Ένα κινηματογραφικό ντεμπούτο από το ισραήλ παρουσιάζει την αναπόφευκτη σύγκρουση μιας πατριαρχικής κοινωνίας με τον μοντερνισμό.

Πολύ σημαντικό κομμάτι για την κατανόηση και την αγάπη προς ένα έργο και στην περίπτωσή μας για μια ταινία είναι το πλαίσιο της ιστορίας. Μπορεί να έχεις δει κάτι τόσες φορές και με τον ίδιο τρόπο, αλλά όταν το πλαίσιο αλλάξει, τότε ανανεώνεται και το ενδιαφέρον μας. Κάπως έτσι προσεγγίζουμε περιπτώσεις όπως η «Αμμοθύελλα», το μεγάλου μήκους σκηνοθετικό ντεμπούτο της Ισραηλινής Ελίτ Ζέξερ.

Η Ζέξερ συναναστρεφόταν επί δέκα χρόνια με Βεδουίνες, χρόνος επαρκής για να καταλάβει πώς λειτουργούν μέσα στις κοινότητές τους. Και παρουσιάζει την ιστορία μιας γυναίκας και της πρωτότοκης κόρης της, οι οποίες μοιάζουν καταδικασμένες μέσα στους ρόλους τους σε μια αυστηρά πατριαρχική κοινωνία. Η υπόθεση τοποθετείται σε ένα χωριό Βεδουίνων στο Ισραήλ, όπου η Τζαλίλα βλέπει τον σύζυγό της να παντρεύεται μια αρκετά νεότερή γυναίκα. Την ίδια στιγμή, η κόρη της που έχει περάσει στο Πανεπιστήμιο ερωτεύεται έναν συμφοιτητή της, κάτι που όμως είναι παράνομο από τους άτυπους νόμους αυτής της κοινότητας. Από τη μια λοιπόν υπάρχει η επιταγή της παράδοσης και από την άλλη η επιλογή δύο γυναικών που θέλουν να κάνουν καλύτερη τη ζωή τους και να μην είναι τα υποχείρια στις ορέξεις των ανδρών.

Από τη μια η Τζαλίλα θέλει να ακολουθήσει τις παραδόσεις και φοβάται για τις συνέπειες σε αντίθετη περίπτωση και από την άλλη σκέφτεται πως θέλει το καλύτερο μέλλον για την κόρη της, αναλογιζόμενη και τη δική της δυστυχία από τη στιγμή που ακολούθησε πιστά τους κανόνες της κοινότητάς της. Αλλά μόνο εύκολο δεν είναι να αλλάξουν κανόνες που ακολουθούνται τυφλά εδώ και αιώνες. Και αυτή η σύγκρουση με τον μοντερνισμό θα σφυρηλατήσει τους χαρακτήρες, βυθίζοντας παράλληλα την οικογένεια στην εσωστρέφεια. Καμία επανάσταση δεν είναι όμως εύκολη υπόθεση και δε γίνεται δίχως επιπτώσεις.

Υπάρχει μια εξονυχιστική έμφαση στη λεπτομέρεια και στην καθημερινότητα των χαρακτήρων, μέσα από την οποία ξεδιπλώνεται η πλοκή. Είναι τέτοια τα ήθη και τα έθιμα της κοινωνίας των Βεδουίνων ώστε ο μόνος τρόπος να καταλάβουμε αυτούς τους ανθρώπους και τα κίνητρά τους είναι να δούμε πρώτα πως ζουν. Μια ολόκληρη κοινων γινώστε ο μόνος τρόπος να καταλάβουμε αυτούς τους ανθρώπους και τα κίνητρά τους είναι να δούμε πρώτα πως ζουν. Η κόρη καθώς σπουδάζει και έχει ανοιχτούς ορίζοντες πέρα από την καταγωγή της, αντιδρά στην επιβολή και δίνει έμφαση στη δυνατότητα της επιλογής. Μια ολόκληρη κοινωνία έχει χτιστεί πάνω στην αίσθηση ότι δεν υπάρχει επιλογή και όταν αυτό αμφισβητείται, όλα κλονίζονται.

Η Ζέξερ παρουσιάζει την πατριαρχική δομή του χωριού ως έχει, αλλά παράλληλα καταθέτει μια ευαίσθητη φεμινιστική προοπτική. Η σχέση της Τζαλίλα με την κόρη της βρίσκεται στο επίκεντρο και δεν έχει σημασία ο,τιδήποτε άλλο συμβαίνει στο περιθώριό αυτής. Εξοργίζεσαι με τα εμπόδια που τους δημιουργούνται, όμως χαίρεσαι για την επιμονή τους. Είναι τραγικό να συντελούνται τέτοιες καταστάσεις σήμερα, καθώς ωστόσο η Ρώμη δε χτίστηκε σε μια μέρα, η επαναστατικότητα της κόρης ίσως να ήταν μια τρύπα στο νερό, ίσως πάλι να ήταν μια αρχή. Το τέλος είναι ανοιχτό σε ερμηνείες και τελικά ίσως αυτός να είναι ο μοναδικός τρόπος να προσεγγίσεις με σοβαρότητα αυτό το θέμα.

Ευχαριστούμε το Μακεδονία Palace για την φιλοξενία του κατά τις μέρες του φεστιβάλ. Ανακαλύψτε κι εσείς τα καινούρια, πλήρως ανακαινισμένα δωμάτια του ξενοδοχείου.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΟΣΧΟΣ / [email protected]