Παίρνουμε αφορμή από την κυκλοφορία του «Chevalier» αυτή την εβδομάδα στις αίθουσες και πραγματοποιούμε μια αναδρομή στους σημαντικότερους σταθμούς του σύγχρονου ελληνικού σινεμά.

Αυτές τις μέρες κυκλοφορεί στις αίθουσες το «Chevalier» της Αθηνάς Ραχήλ Τσαγγάρη, το οποίο σε συνδυασμό με τον «Αστακό» του Γιώργου Λάνθιμου έχει φέρει το ελληνικό σινεμά στην καλύτερη θέση του μετά το 2009 και την ξαφνική εκτόξευση με τον «Κυνόδοντα». Για να φτάσουμε ως εδώ μεσολάβησαν αρκετά όμως τα προηγούμενα έξι χρόνια.

Είναι σαφές πλέον ότι ο ελληνικός κινηματογράφος δεν απευθύνεται αποκλειστικά σε εσωτερική κατανάλωση και κάθε χρόνο βρίσκονται ταινίες που κάνουν το γύρο του κόσμου αποσπώντας τις καλύτερες κριτικές. Εμείς θα σας προτείνουμε να πάτε να δείτε το «Chevalier», το οποίο κάνει το «Greek Weird Wave» προσβάσιμο σε όλους και το σίγουρο είναι ότι θα περάσετε πολύ καλά. Πριν από αυτό όμως, ας (ξανα)δούμε πρώτα αυτή την αξιοθαύμαστη πορεία του εγχώριου κινηματογραφικού προϊόντος μέσα από δέκα ταινίες-σταθμούς.

«Κυνόδοντας» (2009)

Και εγένετο «Greek Weird Wave». Την προηγούμενη δεκαετία πολλοί νέοι δημιουργοί προσπαθούσαν να αλλάξουν σελίδα στον ελληνικό κινηματογράφο σχηματίζοντας μια νέα, σύγχρονη φωνή και αυτή η ευκαιρία δόθηκε με την επιτυχία του «Κυνόδοντα». Ο Λάνθιμος έστρεψε τα βλέμματα της υφηλίου στη χώρα μας λίγο πριν χτυπήσει η κρίση και για αυτό τα χρόνια που ακολούθησαν το σινεμά κατάφερε να ευδοκιμήσει (και μιλάμε πάντα για καταξίωση γιατί τα χρήματα και οι επιχορηγήσεις είναι μια άλλη ιστορία). Η ελληνική οικογένεια γίνεται ο τραγικός και συνεκτικός πρωταγωνιστής του κύματος και ο Λάνθιμος ο πρωτεργάτης του νέου ελληνικού σινεμά.

«Attenberg» (2010)

Η Αθηνά Ραχήλ Τσαγγάρη ήρθε για να προσθέσει τη γυναικεία ματιά στο «Greek Weird Wave». Το «Attenberg» είναι ένα αρκετά «ψυχρό» φιλμ που σε επίπεδο μεθοδικότητας μοιάζει αρκετά σκανδιναβικό, πίσω όμως από το επιστημονικό περίβλημα με τις διηγήσεις του Ντέιβιντ Ατένμπορο βρίσκεται μια γλυκόπικρη ιστορία γυναικείας ενηλικίωσης που αναδεικνύει το άστρο της Αριάν Λαμπέντ. Αρκετά «πειραγμένο» για να γίνει μαζικά αποδεκτό, αλλά σαφέστατα πρωτοποριακό και σημαντικό.

«Μικρά Αγγλία» (2013)

Η «Μικρά Αγγλία» του Παντελή Βούλγαρη είναι αρκετά παραδοσιακή ώστε να μπορεί να συσχετιστεί με τις υπόλοιπες ταινίες του άρθρου, χρειάζονται όμως και αυτές οι μεγάλες παραγωγές για να εξασφαλιστεί η διόλου ευκαταφρόνητη ποικιλία. Δε βρήκαμε κάτι που δεν έχουμε ξαναδεί, αλλά η προσεγμένη φωτογραφία, η ωραία ατμόσφαιρα εποχής και οι δυνατές ερμηνείες δημιουργούν ένα «σφιχτό» αποτέλεσμα, το οποίο ως ένα βαθμό ικανοποίησε τους πάντες. Αξέχαστη η σπαραχτική κραυγή της Πηνελόπης Τσιλίκα στο ρόλο της Όρσας.

«Luton» (2013)

Το σκηνοθετικό ντεμπούτο του Μιχάλη Κωνσταντάτου είναι μια δύστροπη ταινία, η οποία σου δίνει την εντύπωση ότι δε διαθέτει καμία αισθητική αλλά στην ουσία τα αργά καθημερινά πλάνα του με τα ελάχιστα cut είναι ενταγμένα σε ένα ασφυκτικό στιλιζάρισμα που υπηρετεί ένα ακραίο είδος ρεαλισμού. Και εκεί που νομίζεις πως μένει στη ράθυμη παρουσίαση μιας αβάσταχτης ρουτίνας, εκρήγνυται και συνειδητοποιείς πως τόσην ώρα έχτιζε για να φτάσει σε ένα σοκαριστικό φινάλε που εξηγεί όσο πιο γλαφυρά γίνεται τη στροφή της κοινωνίας προς το φασισμό. Σίγουρα δεν είναι για όλους, αλλά επιβραβεύει όσους μπουν στο κλίμα και μείνουν σε αυτό ως το τέλος.

«Miss Violence» (2013)

Το «Miss Violence» του Αλέξανδρου Αβρανά συνέχισε την ενασχόληση του νέου ελληνικού σινεμά με την ελληνική οικογένεια και μπορούμε να πούμε με ευκολία πως έχουμε να κάνουμε με την πιο σκληρή ταινία αυτού του «υπο-είδους», αφού σε κάνει να αποστρέψεις το βλέμμα σου ουκ ολίγες φορές. Για να πετύχει το σκοπό του ο Αβρανάς ίσως φτάνει πιο μακριά απ’ ό,τι χρειαζόταν και έχουμε αρκετές ενστάσεις για τη σημασία μερικών σκηνών, στο Φεστιβάλ της Βενετίας πάντως άρεσε και χάρη στο «Miss Violence» ο σκηνοθέτης θα δουλέψει για την επόμενη ταινία του με ένα διεθνές καστ, μέσα στο οποίο βρίσκεται και ο Τζιμ Κάρεϊ. Όχι κι άσχημα.

«Η αιώνια επιστροφή του Αντώνη Παρασκευά» (2013)

Η Ελίνα Ψύκου με την «Αιώνια επιστροφή του Αντώνη Παρασκευά» όχι μόνο έφτιαξε ένα από τα καλύτερα σκηνοθετικά ντεμπούτα που έχουμε δει τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας, αλλά δημιούργησε μια εκπληκτικά στιλιζαρισμένη σπουδή πάνω στη λειτουργία της συλλογικής μνήμης και της παρακμής του λάιφ στάιλ. Από αυτές τις ταινίες που τις νιώθεις αρκετά ανάλαφρες αλλά σε αφήνουν με πολλές σκέψεις. Όσο για τον Χρήστο Στέργιογλου, πετυχαίνει την καλύτερη ερμηνεία του στο σινεμά, καθιστώντας σαφή όλα τα επίπεδα και τους συμβολισμούς του χαρακτήρα του.

«Το μικρό ψάρι» (2014)

Ο Γιάννης Οικονομίδης είναι μια κατηγορία μόνος του. Έχει δημιουργήσει ένα δικό του είδος με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και το ακολουθεί πιστά σε κάθε του βήμα, εμπλουτίζοντάς το με νέα στοιχεία. Υπήρχε πριν την έκρηξη του ελληνικού σινεμά και συνεχίζει και μετά στους ίδιους ρυθμούς. Το «Μικρό ψάρι» είναι από τις ταινίες του που συζητήθηκαν περισσότερο και στην Ελλάδα αλλά και στα φεστιβάλ του εξωτερικού και αυτό είναι λογικό. Χωρίς να πρωτοπορεί σε σχέση με ό,τι μας έχει συνηθίσει, αυτή τη φορά οι προθέσεις του γίνονται πιο καθαρές από ποτέ στον οποιονδήποτε και η νεοελληνική πραγματικότητα που παρουσιάζει πιο «βρώμικη» και επικίνδυνη από ποτέ. Ο Βαγγέλης Μουρίκης δείχνει για μια ακόμη φορά ότι κανείς δεν αντιλαμβάνεται καλύτερα τον κόσμο του Οικονομίδη από τον ίδιο και τέλος πάντων αν έπρεπε σήμερα να ορίσουμε κάποιο σινεμά ως καθαρά «ελληνικό», για το εδώ και το τώρα της χώρας μακριά από βορειοευρωπαϊκές επιρροές, τότε είναι αυτό του Οικονομίδη.

«Xenia» (2014)

Ο Πάνος Κούτρας μετά την καθολική αναγνώριση που έφερε η «Στρέλλα» συνέχισε με την πιο φιλόδοξη ταινία του, ένα εναλλακτικό road movie που μέσα από τα μάτια δύο αδερφών παρουσιάζει όλες της παθογένειες της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας. Από την άνοδο του ναζισμού μέχρι μικρά στερεότυπα της καθημερινότητας, η «Xenia» είναι αφοπλιστικά αληθινή και την ίδια ώρα δεν μπαίνει ποτέ στο τριπάκι της μιζέριας, αφήνοντάς σε με ένα πλατύ χαμόγελο. Δεν είναι τυχαίοι οι παραλληλισμοί του Κούτρα με τον πρώιμο Αλμοδόβαρ.

«A Blast» (2014)

Στη δεύτερη ταινία του ο Σύλλας Τζουμέρκας επιδεικνύει μια αξιοθαύμαστη ωριμότητα, η οποία συνδυάζεται με μια εκρηκτική αίσθηση ρυθμού. Το «A Blast»είναι μια καταιγιστική ματιά στην αδηφάγα νεοελληνική κοινωνία και αφουγκράζεται όλες τις εκρήξεις που εγκυμονούν στον καθένα μας υπό τις υπάρχουσες συνθήκες. Σε κάποια σημεία η αλληγορία τραβάει πολύ, αλλά η μικρή διάρκεια και η φανταστική Αγγελική Παπούλια κάνουν την ταινία του Τζουμέρκα ένα ακόμη αθόρυβο διαμαντάκι του σύγχρονου ελληνικού σινεμά.

«Νορβηγία» (2014)

Η «Νορβηγία» του Γιάννη Βεσλεμέ είναι ένα τέλειο 80s πάρτι που καθώς όλοι γύρω σου χορεύουν συνειδητοποιείς το νόημα των πάντων και συνεχίζεις να χορεύεις κι εσύ μαζί τους χωρίς να έχεις πια την παραμικρή έγνοια. Μόνο έτσι μπορούμε να προσεγγίσουμε τη συγκεκριμένη ταινία, η οποία ουδεμία σχέση έχει με το υπόλοιπο ελληνικό σινεμά της εποχής. Είναι αυθεντικά καλτ και ανερυθρίαστα fun και διαθέτει ένα Βαγγέλη Μουρίκη πιο απολαυστικό από ποτέ. Χρειαζόμαστε πραγματικά κι άλλες τέτοιες δουλειές.

Η ταινία «Chevalier» θα βγει στις αίθουσες στις 26 Νοεμβρίου, από την Feelgood Entertainment.

Γιάννης Μόσχος

[email protected]