Το φαβορί για Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας «Ο γιός του Σαούλ» έρχεται στις αίθουσες και εμείς βρίσκουμε μια εξαιρετική αφορμή να εξετάσουμε τον σύγχρονο ουγγρικό κινηματογράφο.

Η ουγγρική κινηματογραφική σχολή μπορεί να μην είναι από τις πιο ευρέως διαδεδομένες στην Ευρώπη, κυρίως επειδή έχει λιγοστές επαφές με το mainstream. Αυτό δε σημαίνει βέβαια ότι δεν αξίζει να ασχοληθεί κανείς μαζί της. Κάθε άλλο. Το ουγγρικό σινεμά έχει βγάλει ουκ ολίγα σινεφίλ αριστουργήματα, τα οποία ασφαλώς απευθύνονται σε ειδικό κοινό, χωρίς να σημαίνει ότι δεν μπορούν να τα εκτιμήσουν όλοι οι υπόλοιποι.

Αυτή την εβδομάδα κυκλοφορεί στις αίθουσες «Ο γιός του Σαούλ» του Λάζλο Νέμες, ένα σκηνοθετικό ντεμπούτο που σόκαρε τις φετινές Κάννες υιοθετώντας μια νέα κινηματογραφική γλώσσα που δε γίνεται να σε αφήσει ασυγκίνητο. Με αυτή την αφορμή λοιπόν, ας ρίξουμε μια ματιά σε κάποιες σημαντικές ταινίες από το σινεμά των Μαγυάρων.

«Ένας άνθρωπος δίχως πεπρωμένο» (2005)

Ένα από τα θέματα που απασχολούν συχνότερα το ουγγρικό σινεμά είναι ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος και το Ολοκαύτωμα. Η Ουγγαρία είναι από τις χώρες που επλήγησαν περισσότερο κατά τη διάρκεια της πιο σκοτεινής εποχής της ευρωπαϊκής ιστορίας και αυτές οι πληγές παρουσιάζονται ακόμη ανοιχτές στη μεγάλη οθόνη. Όπως στο «Γιό του Σαούλ» όμως, έτσι και στο «Fateless» αυτές οι ιστορίες παρουσιάζονται πολύ πιο διαφορετικές απ’ ό,τι τις έχουμε συνηθίσει, αντιμετωπίζοντας τις φρικαλεότητες με μια φρέσκια ματιά, σαν να μην είναι κάτι που συνέβη σε ένα μακρινό παρελθόν αλλά ως που κινδυνεύει να επανέλθει ανά πάσα στιγμή. Ο Λάγιος Κολτάι στο «Fateless» εξετάζει το Ολοκαύτωμα μέσα από τα μάτια ενός αγοριού και όση ομορφιά μπορεί να χωρέσει αυτή η ταινία, άλλο τόσο τρομακτικά είναι τα συμπεράσματά της. Αξιοσημείωτη η παρουσία του Ένιο Μορικόνε στη σύνθεση της μουσικής, όπως και η συμμετοχή του Ντάνιελ Κρεγκ στην προ Τζέιμς Μποντ εποχή.

«Taxidermia» (2006)

Από τις πιο σουρεαλιστικές ταινίες της περασμένης δεκαετίας, ίσως τόσο πολύ που να λειτουργεί εις βάρος της. Επικεντρώνεται σε τρεις γενιές ανδρών μέσα από τρεις ανθρώπους: έναν διαστροφικό που αναζητά νέες απολαύσεις, έναν παχύσαρκο που καταναλώνει τα πάντα και έναν μανιώδη ταριχευτή. Και μέσα από αυτές τις τρεις… ιδιαίτερες περιπτώσεις διαγράφεται χαρακτηριστικά όλη η ιστορία της Ουγγαρίας στον 20ό αιώνα. Το σινεμά του Γκιόργκι Πάλφι δε γνωρίζει όρια και όσο δύσκολη είναι η θέασή του σε σημεία, άλλους τόσους ορίζοντες ανοίγει αν καταφέρεις να εγκλιματιστείς. Η μουσική επένδυση του Amon Tobin είναι όσο τρελή και η σκηνοθεσία.

«Το άλογο του Τορίνο» (2011)

Ο Μπέλα Ταρ είναι μια κατηγορία μόνος του για το ευρωπαϊκό σινεμά. Πρόκειται για περίπτωση που τον λατρεύεις με πάθος ή δεν μπορείς να αντέξεις ούτε πέντε λεπτά σε ταινία του και αν ο Αγγελόπουλος σας φαίνεται αργός, τότε εδώ θα σας πάρει εγγυημένα ο ύπνος. Αν όμως ενδιαφέρεστε για να γνωρίσετε όχι να παρακολουθήσετε πρωτότυπες ιστορίες, αλλά να εξερευνήσετε σε βάθος απλοϊκά σενάρια σε σημείο να διερωτάστε για την ίδια την ανθρώπινη ύπαρξη, τότε ο Μπέλα Ταρ είναι ο άνθρωπός σας και «Το άλογο του Τορίνο» ένα πανέμορφο αριστούργημα, από αυτά που μένουν μέσα σου καιρό μετά την προβολή.

«Άνεμος ψυχής» (2012)

Βασισμένη σε αληθινά γεγονότα δολοφονιών, η ταινία του Μπένεντεκ Φλίγκαουφ προσθέτει στοιχεία μυθοπλασίας και παράγει ωμό ρεαλισμό που σε στιγμές σε κάνει να θες να αποστρέψεις το βλέμμα. Η ιστορία επικεντρώνεται σε μια οικογένεια Ρομά και πιο συγκεκριμένα στη μικρή κόρη. Ο τρόπος που παρουσιάζονται οι εξελίξεις προκαλεί ανατριχίλα και αποτροπιασμό, αν και θα μπορούσε να υπάρχει το ίδιο αποτέλεσμα με λιγότερο ντοκιμαντερίστικη αφήγηση; Αργυρός Άρκτος στο Φεστιβάλ Βερολίνου.

«Λευκός Θεός» (2014)

Ίσως η πιο προσβάσιμη ουγγρική ταινία των τελευταίων ετών, όχι γιατί είναι εύκολη στην παρακολούθηση (κάθε άλλο), αλλά γιατί δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από το Χόλιγουντ. Φανταστείτε έναν «Πλανήτη των Πιθήκων» με σκυλιά και που απευθύνεται σε πιο ενήλικο κοινό. Το φιλμ του Κόρνελ Μούντρουτσο αποτελεί μια σκληρή αλληγορία για τη βία των ανθρώπων απέναντι στα ζώα αφενός, αλλά και ένα δυνατό κοινωνικό σχόλιο για την επιβολή και την αυθαιρεσία που ασκούν οι ισχυροί προς τους αδύνατους. Οι ερμηνείες των τετράποδων βρίσκονται στα ίδια υψηλά επίπεδα με αυτά των ανθρώπων και το αποτέλεσμα είναι αληθινά διδακτικό.

Η ταινία «Ο γιός του Σαούλ» θα βγει στις αίθουσες στις 12 Νοεμβρίου, από την Filmtrade.

Γιάννης Μόσχος

[email protected]