Η Γιώτα Ζερίτη, ο άνθρωπος πίσω από τις δημιουργίες «Misineza», είναι αυτοδίδακτη και εμπνέεται από τη θάλασσα και τα νεφελώματα.

Photo: Ράνια Παπαθωμά, Λένια Θεοδώρου

H 48χρονη Γιώτα γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα και σπούδασε στην Κρήτη επιμελητής ξεναγός εθνικών δρυμών - οδηγός βουνού, επάγγελμα που δεν άσκησε ποτέ. Εδώ και μια δεκαετία ασχολείται με την τέχνη των ιδιαίτερων κοσμημάτων, που θα δείτε στη συνέχεια. Τα πρώτα της μάλιστα αντικείμενα, τα δημιουργούσε από φυσικά υλικά, όπως καρπούς και ρίζες, με αφορμή ένα κόσμημα από την Αίγυπτο που της έκαναν δώρο. Μπήκε στη διαδικασία να το επεξεργαστεί, ανέλυσε τον τρόπο που είχε δημιουργηθεί και  σκέφτηκε ότι θα μπορούσε να κάνει κι εκείνη το ίδιο. Το δοκίμασε και πέτυχε.

"Το δοκίμασα και μες στα χρόνια το εξέλιξα. Τότε μου έπαιρνε 7 ώρες να δημιουργήσω ένα κολιέ, γιατί σταδιακά μάθαινα για τα ειδικά εργαλεία, μιας και για καιρό τρύπαγα τα υλικά με πυρωμένη βελόνα. Είμαι αυτοδίδακτη λοιπόν. Κάποια στιγμή άρχισα να πειραματίζομαι και με άλλα υλικά, ώσπου έπεσαν στα χέρια μου κάποια μεταλλικά στοιχεία. Κι έτσι προέκυψε το πρώτο μου σχέδιο, το μενταγιόν...

Κάθε φορά που ξεκινούσα να δημιουργώ κάτι, μου έρχονταν ολοένα και περισσότερα σχέδια στο μυαλό. Μ' άρεσε πολύ το PVC. Θεώρησα ότι έχει πολλές δυνατότητες κι έτσι άρχισε να χτίζεται η κατάσταση. Τα κοσμήματά μου αποτελούν παραλλαγές σ' ένα θέμα και στηρίζονται πολύ στην πατέντα, την έμπνευση και τους χρωματικούς συνδυασμούς, ενώ το ύφος τους είναι γεωμετρικό και αρχιτεκτονικό.

Έμπνευση αντλώ από παντού, αλλά κυρίως από τη θάλασσα κι ό,τι σχετίζεται με αυτή, μέδουσες, κοράλλια, ψάρια, φυτά της θάλασσας κλπ, τόσο στο χρώμα όσο και στα σχέδια. Είναι ένα περιβάλλον που μου δίνει πολλά, όπως και οι φωτογραφίες του σύμπαντος, τα νεφελώματα. 

Το χειροποίητο η αλήθεια είναι πως δεν πληρώνεται ποτέ όσο πρέπει. Τα τελευταία χρόνια βλέπω, όμως, να εξελίσσεται αυτή η κουλτούρα και κατά μία έννοια το χειροποίητο έχει ανέβει. Νομίζω πως και ο κόσμος άρχισε να το εκτιμά περισσότερο και σ' αυτό παίζει ρόλο και το ότι κυκλοφορεί πολύ. Οι περισσότεροι πλέον έχουν κάποιον γνωστό, που φτιάχνει κάτι.

misineza 2 slidashow

Ακόμα βέβαια στην Ελλάδα καλά κρατεί το μέταλλο. Υπάρχει κόσμος δηλαδή που ψωνίζει κάτι σε σχέση με την αξία, όχι την καλλιτεχνική, αλλά ως υλικό. Είμαστε ακόμα λίγο ανατολίτες σ' αυτό. Αν πεις σε κάποιον ότι αυτό το τόσο μικρό κομματάκι στο όλο κόσμημα είναι ασήμι, το βλέπει με άλλο μάτι. Αν του πεις ότι είναι κάποιο άλλο υλικό, π.χ. πλαστικό, κάπως το κοιτάζει και μπορεί να μην του αρέσει. Υπάρχει ακόμα στη χώρα μας η τάση να αγοράζουν και να εκτιμούν την αξία με βάση το υλικό. Η καλλιτεχνική αξία είναι λίγο πίσω. Αρχίζει κι αλλάζει όμως αυτό, μιας και οι ίδιοι οι καλλιτέχνες ξεκινούν και χρησιμοποιούν εναλλακτικά υλικά. Σταδιακά περνάμε σε άλλη φάση.

Όταν ασχολείσαι με το χειροποίητο, ο χρόνος κατασκευής δεν είναι σταθερός. Μπορεί να κάνεις από ένα τέταρτο έως και τρεις ώρες. Κι έχεις ν' ανταγωνιστείς τον Κινέζο. Και μας ζητούν να γίνουμε κι εμείς. Αλλά Κινέζος δεν μπορείς να γίνεις, γιατί εκείνος έχει τον εργάτη που του δίνει το τίποτα, ενώ εσύ δουλεύεις μόνος σου κι εκ των πραγμάτων δεν μπορείς να πετύχεις τις δικές του τιμές. Σε γενικές γραμμές είναι δύσκολο να καταλάβει κάποιος τι πάει να πει χειροποίητο και να εκτιμήσει τον όγκο δουλειάς που προϋποθέτει το κάθε τι.

misineza 1 slideshow

Το κόσμημα μπορεί να θεωρείται είδος πολυτελείας, αλλά δεν είναι κάτι που το αγοράζεις κάθε μέρα. Μπορείς να πάρεις ένα και να το χαίρεσαι για χρόνια και να το ευχαριστιέσαι. Δεν είναι όπως παλιά, που έβγαινες έξω κι έλεγες "θέλω και το μπλε και το κίτρινο και το πράσινο και όλα". Δεν μπορείς πλέον να τα έχεις όλα λόγω της οικονομικής κρίσης. Οπότε οι γυναίκες που έχουν πάθος με το κόσμημα, αναγκάζονται κι εκείνες να περιοριστούν, αλλά αυτό το ένα που θα αποκτήσουν θα το χαρούν. 

Ακόμα και κάτι μικρό που θα σε στολίζει στην καθημερινότητά σου, σου αλλάζει τη διάθεση, σου φτιάχνει την ψυχολογία. Κι όταν η πελάτισσα το χαίρεται, εγώ χαίρομαι μαζί της ακόμα περισσότερο. Κι εγώ έχω περάσει δυσκολίες, αλλά οι φρίκες μου μού βγαίνουν στη δημιουργία. Έχω περάσει πολλές, φτιάχνοντας όμορφα πράγματα. Είναι σκληρή η ζωή του χειροτέχνη και είναι δύσκολο να επιβιώσει ειδικά κάτω από τις συνθήκες που βιώνουμε πλέον. Δεν βοηθιέσαι από κάπου και πρέπει να δημιουργείς και να προωθείς παράλληλα.

Οι δημιουργίες μου, μου αρέσουν όλες το ίδιο, γιατί μέσα σε αυτές βλέπω εμένα, είμαι εγώ όλα αυτά. Αλλά τα αχινάκια έχουν λίγο πιο ξεχωριστή θέση μέσα μου, γιατί ήταν τα πρώτα που έκανα.

misineza 3 slideshow

Θα ήθελα κάποια στιγμή να κάνω εντελώς διάφανα κοσμήματα. Μέσα μου "το μέλλον είναι διάφανο", με την έννοια ότι όλα είναι καθαρά, ανοιχτά και φαίνονται. Έχω ήδη κάποια σχέδια έτοιμα, αν και δεν ξέρω πότε θα τα υλοιποιήσω. 

Προϊόντα μου δίνω σε πολλά καταστήματα, όπως το Hallelujah στο Παγκράτι, το πωλητήριο του Μεγάρου Μουσικής και το Μουσείο Μπενάκη στην Πειραιώς, στην Gallery Melkart στο Παρίσι, την Gallery Manifactura στο Χαλάνδρι, το 18Φ στην Πλάκα και το Convert Art στο Ξυλόκαστρο. Τέλη του Μάη θα πάρω μέρος στο Μeet Μarket κι όποιος θέλει να επικοινωνήσει μαζί μου ή να δει τη δουλειά μου μπορεί να μπει στη σελίδα του facebook ή να μου στείλει μέιλ στο [email protected].".

Πώς προέκυψε όμως, η επωνυμία Misineza;
"Μ' αρέσει πολύ το γιαπωνέζικο design. Στις δημιουργίες μου χρησιμοποιώ πετονιά για να δέσω όλα αυτά τα κομμάτια. Η μισινέζα ή μεσινέζα είναι η παλιά λέξη της πετονιάς και επειδή ηχεί λίγο σαν γιαπωνέζικη, μ' άρεσε και το κράτησα".

Μαρία Πορτοκαλάκη
[email protected]