Λίγο πριν φύγουμε για τις καλοκαιρινές μας διακοπές, ας ρίξουμε μια ματιά στο τι κρατάμε από το πρώτο μισό του κινηματογραφικού 2016.

Η αλήθεια είναι πως μια κινηματογραφική χρονιά κρίνεται ουσιαστικά στο δεύτερο μισό της, όταν παρουσιάζεται η φουρνιά των φεστιβαλικών ταινιών και παίρνουμε μια πρώτη γεύση από το τι θα παίξει στα Όσκαρ. Παρόλα αυτά, οι λίστες που ξεπηδούν στη μέση της σεζόν τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει μια σταθερά και είναι χρήσιμες ώστε να δούμε στο τέλος του έτους πού βρισκόμασταν στου δρόμου τα μισά και πόσες αλλαγές υπήρξαν στο τέλος.

Ας πούμε τώρα και μια άλλη αλήθεια: ως τώρα το 2016 δεν είναι μια ιδιαίτερα καλή κινηματογραφική χρονιά. Βέβαια, υπάρχει μεγάλο buzz από τα φεστιβάλ και οι Κάννες φαίνεται πως περιέχουν σίγουρα δύο με τρία αριστουργήματα, ωστόσο τους προηγούμενους έξι μήνες το ελληνικό δεν έχει ζήσει πολλές μεγάλες στιγμές στις αίθουσες.

Καλές ταινίες πάντα βγαίνουν όμως και έτσι δε δυσκολευτήκαμε να μαζέψουμε μια δεκάδα για το διάστημα από τον Γενάρη μέχρι τώρα. Πολλές από αυτές δε θα υπάρχουν στην τελική μας λίστα για το 2016, αξίζουν όμως σίγουρα τα εύσημά μας.

Το σινεμά που φτιάχνει ο Παναχί μετά τις απαγορεύσεις προς το πρόσωπό του από την κυβέρνηση του Ιράν είναι αρκετά μινιμαλιστικό και ντοκιμαντερίστικο, δίχως κάποια συγκεκριμένη αισθητική, όχι γιατί έτσι το επιλέγει να είναι, αλλά γιατί πολύ απλά δεν έχει άλλη επιλογή. Θα μπορούσε απλά να δημιουργεί ταινίες και αυτό θα ήταν από μόνο του ένα επίτευγμα, αλλά προτιμά να τις κάνει καλές ακόμη και σε σύγκριση με τα διεθνή σινεφίλ πρότυπα, αναζητώντας διαρκώς νέες φόρμες ώστε να πει τις ιστορίες του. Έτσι κι εδώ, έχουμε να κάνουμε με ένα φιλμ που λειτουργεί ως ντοκουμέντο, χωρίς να χάνει όμως πουθενά την κινηματογραφική του αξία.

Είναι το «Captain America: Εμφύλιος πόλεμος» η καλύτερη ταινία της Marvel; Όχι (για αυτό υπάρχει πάντα το πρώτο «Avengers»), αλλά ανήκει σίγουρα στις τρεις πρώτες και διαθέτει κάποιες από τις κορυφαίες στιγμές της. Χτίζει αρκετά καλά και για πολύ ώρα τη σύγκρουση ώστε να ξεκαθαριστεί με σαφήνεια η κάθε πλευρά, κάθε μάχη είναι αφάνταστα διασκεδαστική και το τελευταίο act είναι δραματικό και θεαματικό. Αν λείπει κάτι, είναι οι μεγάλες συγκινήσεις και κάποια πραγματική απειλή, πέρα από τη διάλυση των ίδιων των Avengers. Σε αυτό το σημείο το franchise δείχνει να εισέρχεται σε μια εσωστρέφεια που ίσως δημιουργήσει προβλήματα στο μέλλον, αλλά προς το παρόν δε γίνεται να μη διασκεδάσεις με το προϊόν που προσφέρεται.

Σε ένα πρώτο επίπεδο ανάλυσης, η «Ζωούπολη» είναι μια ταινία που απευθύνεται σε όλη την οικογένεια, υπό την έννοια ότι επειδή θίγει ζητήματα bullying και ρατσισμού, μπορεί να είναι διδακτική για τα παιδιά και να εγείρει ενδιαφέρουσες συζητήσεις με τους γονείς. Από εκεί και πέρα όμως, οι ενήλικες δεν πρόκειται να περάσουν άσχημα. Κάθε άλλο δηλαδή. Τα νουάρ στοιχεία έχουν ενδιαφέρον και θα λειτουργούσαν ακόμη και σε κανονική αστυνομική περιπέτεια με ηθοποιούς και η πλοκή είναι μεν προβλέψιμη, αλλά υπάρχουν τουλάχιστον δύο φορές που θαρρείς πως θα δοθεί ένα ομαλοποιημένο τέλος και η ιστορία συνεχίζεται προς άλλη κατεύθυνση, όπως επίσης υπάρχουν μέσα μερικά πραγματικά πολύ εύστοχα σχόλια για τη λειτουργία της κοινωνίας τα οποία θα καταλάβουν πιο εύκολα οι ενήλικες, όπως για παράδειγμα το φανταστικό συσχετισμό του δημόσιου με τους βραδύποδες και τις άκρως απολαυστικές αναφορές στον «Νονό».

Με το «Κριντ: Η γέννηση ενός θρύλου» πραγματοποιείται μια τομή στο franchise των ταινιών «Rocky», το οποίο αναγεννάται και δημιουργεί μια νέα πραγματικά ενδιαφέρουσα ιστορία, προτάσσοντας έναν ηθοποιό που αξίζει να πάει μπροστά και αρπάζει την ευκαιρία από τα μαλλιά. Σίγουρα η καλύτερη ταινία «Rocky» μετά από αυτή του 1976. Βασικά αυτή η ταινία δε χρειαζόταν να είναι καλή, αλλά είναι υπέροχη, μένοντας παράλληλα πιστή στις καταβολές της και για αυτό την εκτιμάμε λίγο περισσότερο.

Όσο καταθλιπτικά είναι τα πρώτα λεπτά της ταινίας, στα οποία βλέπουμε τη χειμερινή ζωή στην Αντίπαρο, τόσο απολαυστική φαντάζει η συνέχεια. Ο Κωστής γνωρίζει την Άννα και την παρέα της και ακόμη και αν αυτή η σύζευξη φαίνεται αταίριαστη, αρκεί για να δείξει τη μέθη της νιότης και πώς αυτή εκρήγνυται τα καλοκαίρια. Όμως καθώς κάνουν περισσότερη παρέα, ο Κωστής πιστεύει πως όντως ανήκει ανάμεσά τους και ότι μπορεί να έχει μέλλον με την Άννα. Και όση περισσότερη οικειότητα αποκτά, βγάζει όλα τα προβληματικά στοιχεία του χαρακτήρα του, με απρόβλεπτες συνέπειες για όλους τους εμπλεκόμενους. Το δεύτερο μισό τώρα είναι πραγματικά δύσκολο και άβολο στην παρακολούθηση, υπό την έννοια ότι λειτουργεί σαν ταινία τρόμου, με τη διαφορά ότι εδώ το τέρας είναι ο ίδιος ο εαυτός καθώς έρχεται αντιμέτωπος με την έννοια του χρόνου. Από τις πιο ουσιαστικές ελληνικές ταινίες των τελευταίων ετών.

Θεωρούμε το «10 Cloverfield Lane» ένα άριστο σύγχρονο θρίλερ, με τον Τζον Γκούντμαν να βρίσκεται σε μια από τις πιο δυνατές στιγμές του τα τελευταία χρόνια και την Μέρι Ελίζαμπεθ Γουίνστεντ να υπενθυμίζει πόσο στιβαρή ηθοποιός είναι ερμηνευτικά και πόσο έχει αδικηθεί (ό,τι κοντινότερο έχει το σινεμά του σήμερα στην Σιγκούρνι Γουίβερ). Το καυστικό σχόλιο πάνω στη σύγχρονη βιομηχανία του θεάματος είναι σημαντικό ό,τι πιο «εδώ και τώρα» θα μπορούσε να τονίσει κάποιος κινηματογραφικά. Η άποψή μας είναι πως το «10 Cloverfield Lane» είναι για το σινεμά των franchise ό,τι το «The Cabin in the Woods» για τις ταινίες τρόμου και αν διαφωνείτε με αυτό, περιμένετε να δείτε το καλτ στάτους που θα αποκτήσει το φιλμ στο πέρασμα του χρόνου.

Τα κορίτσια μαθαίνουν να περνούν καλά χωρίς να έχουν καμία απολύτως εξάρτηση από οποιονδήποτε άνδρα, τα αγόρια της αδελφότητας της προηγούμενης ταινίας μοιάζουν με αληθινοί άνθρωποι που προσπαθούν να συνειδητοποιήσουν πόσο επίπονη είναι μερικές φορές η μετάβαση από την ανεμελιά των χρόνων στο κολέγιο στις αρμοδιότητες της ενήλικης ζωής και το κεντρικό ζευγάρι της ιστορίας έρχεται κατά μέτωπο αντιμέτωπο με την πάροδο του χρόνου και πώς αυτός ο παράγοντας επηρεάζει την ανατροφή της κόρης τους. Και όλο αυτό παρουσιάζεται μέσα σε ένα ξεκαρδιστικό πλαίσιο που δε χάνει ποτέ το στόχο του και δεν αλλοιώνει τη φεμινιστική του άποψη, παρά το γεγονός ότι έχει γραφτεί από πέντε άνδρες. Χρειαζόμαστε περισσότερες ταινίες σαν αυτή εδώ.

Ο Σέιν Μπλακ το έκανε πάλι το θαύμα του. Ο άνθρωπος που κατάφερε να μη χάσει το ιδιαίτερο στίγμα του ακόμη και όταν εισήλθε στο κινηματογραφικό σύμπαν της Marvel (το «Iron Man 3» είναι η πιο έξυπνη ταινία του MCU), γύρισε πίσω στα funky 70s για να αναζητήσει μια εποχή που οι αστυνομικές buddy κωμωδίες ήταν ακόμη της μόδας και δεν έμοιαζαν ως το πιο ξεπερασμένο κομμάτι της ιστορίας του σινεμά. Το αποτέλεσμα είναι ένα απολαυστικό νέο-νουάρ που σε κάνει να γελάς με την ψυχή σου αλλά και διατηρεί αμείωτο το ενδιαφέρον για την πλοκή, κάτι σπάνιο αφού συνήθως συμβαίνει το ένα από τα δύο. Όσο για το πρωταγωνιστικό δίδυμο των Ράιαν Γκόσλινγκ και Ράσελ Κρόου, έχουν βρει μια μαγική χημεία και κάθε λεπτό που μοιράζονται την οθόνη είναι χρυσός για όλους εμάς. Η κινηματογραφική εμπειρία του 2016 που διασκεδάσαμε περισσότερο ως τώρα.

Είναι πράγματι σπάνιο να βλέπεις ταινίες από δημιουργούς που αγαπούν και κατανοούν το σινεμά τόσο καλά όπως οι Κοέν. Θα έρθεις στο «Χαίρε, Καίσαρ!» για το φοβερό και τρομερό καστ, αλλά θα μείνεις για την καλύτερη αναπαράσταση του κλασικού Χόλιγουντ που έχουμε δει εδώ και αρκετά χρόνια. Δε γίνεται με οσκαρικά στάνταρ, αφού υπάρχει ψυχή και ουσία σε αυτή την αναβίωση και δεν είναι μια ακόμη κούφια λαμπερή επιφάνεια. Μακροπρόθεσμα, ωστόσο, η ταινία θα καταξιωθεί (και είμαστε βέβαιοι για αυτό) ως ένα αριστούργημα του μοντέρνου αμερικανικού σινεμά, από αυτά που σπάνια βλέπουμε με τέτοια τόλμη στις μέρες μας.

Δεν υπάρχει κάποια σύγχρονη ταινία τρόμου που να μοιάζει με το «The Witch». Για την ακρίβεια, πρόκειται για μια διαφορετική ολοκληρωμένη οπτικοακουστική εμπειρία, με τη φωτογραφία, τη μουσική και την αναπαράσταση της εποχής να ανιχνεύουν νέα μονοπάτια για το είδος, με έναν τρόπο σύγχρονο αλλά και κλασικίζοντα. Ο Έγκερς κινηματογραφεί εκείνη την πλευρά του Κακού που προσιδιάζει με τη διαχρονική έννοια του Υψηλού, προκαλώντας σοκ και δέος στους ανυποψίαστους θεατές. Και αν έχετε εφιάλτες για μέρες, μην προβληματιστείτε. Αυτός είναι ο στόχος και το κριτήριο του πετυχημένου τρόμου.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΟΣΧΟΣ / [email protected]