Ένα σκηνοθετικό ντεμπούτο από την Ουγγαρία που ταρακούνησε τις Κάννες έρχεται να εισάγει μια νέα κινηματογραφική γλώσσα.

Μια από τις ταινίες που συζητήθηκαν περισσότερο στο φετινό Φεστιβάλ των Καννών είναι «Ο γιoς του Σαούλ». Πρόκειται για το σκηνοθετικό ντεμπούτο του Ούγγρου Λάζλο Νέμες, ο οποίος αν και δεν πρωτοτυπεί ως προς την επιλογή του θέματος της ταινίας του, αντιλαμβάνεται το σινεμά με έναν εντελώς προσωπικό τρόπο, εισάγοντας έτσι μια νέα κινηματογραφική γλώσσα.

Η υπόθεση αν και δυνατή δε σε κερδίζει εκ πρώτης όψεως. Βρισκόμαστε στο Άουσβιτς τον Οκτώβρη του 1944. Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος βρίσκεται λίγο πριν το τέλος του και το χάος επικρατεί παντού. Ο Σαούλ είναι Ούγγρος και μέλος της Sonderkommando, δηλαδή της ομάδας Εβραίων κρατουμένων που έχει μεταφερθεί στο στρατόπεδο και είναι επιφορτισμένη να βοηθά τους Ναζί στις μεγάλης κλίμακας εκτελέσεις τους. Ενώ δουλεύει στα κρεματόρια, ο Σαούλ βλέπει το πτώμα ενός αγοριού που αν και ο ίδιος δεν έχει παιδί θεωρεί πως είναι γιος του. Εν μέσω εξέγερσης της Sonderkommando θα κάνει τα πάντα ώστε να σώσει το άψυχο σώμα του παιδιού από τις φλόγες, να βρει ένα Ραββίνο ώστε να απαγγείλει τη νεκρώσιμη ακολουθία και να θάψει το αγόρι.

Καταρχάς να καταστήσουμε σαφές πως «Ο γιος του Σαούλ» δεν είναι μια ταινία που απευθύνεται σε όλους. Αν το περιεχόμενό της δεν είναι ελκυστικό για το κοινό των μπλοκμπάστερ, η αφήγηση του Νέμες κάνει τα πράγματα ακόμη πιο δύσκολα και θα ζοριστεί ακόμη και το ακραιφνώς σινεφίλ κοινό. Έχουμε να κάνουμε με μια πρωτόγνωρη εμπειρία που σε κρατά αιχμάλωτο και ακόμη κι αν θες να γλιτώσεις, σε συνεπαίρνει τόσο που μεταφέρεσαι ο ίδιος στην κόλαση του Άουσβιτς και λησμονείς ότι βρίσκεσαι σε μια αίθουσα παρακολουθώντας μια οθόνη. Η κάμερα ακολουθεί κατά πόδας τον Σαούλ και δεν επικεντρώνεται ποτέ στο χαμό που εξαπολύεται γύρω του. Έτσι, νιώθεις πως βλέπεις την πιο σκοτεινή πλευρά της ιστορίας με τα δικά σου μάτια με μοναδικό ζητούμενο να είναι η επιβίωση.

Αν έπρεπε να κατηγοριοποιήσουμε κάπου το φιλμ, θα ήταν ξεκάθαρα στον τρόμο. Με έναν απίστευτο συνδυασμό ήχου και εικόνας, ο Νέμες δε διηγείται απλώς τα τεκταινόμενα του Άουσβιτς αλλά ίσως είναι η πρώτη φορά που ένας σκηνοθέτης καταφέρνει να μας βάλει μέσα σε αυτά. Και στο επίκεντρο βρίσκεται μια τραγική ανθρώπινη ιστορία (σοκαριστική η ερμηνεία του Γκέζα Ρόχινγκ), τόσο δυνατή που ίσως να μη χρειαζόταν να εκβιαστεί τόσο το συναίσθημα. Αυτό είναι και το μόνο ψεγάδι της ταινίας, ότι δε σε αφήνει να νιώσεις μόνος σου τα συναισθήματα αλλά στα επιβάλλει με «βίαιο» τρόπο. Το βέβαιο πάντως είναι ότι ο Ούγγρος ήρθε για να μείνει στο παγκόσμιο κινηματογραφικό στερέωμα και αξίζει να παρακολουθήσουμε την πορεία του. Δεν είναι μια εύκολη ταινία «Ο γιος του Σαούλ», αν όμως αγαπάτε πραγματικά το σινεμά και είστε ανοιχτοί σε νέες και δύσβατες εμπειρίες, τότε δεν πρέπει να τη χάσετε. Είναι ορόσημο για το κινηματογραφικό 2015.

Η ταινία «Ο γιoς του Σαούλ» κυκλοφορεί στις αίθουσες από την Filmtrade.

Γιάννης Μόσχος

[email protected]