Στα πλαίσια του αφιερώματός μας στο σινεμά της Άπω Ανατολής ταξιδεύουμε πίσω στο 2007 για να εξετάσουμε μια μοναδική περίπτωση στο χώρο του anime, η οποία δεν ενδείκνυται για όσους δεν τα πάνε καλά με τα συναισθήματα.

Όταν η κουβέντα έρχεται γύρω από τα ιαπωνικά anime, εντελώς λογικά έρχεται στο Studio Ghibli και τον Χαγιάο Μιγιαζάκι. Χωρίς τις ταινίες που υπόκεινται σε αυτή την κατηγορία θα είχαμε μια αρκετά διαφορετική άποψη για το ιαπωνικό σινεμά στο μυαλό μας. Υπάρχουν όμως τόσες ακόμη αξιόλογες παραγωγές στο χώρο του anime που αξίζει να τα ανακαλύψετε.

Αυτές τις μέρες η ταινία που σπάει τα ταμεία στην Ιαπωνία είναι το «Your Name» του Μακότο Σινκάι, ο οποίος έχει μια πολύ ενδιαφέρουσα πορεία στο χώρο του animation, φτιάχνοντας ταινίες για ενήλικες χωρίς ενήλικο περιεχόμενο. Ας πάμε λοιπόν πίσω στο 2007 για να βρούμε το σημείο που ο Σινκάι καθιερώθηκε και θεωρήθηκε από πολλούς ο επόμενος Μιγιαζάκι. Γιατί για αρκετό κόσμο το «5 Centimeters Per Second» είναι το καλύτερο anime που έχει βγει εδώ και πολλά χρόνια μακριά από το Studio Ghibli. Και ακόμη και να διαφωνήσεις με αυτή την άποψη, σίγουρα δε θα το πράξεις με πάθος.

Το «5 Centimeters Per Second» είναι ένα ρομαντικό δράμα που διαρκεί μόλις μια ώρα και σε αυτό το διάστημα καταφέρνει να διηγηθεί μια πλήρη φιλοσοφημένη ιστορία η οποία συγκινεί αβίαστα το θεατή και τον βυθίζει σε σκέψεις.

Η ταινία χωρίζεται σε τρία κεφάλαια που παρακολουθούν διάφορα στάδια της σχέσης του Τακάκι και της Ακάρι. Οι δυό τους γίνονται κολλητοί στα 90s όταν οι δρόμοι τους συναντιούνται ως παιδιά σε ένα σχολείο του Τόκιο. Οι εποχιακές αλλεργίες τους κρατάνε κλεισμένους μέσα και έτσι περνούν χρόνο μαζί και δένονται πολύ γρήγορα. Όταν όμως οι γονείς της Ακάρι μετακομίζουν λόγω της δουλειάς τους, αναγκαστικά οι δρόμοι τους χωρίζουν και πλέον επικοινωνούν μόνο μέσω αλληλογραφίας. Καθώς όμως ο χρόνος περνά τα γράμματα γίνονται όλο και πιο αραιά και μιας και ο Τακάκι αναγκάζεται να μετακομίσει και αυτός ακόμη πιο μακριά, αποφασίζουν να συναντηθούν για μια τελευταία φορά ένα χιονισμένο βράδυ. Όταν και θα ανταλλάξουν και το πρώτο τους φιλί και θα συνειδητοποιήσουν ότι δε θα είναι ποτέ πραγματικά μαζί.

Στο δεύτερο κεφάλαιο η αφήγηση αλλάζει και παρακολουθούμε την ιστορία από την οπτική γωνία της Κανάε, μιας κοπέλας που είναι ερωτευμένη με τον Τακάκι αλλά αυτός είναι τόσο εμμονικά κολλημένος με την Ακάρι ώστε δεν το αντιλαμβάνεται και τη βλέπει απλά φιλικά, με τις σχέσεις τους να είναι τυπικές. Και όσο μακριά είναι η Ακάρι από αυτόν, τόσο μακριά είναι και αυτός από την Κανάε και ας βρίσκονται στον ίδιο χώρο. Πιστεύει πως θα τον αγαπάει για πάντα αλλά αυτός ο έρωτας ήταν καταδικασμένος να παραμείνει ανεκπλήρωτος.

Στο τρίτο και τελευταίο μέρος μεταφερόμαστε στο 2008 και συναντάμε τον Τακάκι ως έναν δυστυχισμένο προγραμματιστή, την ίδια στιγμή που η Ακάρι ετοιμάζεται να παντρευτεί κάποιον άλλον. Αυτός θα παρατήσει τη δουλειά του γιατί δεν μπορεί να διαχειριστεί τα συναισθήματά του για την Ακάρι και αυτή θα ανακαλύψει κάποιο παλιό του γράμμα και θα αναπολήσει τα παλιά. Και οι δύο τους θα θυμηθούν την τελευταία συνάντησή τους στο χιόνι, ελπίζοντας κάποια στιγμή να αντικρίσουν ξανά μαζί τις κερασιές του Τόκιο. Οι δρόμοι τους διασταυρώνονται πάνω σε κάποιες σιδηροδρομικές γραμμές, αλλά κανείς από τους δύο δεν το αντιλαμβάνεται τη σωστή στιγμή και καθώς τότε περνά το τρένο, μετά η στιγμή έχει χαθεί, επιβεβαιώνοντας πως οι πιο δυνατοί έρωτες είναι αυτοί που δε συνέβησαν ποτέ.

Ο τίτλος της ταινίας σχετίζεται με την ταχύτητα της πτώσης των ανθών κερασιάς και φυσικά σε ένα δεύτερο επίπεδο έχει να κάνει με το πέρασμα του χρόνου και την αίσθηση του πώς φεύγει η ζωή. Στο «5 Centimeters Per Second» ο Σινκάι καταθέτει διάφορους στοχασμούς σχετικά με το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον και πώς δύο άνθρωποι που έχουν έρθει τόσο κοντά μπορούν να χωρίσουν τόσο εύκολα.

Το animation είναι πραγματικά υπέροχο και εντυπωσιακό, αξιοποιώντας τα χρώματα του ουρανού και του διαστήματος για να καταδείξει την απεραντοσύνη του χρόνου και του σύμπαντος και πόσο μικροί είμαστε εν τέλει. Και για αυτόν ακριβώς το λόγο το μοναδικό πράγμα που μπορεί να μας απαλύνει αυτή την αίσθηση είναι να βρούμε έναν άνθρωπο και να οικοδομήσουμε ένα δικό μας σύμπαν γύρω από αυτόν. Και δε μιλάμε με τη λογική γλυκανάλατου ρομάντζου, αλλά περισσότερο για μια βαθύτατα υπαρξιακή ανθρώπινη ανάγκη.

Και πίσω από όλα αυτά, ο Σινκάι παραθέτει και το σχόλιό του γύρω από την τεχνολογική εξέλιξη. Καθώς προχωράμε προς το σήμερα, ο ουρανός φαίνεται πιο αχανής και πιο αφιλόξενος, καμία σχέση δηλαδή με τη ζεστασιά που απέπνεε όταν ο Τακάκι και η Ακάρι ήταν μαζί. Αυτό έχει να κάνει σίγουρα με το πώς αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο μικροί και πώς αυτή η οπτική αλλάζει μεγαλώνοντας, αλλά ταυτόχρονα παρατηρούμε ότι ενώ οι δίαυλοι επικοινωνίας αυξάνονται και γίνονται πιο εύκολοι μέσα από την τεχνολογία, τελικά απλά καταλήγουμε να γράφουμε μηνύματα στο πουθενά και να είμαστε όλο και πιο μόνοι.

Το φινάλε της ταινίας συμπυκνώνει ό,τι είδαμε με τη λογική βίντεο κλιπ και συνοδεύεται από ένα ιαπωνικό τραγούδι, και είναι «γροθιά στο στομάχι». Σε κάνει να σκεφτείς γύρω από τις χαμένες ευκαιρίες και πόσο θα ήθελες να γυρίσεις πίσω το χρόνο σε συγκεκριμένες καταστάσεις για να θυμάσαι τα πράγματα αλλιώς, είναι ωστόσο διφορούμενο γιατί σε βάζει και σε σκέψεις και για το τι μπορείς να χάσεις αν μένεις κολλημένος στο παρελθόν, χάνοντας έτσι τη στιγμή που συμβαίνει εδώ και τώρα. Το «5 Centimeters Per Second» λειτουργεί τέλεια και αν θες να το δεις ως ένα συγκινητικό ρομαντικό δράμα αλλά και ως ένα μικρό δοκίμιο πάνω στις σύγχρονες ανθρώπινες σχέσεις. Δε θα σας πει αυτά που θέλετε να ακούσετε και είναι πιο βαρύ απ’ ό,τι μπορεί να δείχνει η διάρκειά του, είναι βέβαιο όμως ότι οι αλήθειες του θα σας συντροφεύουν μια ζωή.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΟΣΧΟΣ / [email protected]