Η Pixar εξερευνά τα συναισθήματα ενός 11χρονου κοριτσιού και δημιουργεί ένα ακόμη αριστούργημα για όλες τις ηλικίες.

Η Pixar αποτελεί ένα ξεχωριστό κεφάλαιο στην ιστορία του κινηματογράφου τα τελευταία 20 χρόνια. Απέδειξε αφενός ότι το animation δεν είναι μόνο για παιδιά και αφετέρου ότι το εμπορικό σινεμά μπορεί όταν θέλει να δημιουργήσει τέχνη και παράλληλα να παραμείνει εμπορικό. Ειδικά στα τέλη της περασμένης δεκαετίας μεγαλούργησε δημιουργικά, αφήνοντας τη φαντασία να οργιάσει σε ταινίες όπως το «Γουόλ-Υ» και «Ψηλά στον ουρανό». Η πιο ώριμη περίοδος του στούντιο δε συνεχίστηκε όμως και στη δεκαετία που διανύουμε. Το «Αυτοκίνητα 2» ήταν ένα αχρείαστο σίκουελ, το «Brave» ανέτρεψε το στερεότυπο της πριγκίπισσας χωρίς να δημιουργεί πάντως μεγάλες συγκινήσεις και οι «Μπαμπούλες πανεπιστημίου» ήταν μια νοσταλγική επιστροφή στην αγαπημένη ταινία του 2001, χωρίς να κερδίζει νέους οπαδούς. Δεν είναι ένα κακό σερί ταινιών, αλλά στην Pixar αναζητάμε το κάτι παραπάνω, το οποίο το βρήκαμε τελικά στο νέο της δημιούργημα, «Τα μυαλά που κουβαλάς» («Inside Out»).

Διαβάζοντας την υπόθεση του «Τα μυαλά που κουβαλάς», καταλαβαίνεις ότι έχουμε να κάνουμε με την επιστροφή της Pixar σε φόρμα χωρίς να χρειαστεί καν να δεις την ταινία. Η πλοκή λοιπόν τοποθετείται μέσα στον εγκέφαλο της Ράιλι, ενός 11χρονου κοριτσιού που μένει στις ήσυχες Μεσοδυτικές Πολιτείες και βλέπει τη ζωή της να αλλάζει όταν η νέα δουλειά του πατέρα της οδηγεί σε μετακόμιση στο πολύβουο Σαν Φρανσίσκο. Όπως είναι λογικό, τα συναισθήματά της -η Χαρά, ο Φόβος, ο Θυμός, η Αηδία και η Θλίψη- παρουσιάζονται οξυμένα και τα παρακολουθούμε να δρουν στο Κέντρο Ελέγχου του μυαλού της. Μιας και μιλάμε για ένα 11χρονο κορίτσι το κυρίαρχο συναίσθημα είναι η Χαρά, αλλά το νέο σπίτι και το νέο σχολείο δημιουργούν μια σειρά από πολύπλοκες διεργασίες που φέρνουν τα συναισθήματα σε διαμάχη.

Ο δημιουργός της ταινίας, Πίτερ Ντόκτερ (υπεύθυνος και για τα «Μπαμπούλας Α.Ε.» και «Ψηλά στον ουρανό») σκαρφίστηκε την ιδέα βλέποντας την κόρη του να μεγαλώνει και ενώ αναρωτιόταν τι συνέβαινε μέσα στο κεφάλι της. Το σενάριο είναι δομημένο πάνω στην επιστήμη της ψυχολογίας, εξετάζοντας θεωρίες και έννοιες υπό το μαγικό πρίσμα της Pixar. Έτσι, συνδεδεμένα με το Κέντρο Ελέγχου βρίσκονται πέντε νησιά που εκφράζουν μια διαφορετική πτυχή της προσωπικότητας της Ράιλι και τροφοδοτούνται από βασικές αναμνήσεις. Υπάρχει το Νησί του Χόκεϊ, το Νησί της Οικογένειας, το Νησί της Φιλίας, το Νησί της Ειλικρίνειας και το Νησί της Χαζομάρας. Και τα πέντε νησιά κλονίζονται με την απότομη αλλαγή στη ζωή της Ράιλι, αφού τα συναισθήματά της μπλέκονται μεταξύ τους και οι αναμνήσεις της «χρωματίζονται» διαφορετικά.

Κεντρικό συναίσθημα για τη Ράιλι είναι η Χαρά, αυτό δε σημαίνει όμως ότι είναι και το μοναδικό που έχει αξία. Κομβικός είναι ο ρόλος της Θλίψης με την οποία πρέπει να συνεργαστεί η Χαρά για να επιστρέψει στο Κέντρο Ελέγχου όπου έχουν απομείνει ο Φόβος, ο Θυμός και η Αηδία. Στο δρόμο του γυρισμού θα περάσουν από τη Μακρόχρονη Μνήμη, την Παραγωγή Ονείρων, τη Χώρα της Φαντασίας, την Αφηρημένη Σκέψη (από τα πιο απολαυστικά κομμάτια της ταινίας για το ενήλικο κοινό), το Ασυνείδητο και τη Χωματερή Αναμνήσεων. Η Pixar χρησιμοποιεί την ψυχολογία σαν ένα θεματικό λούνα παρκ και μετατρέπει ένα θέμα ενήλικου ενδιαφέροντος σε ψυχαγωγία για όλη την οικογένεια.

Σε μια από τις πιο ξεκαρδιστικές στιγμές της ταινίας, μπαίνουμε στον εγκέφαλο των γονιών της Ράιλι. Αυτό που βλέπουμε είναι πως κυρίαρχο συναίσθημα για τη μητέρα της είναι η Θλίψη και για τον πατέρα της ο Θυμός. Αυτή η σκηνή ανοίγει το πλάνο και καθιστά σαφές ότι κάθε άνθρωπος είναι ξεχωριστός και το πέρασμα του χρόνου δρα καταλυτικά στη διακύμανση των συναισθημάτων. Η Χαρά έχει τον κεντρικό ρόλο στην ταινία, πραγματική πρωταγωνίστρια είναι παρόλα αυτά η Θλίψη. Μέχρι εκείνο το σημείο στη ζωή της Ράιλι, η παρουσία της Θλίψης ήταν τελείως αδιάφορη, σε σημείο τα υπόλοιπα συναισθήματα να μην καταλαβαίνουν τη χρησιμότητά της. Καθώς όμως η Ράιλι μεγαλώνει και η σκέψη της γίνεται πιο πολύπλοκη, αυτό αντανακλάται και στα συναισθήματα. Ευτυχισμένες αναμνήσεις γίνονται ξαφνικά τροφή για νοσταλγία και το «γκρίζο» παρόν απορρίπτεται για χάρη της ζεστασιάς του γεμάτου χρώματα παρελθόντος.

Συνοδοιπόρος στο οδοιπορικό της Χαράς και της Θλίψης θα γίνει ο Μπινγκ Μπονγκ, φανταστικός φίλος της Ράιλι όταν ήταν μικρή που πλέον έχει χαθεί στο λαβύρινθο της μακρόχρονης μνήμης. Η παρουσία του είναι καταλυτική για το χιούμορ της ταινίας, αφού προσφέρει άφθονες στιγμές γέλιου, αλλά στο τέλος είναι και το κεντρικό πρόσωπο σε μια από τις πιο συγκινητικές σκηνές του φιλμ. Ακόμη και να μην είχες κάποιον φανταστικό φίλο, το αντίο στον Μπινγκ Μπονγκ σηματοδοτεί το οριστικό αντίο στην παιδική ηλικία και το πέρασμα στην εφηβεία.

Σε μια εποχή που το εμπορικό σινεμά δεν ξέρει πώς να χρησιμοποιήσει τις γυναίκες πρωταγωνίστριες, η Pixar φέρνει μπροστά ένα 11χρονο κορίτσι. Και δε μένει εκεί, αλλά εξερευνά τα αυλάκια του μυαλού του με έναν τρόπο που συνδυάζει την επιστήμη την φαντασία έτσι ώστε να λατρέψει την ταινία και κάποιος ψυχολόγος, αλλά και σύσσωμη μια οικογένεια που αξιοποίησε την εβδομαδιαία έξοδό της στο σινεμά. Το χιούμορ παραμένει αστείο ανεξάρτητα από τα κυρίαρχα συναισθήματά σου ή την ηλικία σου, οι συγκινήσεις είναι οι πιο έντονες που έχει δημιουργήσει η Pixar μετά το «Toy Story 3» και το πανέμορφο animation αποκρυσταλλώνει τα ενδότερα του εγκεφάλου μας. «Τα μυαλά που κουβαλάς» συμπυκνώνει όλες τις αρετές της 20χρονης πορείας της Pixar η οποία επανήλθε δυναμικά στα αριστουργήματα.

ΥΓ: Πριν από την ταινία προβάλλεται το «Lava», ένα από τα πιο αδύναμα μικρού μήκους της Pixar που διαθέτει πάντως υπέροχο animation.

Η ταινία «Τα μυαλά που κουβαλάς» κυκλοφορεί από την Feelgood Entertainment.

Γιάννης Μόσχος
[email protected]