Ο σκηνοθέτης Ρένος Γάβρης μας μιλάει για το μικρού μήκους φιλμ «Austerity» που θα προβληθεί στις Νύχτες Πρεμιέρας.

Ένα από τα διαχρονικά χαρακτηριστικά του κινηματογραφικού φεστιβάλ Νύχτες Πρεμιέρας είναι οι ευκαιρίες που δίνει στους νέους δημιουργούς. Και δεν αναφερόμαστε μονάχα στις πολλές ελληνικές μεγάλου μήκους πρεμιέρες, αλλά και στο πλούσιο πρόγραμμα ελληνικών ταινιών μικρού μήκους.

Το Α’ Διαγωνιστικό Ελληνικών Ταινιών Μικρού Μήκους έχει προγραμματιστεί για αυτή την Πέμπτη, 24 Σεπτεμβρίου στις 17:45 στο Odeon Όπερα 1, με οκτώ ταινίες νέων δημιουργών να προβάλλονται μπροστά στο ελληνικό κοινό. Μέσα σε αυτές είναι και το «Austerity» του Ρένου Γάβρη, το οποίο είναι εμπνευσμένο από τις τελευταίες στιγμές του Δημήτρη Χριστούλα που στις 4 Απριλίου του 2012 αυτοκτόνησε στο Σύνταγμα, διαμαρτυρόμενος για την οικονομική κρίση. Μέσα σε 15 λεπτά το φιλμ επικεντρώνεται στο κομμάτι διατήρησης της αξιοπρέπειας σε ακραίες συνθήκες, τονίζοντας τις ανθρωπιστικές επιπτώσεις της κρίσης. Στο φιλμ πρωταγωνιστεί ο Αντώνης Κατσαρής και περισσότερες πληροφορίες για την ταινία μπορείτε να βρείτε στην επίσημη σελίδα της.

Εμείς επικοινωνήσαμε με τον Ρένο Γάβρη και με αφορμή το «Austerity» μιλήσαμε για τις επιπτώσεις της κρίσης και αν έχει αλλάξει κάτι στα 3,5 χρόνια από το τραγικό γεγονός της αυτοκτονίας του Χριστούλα. Τα υπόλοιπα μπορείτε να τα διαβάσετε παρακάτω.

Όντως η ταινία είχε μέχρι τώρα μεγαλύτερη απήχηση εκτός Ελλάδας, αφού έχει επιλεγεί από σημαντικά φεστιβάλ όπως το Los Angeles International Film Festival, το Raindance Film Festival, και το Edmonton International Film Festival, ενώ μέχρι τώρα κέρδισε 3 βραβεία σε ακαδημαϊκά και μη φεστιβάλ της Αμερικής. Παρόλα αυτά το Austerity απορρίφθηκε από το διαγωνιστικό κομμάτι του φεστιβάλ Δράμας, και από το Ελληνικό φεστιβάλ του Los Angeles.

Έτσι, δικαιολογημένα με προβλημάτισε πώς μια ταινία εμπνευσμένη από αληθινά γεγονότα της Ελληνικής πολιτικό-κοινωνικής κατάστασης, μπορεί να ευαισθητοποιήσει αλλά και να κερδίσει την συμπάθεια ενός κοινού πολύ απομακρυσμένου, ενώ εντός Ελλάδας να είχε τα αντίθετα αποτελέσματα.

Το ότι επιλέγηκε από το φεστιβάλ Νύχτες Πρεμιέρας της Αθήνας με χαροποιεί ιδιαίτερα, όχι μόνο γιατί δικαιώνεται ο επαγγελματισμός των συνεργατών, το αισθητικό αποτέλεσμα, και η σημαντικότητα του θέματος, αλλά και επειδή έφτιαξα αυτή την ταινία από αγάπη και ενδιαφέρον για την Ελλάδα.

Μένοντας στο εξωτερικό τα τελευταία χρόνια και συζητώντας με κόσμο από άλλες χώρες, ποια είναι η αντίληψη που έχουν για την ελληνική κρίση αλλά και για όσους οδηγήθηκαν σε μετανάστευση από αυτή;

Μέσω της συναναστροφής μου με άτομα από διάφορες χώρες του κόσμου, έχω διαπιστώσει ότι υπάρχει παντού μια μορφή οικονομικής κρίσης, ή τουλάχιστο ο φόβος αυτής. Το θέμα της Ελλάδας όμως στα μάτια των ξένων φαίνεται δικαιολογημένα πιο βαρύ, λόγω της σκληρότητας των μέτρων που επιβλήθηκαν, και του αδιεξόδου για το μέλλον. Από την άλλη, όλα αυτά έρχονται σε αντίθεση με την συνεισφορά της Ελλάδας στον παγκόσμιο πολιτισμό, την οποία όλοι λίγο πολύ γνωρίζουν. Επίσης, με τη στάση που τήρησε η Ευρώπη των δυνατών έναντι των χωρών του Νότου, όχι μόνο προβλημάτισε αλλά δημιούργησε και έντονη ανασφάλεια. Πιστεύω πως για αυτούς τους λόγους θεωρείται αναμενόμενη από τον έξω κόσμο η μετανάστευση από την Ελλάδα, κυρίως των νέων.

Σοκαρίστηκα με την είδηση για την αυτοκτονία του. Αρχικά δεν πίστευα ότι άνθρωποι στην Ελλάδα είχαν φτάσει σε αυτό το σημείο. Μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν είχα ακούσει για άλλες αυτοκτονίες λόγω οικονομικής κρίσης. Παρακολουθούσα τα γεγονότα στο Σύνταγμα και από έρευνα που έκανα μετά, έμαθα ότι υπήρχαν κι άλλες αυτοκτονίες που όμως αποσιωπήθηκαν. Ένας από τους λογούς που με επηρέασε η πράξη του Χριστούλα, που για μένα ήταν άκρως συγκλονιστική, είναι ότι έγινε δημόσια, ένα πρωινό στην καρδιά της Αθηνάς, απέναντι από την Βουλή. Έτσι με τίποτα δεν θα μπορούσε να αποσιωπηθεί. Για μέρες μετά ενημερωνόμουν διαδικτυακά για τα όσα έγραφαν οι εφημερίδες. Θαύμασα αυτόν τον άνθρωπο.

Βέβαια δεν πρέπει να παρασυρθεί κανείς και να θεωρήσει ότι η ταινία μου είναι μεταφορά της πραγματικής ζωής του Δημήτρη Χριστούλα. Είναι μυθοπλασία, εμπνευσμένη όμως από την πράξη του.

Το «Austerity» παρουσιάζει ένα αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης για να τονίσει ότι η σημαντικότερη διάστασή της είναι ανθρωπιστική. 3,5 χρόνια μετά από αυτό το τραγικό γεγονός πιστεύεις ότι έχει αλλάξει κάτι ή βυθιζόμαστε όλο και περισσότερο σε ένα ατέρμονο σκοτάδι;

Όσο οι ισχυροί βάζουν τα συμφέροντα τους πάνω από τον άνθρωπο, θα εξακολουθεί να υπάρχει η κρίση και το σκοτάδι. Κατά την άποψη μου, σε επίπεδο πολιτικό υπάρχει αδιαλλαξία και επανάληψη των ίδιων λαθών, με ελάχιστες ίσως εξαιρέσεις. Σε επίπεδο κοινωνικό από την άλλη, οι πολίτες πιστεύω είναι πλέον πιο συνειδητοποιημένοι και αντιδρούν εντονότερα. Αυτό έδειξε το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος πρόσφατα στην Ελλάδα, όπου σημαντική ήταν και η συμπαράσταση από πολίτες άλλων χωρών.
Η πράξη του Δημήτρη Χριστούλα ήταν μια εξέγερση που είχε γενική απήχηση και πολλούς αποδέκτες εντός και εκτός Ελλάδας. Η ταινία μου αυτό ακριβώς αποδεικνύει, και θέλω να ελπίζω ότι θα ευαισθητοποιήσει ακόμη περισσότερα άτομα. 

Θα ήθελα να συνεχίσω να ασχολούμαι με τον κινηματογράφο, και μελλοντικά να σκηνοθετήσω περισσότερες ταινίες. Κατά τη γνώμη μου δεν έχει σύνορα η συγκεκριμένη τέχνη, αλλά ο παράγοντας που λειτουργεί δεσμευτικά είναι η χρηματοδότηση μιας παραγωγής. Η Ελλάδα και η Κύπρος πάντα θα λειτουργούν ελκυστικά για μένα. Όμως η οικονομική κρίση, μαζί με την αβεβαιότητα που δημιουργεί ειδικά στον χώρο της τέχνης, περιορίζει τις δυνατότητες. Ελπίζω πως θα μου δοθεί η ευκαιρία να επανέλθω κινηματογραφικά.

Οι Νύχτες Πρεμιέρας κάνουν πρεμιέρα στις 23 Σεπτεμβρίου με τη «Νιότη» του Πάολο Σορεντίνο και θα διαρκέσουν έως τις 4 Οκτωβρίου.

Γιάννης Μόσχος
[email protected]