενών, φίλων, συναγωνιστών, ακόμη και ασθενών του, πλούσιες και περιγραφικές, παραδίδουν σημαντικές πληροφορίες «από πρώτο χέρι» πάνω στη ζωή αυτής της μυθικής φιγούρας που πέρασε στην Ιστορία και σημάδεψε μια γενιά με τη δράση της.

Τα γνωστά συνθήματα «Κάθε Νέος και Λαμπράκης», ή «Λαμπράκη Ζεις, εσύ μας οδηγείς» είναι παραστατικά της μεγάλης επιρροής που ασκούσε η ακτινοβόλα παρουσία ενός ανθρώπου που ήθελε να αλλάξει τον κόσμο και ιδιαίτερα τον κόσμο της μετεμφυλιακής Ελλάδας, στην οποία οι εξελίξεις ήταν αργές και παρεμποδίζονταν από διάφορους παράγοντες.

Αρκετές λεπτομέρειες πάνω στην πολιτική κατάσταση της Ελλάδας θα μάθει ο θεατής αυτού του ντοκιμαντέρ, καθώς, μέσα από την εξιστόρηση της ζωής του Γρηγόρη Λαμπράκη, γίνονται αναφορές σε σημαντικές περιόδους-σταθμούς της νεοελληνικής ιστορίας, όπως στη Δικτατορία του Μεταξά, τα Δεκεμβριανά ή και την τρομοκρατία που ασκούνταν στους πολίτες από τις αυταρχικές πολιτικές δυνάμεις εκείνων των καιρών.

Η αφήγηση του Χαραλαμπόπουλου δομείται πάνω σε μια συνεχή διαδοχή πλάνων του αρχειακού του υλικού. Τις αναμνήσεις των μαρτύρων διαδέχονται φωτογραφίες, ημερολόγια του Λαμπράκη ακόμη και εικόνες από τη μαραθώνια πορεία ειρήνης στην οποία είχε λάβει μέρος.

Όλα μαζί συνθέτουν το πορτραίτο του μαραθωνοδρόμου της ειρήνης που δολοφονήθηκε έξαφνα και πάγωσε την κοινή γνώμη ξεσηκώνοντας διεθνή κατακραυγή.  Σε αντίθεση με το «Ζ» του Κώστα Γαβρά (1969) που είναι μια ταινία μυθοπλασίας και επικεντρώνεται στον πολιτικό Λαμπράκη και τις συνθήκες της δολοφονίας του, το ντοκιμαντέρ «Γρηγόρης Λαμπράκης Μαραθώνιος μιας Ημιτελούς Άνοιξης» δίνει λόγο στον ίδιο αποκαλύπτοντας τις εμπειρίες και τη δράση του.

Ο Χαραλαμπόπουλος μετά τα βραβευμένα ντοκιμαντέρ «Ημερολόγια Καταστρώματος - Γιώργος Σεφέρης» (2001) και «Τη νύχτα που ο Φερνάντο Πεσσόα συνάντησε τον Κωνσταντίνο Καβάφη» (2008) έλκεται από τη μορφή του Λαμπράκη και παραδίδει ένα έργο πάνω στην Ιστορία, η μελέτη της οποίας βοηθά να κατανοήσουμε το παρόν. Γι' αυτό θα πρέπει να το δείτε.

Σκηνοθεσία: Στέλιος Χαραλαμπόπουλος. Η ταινια προβάλλεται από τη Feelgood.

ΔΗΜΗΤΡΑ ΓΙΑΝΝΑΚΟΥ