«Θα πέσει η νύχτα» στο Τριανόν
Στο πλαίσιο του αφιερώματος Camera Documento, το αποκαλυπτικό ντοκιμαντέρ «Θα πέσει η νύχτα» του Andre Singer θα προβάλλεται από την Πέμπτη 20 Απριλίου στο Τριανόν. Οι προβολές του ντοκιμαντέρ πλαισιώνονται από συζήτηση στρογγυλής τράπεζας την Παρασκευή 21 Απριλίου.
Το ντοκιμαντέρ
Βασισμένο στο μοναδικό ντοκιμαντέρ του Άλφρεντ Χίτσκοκ German Concentration Camps Factual Survey / Γερμανικά στρατόπεδα συγκέντρωσης – Πραγματική έρευνα που γυρίστηκε το 1945, το Θα πέσει η νύχτα αποτελεί μια συγκλονιστική εμπειρία με φόντο τα στρατόπεδα συγκέντρωσης του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Μέσα από τη χρήση εξαιρετικού αρχειακού υλικού και μαρτυριών από τους επιζώντες, αλλά και τους απελευθερωτές, η ταινία μιλάει για τις απόπειρες τεκμηρίωσης των σχεδόν απίστευτων σκηνών με τις οποίες ήρθαν αντιμέτωποι οι Σύμμαχοι κατά την απελευθέρωση. Το ντοκιμαντέρ καταγράφει πώς μία ομάδα από κορυφαίους σκηνοθέτες, ανάμεσά τους ο Άλφρεντ Χίτσκοκ, ο Σίντνεϊ Μπέρνσταϊν και ο Ρίτσαρντ Κρόσμαν, ένωσαν τις δυνάμεις τους για να κάνουν μια ταινία που θα παρείχε αδιάψευστα στοιχεία για όσα ανακάλυψαν οι Σύμμαχοι. Το ρόλο της αφηγήτριας έχει η διάσημη ηθοποιός Έλενα Μπόναμ Κάρτερ.
Συντελεστές
Σκηνοθεσία: Andre Singer
Παραγωγή: Sally Angel, Brett Ratner
Αφηγήτρια: Helena Bonham Carter
Αφηγητής «German Concentration Camps Factual Survey»: Jasper Britton
Εκτέλεση παραγωγής: Richard Melman, James Packer, Stephen Frears
Σενάριο: Lynette Singer
Διεύθυνση φωτογραφίας: Richard Blanshard
Μοντάζ: Arik Lahav-Leibovich, Stephen Miller
Μουσική σύνθεση: Nicholas Singer
Όταν οι βρετανικές, οι σοβιετικές και οι αμερικάνικες δυνάμεις απελευθέρωσαν τα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης το 1945, ο στρατός και οι εικονολήπτες των επίκαιρων κατέγραψαν τις φρικιαστικές εικόνες, με τις οποίες ήρθαν αντιμέτωποι. Αργότερα, ο Σίντνεϊ Μπέρνσταϊν του Υπουργείου Πληροφοριών της βρετανικής κυβέρνησης και η ομάδα του, μεταξύ των οποίων ο σκηνοθέτης Άλφρεντ Χίτσκοκ, επεξεργάστηκαν το φιλμικό υλικό, πραγματοποιώντας παράλληλα γυρίσματα στο Μπέργκεν-Μπέλζεν, το Νταχάου και το Άουσβιτς, για να δημιουργήσουν μια επώδυνη ταινία με τίτλο «Γερμανικά Στρατόπεδα Συγκέντρωσης – Πραγματική Έρευνα».
Το ντοκιμαντέρ αποκαλύπτει την μέχρι εκείνη την εποχή ανείπωτη ιστορία του βαθιά συγκινητικού ντοκιμαντέρ του 1945. Αφηγήτρια είναι η Έλενα Μπόναμ-Κάρτερ και σκηνοθέτης ο Αντρέ Σίνγκερ (παραγωγός του βραβευμένου «The Act of Killing» του Τζόσουα Οπενχάιμερ). Το «Θα πέσει η νύχτα» αντιπαραθέτει πρωτογενές υλικό και σκηνές από το ντοκιμαντέρ του 1945 με μαρτυρίες από τους επιζώντες, τους στρατιώτες που τους απελευθέρωσαν και τους σκηνοθέτες που κατέγραψαν αυτές τις φρικτές εικόνες. Τη Διεθνή Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος (Τρίτη 27 Γενάρη 2017) η ταινία προβλήθηκε τηλεοπτικά σε όλο τον κόσμο.
Παρά την καλλιτεχνική γνησιότητα του ντοκιμαντέρ του 1945 και τη χρήση του πιο καθηλωτικού φιλμικού υλικού που τραβήχτηκε ποτέ σε στρατόπεδο συγκέντρωσης, το πρότζεκτ του Μπέρνσταϊν δεν προβλήθηκε ποτέ. Το «Θα πέσει η νύχτα» αφηγείται την εκπληκτική ιστορία πίσω από το ντοκιμαντέρ, παρουσιάζοντας συνεντεύξεις με επιζώντες από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, κάποιοι από τους οποίους αναγνωρίζουν τον νεότερο εαυτό τους στο φιλμ, καθώς και αρχειακές συνεντεύξεις με τον Μπέρνσταϊν (που ίδρυσε αργότερα τη Granada Television), τον Άλφρεντ Χίτσκοκ και τον σκηνοθέτη Μπίλι Γουάιλντερ.
Το ντοκιμαντέρ «Γερμανικά Στρατόπεδα Συγκέντρωσης – Πραγματική Έρευνα» δεν ολοκληρώθηκε το 1945, καθώς από την αρχή του πρότζεκτ υπήρξαν αρκετά προβλήματα, όπως οι πρακτικές δυσκολίες της διεθνούς συνεργασίας και οι μεταπολεμικές ελλείψεις. Αυτά τα θέματα καθυστέρησαν τόσο την ολοκλήρωση της ταινίας, που την ξεπέρασαν τα γεγονότα, όπως η προβολή δύο άλλων ταινιών από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης στον γερμανικό λαό και η αλλαγή του κλίματος απέναντι στη Γερμανία, με τις αρχές να μην θεωρούν πια πρέπουσα την προβολή αυτών των θηριωδιών στη μεγάλη οθόνη.
Η τελευταία επίσημη δράση σχετικά με το ντοκιμαντέρ έγινε στις 29 Σεπτεμβρίου 1945 με την προβολή ενός πρόχειρου μοντάζ των πέντε από τις έξι μπομπίνες που είχαν προγραμματιστεί να γυριστούν. Από το 1952, το ντοκιμαντέρ φυλαγόταν ανολοκλήρωτο στα αρχεία του Βασιλικού Πολεμικού Μουσείου στο Λονδίνο. Το 1984, μια εκδοχή του ντοκιμαντέρ με τίτλο «Memory of the Camps / Μνήμες των στρατοπέδων» προβλήθηκε στο Φεστιβάλ του Βερολίνου (pre-digitization και χωρίς την έκτη κόπια). Αυτή η εκδοχή προβλήθηκε τηλεοπτικά στο Frontline, μέρος του δικτύου WGBH Boston PBS. Ο σχολιασμός έγινε από τον ηθοποιό Τρέβορ Χάουαρντ και στη θέση της έκτης κόπιας προβλήθηκαν σκηνές από την απελευθέρωση του στρατοπέδου Μπέργκεν-Μπέλζεν.
Τον Δεκέμβρη του 2008, το Βασιλικό Πολεμικό Μουσείο ανακάλυψε το υλικό της έκτης κόπιας και ξεκίνησε το φιλόδοξο πρότζεκτ να ψηφιοποιήσει, αποκαταστήσει και ολοκληρώσει το ντοκιμαντέρ «Γερμανικά Στρατόπεδα Συγκέντρωσης – Πραγματική Έρευνα». Η ολοκληρωμένη ταινία περιλαμβάνει σπαρακτικές συνεντεύξεις με επιζώντες, στρατιώτες, ιστορικούς και αρχειονόμους, που παρουσιάζονται μαζί με το αποκατεστημένο και σπάνιο αρχειακό φιλμικό υλικό, καθώς και τις καταθέσεις των αυτοπτών μαρτύρων. Το ντοκιμαντέρ Θα πέσει η νύχτα παρέχει μία συναρπαστική ματιά στα παρασκήνια για το πώς δημιουργήθηκε αυτό το ξεχασμένο ντοκιμαντέρ του 1945 και πώς τελικά ολοκληρώθηκε μετά από 70 χρόνια.
Την Παρασκευή 21 Απριλίου στις 22:00 στον κινηματογράφο Τριανόν θα πραγματοποιηθεί συζήτηση με θέμα την τεκμηρίωση του Ολοκαυτώματος και την ιστορία του ντοκιμαντέρ «Γερμανικά Στρατόπεδα Συγκέντρωσης – Πραγματική Έρευνα», πάνω στο οποίο βασίστηκε το «Θα πέσει η νύχτα».
Εισηγητές/Εισηγήτριες
Σταύρος Ζουμπουλάκης, συγγραφέας/εκδότης
Ιφιγένεια Καλαντζή, κριτικός/θεωρητικός κινηματογράφου
Χρήστος Μήτσης, κριτικός κινηματογράφου
Συντονίζει ο Θάνος Λαμπρόπουλος, παραγωγός/διανομέας