Έχοντας αποσπάσει το βραβείο κοινού στο 14ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, στην κατηγορία της ταινίας κάτω των 45’, οι δημιουργοί Στράτης Βογιατζής και Θέκλα Μαλάμου, συγκλονίζουν με τον δικό τους «κυρ-Γιάννη».

Η πρώτη κινηματογραφική απόπειρα στέφθηκε με επιτυχία και το ντοκιμαντέρ με πρωταγωνιστή τον Γιάννη Κουκούμιαλο, ήταν καθηλωτικό. Μέσα από αυτό παρακολουθούμε τη ζωή του που, όντας τυφλός και χωρίς χέρι, ψαρεύει στη θάλασσα τα τελευταία 70 χρόνια της ζωής του.

Με εικόνες πραγματικές, αυτές των παιδικών του χρόνων, μ’ έναν κόσμο ταξινομημένο και οργανωμένο που κατασκευάζει στο μυαλό του, με τη διαίσθησή του και μια δύναμη θεϊκή –όπως ο ίδιος λέει – συνθέτει το χάρτη του και παρέα μ’ αυτόν ταξιδεύει τα τελευταία εβδομήντα χρόνια μες στη θάλασσα. Στην ταινία αυτή οι θεατές σαλπάρουν με τον κυρ Γιάννη σ’ ένα ταξίδι όπου το παραμύθι και ο ρεαλισμός είναι οι δυο όψεις του ίδιου νομίσματος, φανερώνοντας τις αντιθετικές και συναρπαστικές δυνάμεις που χρωματίζουν την ανθρώπινη ψυχή.

«Ο Τυφλός Ψαράς», είναι το πρώτο από τη σειρά ντοκιμαντέρ με τίτλο «Ξεχωριστοί Άνθρωποι», κομμάτι της εργασίας του Caravan Project και της πολιτιστικής δράσης «Ένας Άλλος Κόσμος Είναι Εδώ».

Το «Caravan Project» είναι ένα οδοιπορικό στην Ελλάδα και στις απομακρυσμένες της περιοχές με σκοπό να φέρει την ανθρώπινη ιστορία στο προσκήνιο. Στόχος είναι να φέρουν στο προσκήνιο ανθρώπινες ιστορίες που μπορούν να συγκινήσουν και να εμπνεύσουν με την αυθεντικότητά τους, ιστορίες που θα φωτίζουν ιδιαίτερους ανθρώπους, με ζωντανό πνεύμα και ξεχωριστή στάση ζωής.

Μέσα από ντοκιμαντέρ, φωτογραφίες, κείμενα και αφηγήσεις οι δημιουργοί θα επιδιώξουν να τονίσουν έναν διαφορετικό τρόπο ζωής από αυτόν που συστηματικά προβάλλεται από τα μέσα ενημέρωσης και τις κυρίαρχες τάσεις, να εστιάσουν στην ιδιαιτερότητα της άγονης και απομακρυσμένης Ελλάδας, να φωτίσουν έναν τόπο που συνεχίζει να δημιουργεί και να ονειρεύεται.

«Από την αρχή που τον συναντήσαμε, με τη συν-δημιουργό του ντοκιμαντέρ Θέκλα Μαλάμου, τυχαία στην Λαγκάδα και μας πήγε βαρκάδα καταλάβαμε αμέσως ότι έχουμε να κάνουμε με ένα σοφό άνθρωπο. Μέσα από την ιστορία του Κυρ Γιάννη δεν φανερώνεται μόνο η υπέρβαση του ανθρωπινού πνεύματος αλλά και το αγκάλιασμα της ήττας ως απαραίτητη προϋπόθεση της ύπαρξης. Ο κυρ Γιάννης ένας άνθρωπος γεμάτος αντιφάσεις αγκαλιάζει το ποιητικό παράδοξο της ζωής. Από τη μια με μια περιχαρακωμένη ζωή, με φράχτες προστατευτικότητας γύρω της και από την άλλη ένας άνθρωπος που ξανοίγεται στον κίνδυνο, ψαρεύει στα ανοιχτά και ταξιδεύει στη θάλασσα ως ατρόμητος θαλασσοπόρος».

Οι δημιουργοί μιλούν για τον δικό τους Κυρ-Γιάννη

Ο κυρ Γιάννης έχει μια τραγικότητα σαν χαρακτήρας. Είναι μόνος του, μέσα στα σκοτάδια, ποτέ δεν έχει φύγει από το χωριό, ζει μέσα στη μοναξιά του αλλά αυτό δεν τον έχει οδηγήσει στη παραίτηση. Αγκαλιάζει τη ζωή, δίνεται σε αυτήν. Από το ψάρεμα μέχρι μια απλή κουβέντα και μας διδάσκει νομίζω πως μπορούμε να αποδεχτούμε την ήττα ως απαραίτητη προϋπόθεση της ύπαρξης.

Ένας άνθρωπος με στεγανά, με περιχαρακωμένη ζωή μπορεί να είναι ατρόμητος θαλασσινός και αυτό το παράδοξο, αυτή η αντίθεση διαποτίζει τη ζωή του κυρ Γιάννη. Τονίζοντας το Πρωτώ επίπεδο ότι είναι ένας τυφλός γεράκος που ζει μόνος του.

Το ντοκιμαντέρ είναι πραγματικό όσο και φανταστικό. Είναι η πραγματικότητα και ταυτόχρονα η ερμηνεία της πραγματικότητας. Έχω την αίσθηση ότι ο κόσμος του δημιουργού, η αισθητική του, τα αισθήματα είναι το εσωτερικό νήμα που συνδέει τα επιμέρους στοιχεία του ντοκιμαντέρ.

Μέσα από το ντοκιμαντέρ θέλαμε να αναδυθεί η ποιητικότητα της ζωής του κυρ Γιάννη, το πέρασμα σε ένα ονειρικό κόσμο που ταυτόχρονα όμως είναι στέρεα δεμένος με την πραγματικότητα.

Εμείς ταυτόχρονα θέλαμε να αφεθούμε στο ταξίδι του, να περάσουμε σε έναν άλλο κόσμο και να προσγειωθούμε κουβαλώντας την εμπειρία μιας αποκαλυπτικής εμπειρίας.

Η χρήση των φωτογραφιών συμβολίζει ακριβώς αυτό το πέρασμα. Οι φωτογραφίες αφαιρώντας το πραγματικό χρόνο, σταματώντας μάλλον το φωτογραφικό χρόνο μετατρέπονται σε φανταστικές αναφορές.

Η μετάδοση ιστοριών είναι μια επαναστατική τακτική. Σε αντίθεση με την προσπάθεια του συστήματος και της εκπαίδευσης να κατακερματίσει τον άνθρωπο, να του αφαιρέσει τη δυνατότητα να αισθάνεται τη ζωή σαν ολότητα οι ιστορίες ενεργοποιούν όλες εκείνες τις δυνάμεις που τον φέρνουν κοντά στη ζωή τη φαντασία, την ποίηση, το μοίρασμα, τη συμπόνια, την αδελφοσύνη.

Σε μια εποχή που φαίνεται να κυριαρχούν οι ιδέες το σωστό ή το λάθος, το άσπρο ή μαύρο οι ιστορίες έρχονται να υπενθυμίσουν στον άνθρωπο το ποιητικό παράδοξο της ζωής, έρχονται να μιλήσουν γιατί ήττα ως απαραίτητη προϋπόθεση της ζωής. Οι ιστορίες μας βοηθούν περισσότερο να αισθανθούμε παρά να καταλάβουμε. Έχουν την δύναμη να ριζώσουν στην ανθρωπινή ψυχή περισσότερο από κάθε άλλη τεχνητή προσπάθεια για χειραγώγηση γιατί απλούστατα οι ιστορίες έχουν μια φυσικότητα κατανόησης συνυφασμένη με τη εξέλιξη της ανθρώπινης ψυχής.

Οι ιστορίες πάντοτε πρέπει να υπαινίσσονται και να μην καπελώνονται από τις ιδέες που υπηρετούν. Είναι πάντα παράδοξες και ακατανόητες σε ένα βαθμό, γιατί όμως είναι έτσι η ζωή. Δεν μπορούν να κατηχήσουν κάποιον, να πείσουν ότι έτσι είναι τα πράγμα. Η γλώσσα των λογικών επιχειρημάτων, των αποδείξεων είναι η γλώσσα του περιορισμένου εαυτού αλλά η γλώσσα της ποίησης, των παραμυθιών και των μύθων είναι η γλώσσα που μιλεί αυτός που ονειρεύεται..

Ζούμε σε μια κοινωνία, σε κόσμο που καλείται να επαναπροσδιορίσει τις αξίες του, να επαναφέρει τον εαυτό του, να υιοθετήσει νέα πρότυπα, να υπηρετήσει νέα ιδανικά.

Σε αυτό το νέο γεννοβόλημα οι ιστορίες έχουν κεντρική ρολό να παίξουν λόγων την δυνατότητας να συγκινεί, να μεταμορφώνει να συμπαράσυρει με την ορμή της τις ζωές των ανθρώπων. Η ιστορία του φτωχού νέου βιοπαλαιστή που πυρπόλησε τον εαυτό του και ο τρόπος που αφηγούνταν πυροδότησε ολάκερη την αραβική άνοιξη.

Στην ταινία ο Στρατής και η Θέκλα, πέρα από τη σκηνοθεσία ανέλαβαν τη ευθύνη του σεναρίου, της διεύθυνσης φωτογραφίας και της παραγωγής. Το μοντάζ είναι της Ιωάννας Βογιατζή και ο ήχος και η μουσική του Χρύσανθου Χριστοδούλου.

Πληροφορίες: www.anotherworldishere.com