Μια ταινία άκρως επίκαιρη επάνω στην έλλειψη ανθρωπιάς που παρατηρείται όλο και πιο έντονα στη σύγχρονη εποχή, είναι το φιλμ «Στο Σπίτι» του Αθανάσιου Καρανικόλα (Βραβείο Οικουμενικής Επιτροπής στο Forum του φετινού Φεστιβάλ του Βερολίνου).

Ο Καρανικόλας, μπαίνει μέσα «στο σπίτι» μιας οικογένειας πλουσίων που ζουν με τη γεωργιανή οικονόμο τους και συλλαμβάνει με την κάμερά του στιγμές από την καθημερινή τους ζωή, αποδίδοντας διάφορες οπτικές της. Υιοθετεί ένα ύφος αισθητά ντοκυμαντερίστικο (όπως και στο «Echolot»), συνθέτοντας τις εικόνες με τέτοιο τρόπο και θέτοντάς τες στην υπηρεσία μιας πλοκής, όπου τα όρια μυθοπλασίας και «ταινίας τεκμηρίωσης» συγχέονται, δίνοντας την ένοχη ευχαρίστηση και ψευδαίσθηση στο θεατή ότι παρακολουθεί από την κλειδαρότρυπα αυτά που συμβαίνουν μέσα σε ένα αρχοντικό σπίτι με θέα τη θάλασσα.

Η Νάντια (Μαρία Καλλιμάνη, «Μαχαιροβγάλτης») για πολλά χρόνια προσφέρει τις υπηρεσίες της στην οικογένεια με παραδειγματική αφοσίωση, συνέπεια και αγάπη. Όλοι είναι τόσο ευχαριστημένοι που την κάνουν να αισθάνεται ως «άνθρωπο δικό τους», μέλος της κλειστής τους κοινότητας.

Όταν, όμως, εκείνη αρρωστήσει βαριά, τότε το ζευγάρι θα πετάξει τη συμπονετική μάσκα και θα αποκαλύψει το παγερό πρόσωπο του ψυχρού αφεντικού που «κάνει λογαριασμό» και παραπετά ό, τι δεν το συμφέρει, χωρίς συναισθηματισμούς. Αν και η οικονόμος είναι μετανάστρια, δε μας δίνεται η εντύπωση ότι η ταινία υιοθετεί ένα λόγο υπεράσπισης των μεταναστών, συγκεκριμένα και αποκλειστικά.

Το επιχείρημα του φιλμ «Στο Σπίτι» βασίζεται στην κατάδειξη της γενικότερης κοινωνικής αδικίας και εκμετάλλευσης που η οικονομική κρίση της έδωσε τεράστιες διαστάσεις, ευτελίζοντας την αξία της ανθρώπινης ζωής. Ο φακός του Καρανικόλα παρακολουθεί το κεντρικό πρόσωπο σχεδόν σε κάθε στιγμή της ζωής του, αποδίδοντας διάφορες πτυχές αυτής.

Ακόμη και στιγμές που φαντάζουν ασήμαντες, όπως το σιδέρωμα ή η ώρα του φαγητού ή και λεπτομέρειες (σαν τις εξετάσεις της Νάντιας) που σε άλλες ταινίες παραλείπονται καθώς γίνονται χρονικά άλματα, ο σκηνοθέτης προτιμά να τις εκθέσει εσκεμμένα, υποβάλλοντας το θεατή σε μια ενδελεχή –όσο αυτό είναι εφικτό- παρατήρηση της ζωής και της ψυχολογικής κατάστασης αυτής της κοπέλας που πιστεύει ότι η αγάπη δεν αγοράζεται.

Σε αυτό συμβάλλει και η συχνή χρήση στατικής κάμερας, τα πολλά γενικά πλάνα και ο αποστασιοποιημένος τρόπος αναπαράστασης που κρατά το κοινό σε μια απόσταση αποφεύγοντας να το εμπλέξει συναισθηματικά αλλά να του δώσει αφορμή να συλλογιστεί επάνω σε αυτό που συμβαίνει.

Οι επιδράσεις από την αισθητική του Γιασουζίρο Όζου είναι εμφανείς, καθώς την αρχιτεκτονική δομή των κάδρων καθορίζουν συχνά διάφορες οριζόντιες και κάθετες γραμμές, μέσα από διάφορες αφορμές, που περιζώνουν τα πρόσωπα δημιουργώντας διαφόρων τύπων ορθογώνια, λιτά και πρωτότυπα στην επινόησή τους.

Από την άλλη, τα πολύ γενικά πλάνα στον ανοιχτό ορίζοντα, το άπλετο της θάλασσας ή και τους ψυχρούς αυτοκινητοδρόμους φέρουν κάτι πνευματικό, άυλο και «συμπορεύονται» με τη συναισθηματική κατάσταση της ηρωίδας. Μια ταινία που αξίζει να δείτε.

Σκηνοθεσία: Αθανάσιος Καρανικόλας. Παίζουν: Αλέξανδρος Λογοθέτης, Μαρίσσα Τριανταφυλλίδου, Γιάννης Τσορτέκης, Ζωή Ασημάκη, Ιερώνυμος Καλετσάνος, Αλεξία Καλτσίκη, Νίκος Γεωργάκης, Νεφέλη Κουρή.  Εταιρεία Διανομής: ONE FRΟM THE HEART

ΔΗΜΗΤΡΑ ΓΙΑΝΝΑΚΟΥ