Το πρώτο σαββατοκύριακο του Απριλίου γινόμαστε τουρίστες στην πόλη μας.

H πόλη με την χαώδη, άναρχη αλλά ταυτόχρονα τόσο ξεχωριστή και ενδιαφέρουσα αρχιτεκτονική μετατρέπεται για δύο μέρες σε ένα μεγάλο αρχιτεκτονικό μουσείο, προ(σ)καλώντας τους Αθηναίους να εξοικειωθούν με το αρχιτεκτονικό περιβάλλον της και την ιστορία που εγγράφεται σε αυτό. Στo τέταρτo Open House Athens, περισσότερα από 100 δημόσια και ιδιωτικά κτίρια και χώροι με ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό χαρακτήρα ανοίγουν (δωρεάν) τις πόρτες τους για το κοινό, με αποτέλεσμα η προσέλευση να αναμένεται να ξεπεράσει κάθε προηγούμενο.

Λίγο πριν το μεγαλύτερο αρχιτεκτονικό σαφάρι της Αθήνας ξεκινήσει, μιλήσαμε με την οργανωτική επιτροπή του Open House Athens για τη διοργάνωση που έχει εξελιχθεί σε θεσμό και, φυσικά, για το πεδίο δράσης της, την Αθήνα.

Πείτε μας λίγα λόγια για την ελληνική εκδοχή του Open Ηouse. Πώς ξεκίνησε και ποια η φιλοσοφία του;

Πριν από πέντε χρόνια, σε μια διαδικασία αναζήτησης δράσεων που θα ενεργοποιούσαν το ευρύ κοινό σε σχέση με την αρχιτεκτονική, ήρθε η ιδέα υλοποίησης της δράσης Open House, που ήδη τότε μετρούσε 20 χρόνια παρουσίας στο Λονδίνο, και στη χώρα μας. Έτσι συστήθηκε η Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία Open House Greece, με στόχο να διοργανώνει αυτήν τη δράση κάθε φθινόπωρο στη Θεσσαλονίκη και κάθε άνοιξη στην Αθήνα. Η φιλοσοφία της δράσης είναι απλή: Για ένα σαββατοκύριακο ο κόσμος έχει τη δυνατότητα να γνωρίσει από κοντά την αρχιτεκτονική της πόλης, μέσα από όλες τις εκφάνσεις της, επισκεπτόμενος ενδιαφέροντα αρχιτεκτονικά έργα. Στην πράξη, αυτό μετατράπηκε σε έναν διήμερο μαραθώνιο αρχιτεκτονικών ξεναγήσεων, σε μια αρχιτεκτονική γιορτή για την πόλη, όπου οι κάτοικοι γίνονται για λίγο τουρίστες στην πόλη τους και τη βλέπουν από διαφορετική σκοπιά.

Ποιοι οι στόχοι του;

Πρωταρχικός στόχος της εκδήλωσης είναι η εξοικείωση του κοινού με την αρχιτεκτονική και η προώθηση της αρχιτεκτονικής παιδείας –γι’ αυτό το Open House απευθύνεται κυρίως σε ανθρώπους έξω από τον κύκλο της αρχιτεκτονικής– με απώτερο στόχο την αναβάθμιση της αρχιτεκτονικής των πόλεων που κατοικούμε. 

open house athens 2017 b

The Hub Events

Οικία Ράλλη

Δημαρχείο, Πλατεία Κοτζιά

Η Ωνάσειος βιβλιοθήκη

Βιοκλιματικός παιδικός σταθμός, Μεταξουργείο

To New Hotel

Η βίλα Καζούλη στην Κηφισιά

Tο κοινό κάθε χρονιά αγκαλιάζει και πιο ζεστά το Open House Athens. Καθιερώνεται όλο και περισσότερο ως θεσμός προώθησης της αρχιτεκτονικής, αποκτά αναγνωρισιμότητα και όλο και περισσότεροι ιδιοκτήτες και αρχιτέκτονες μας εμπιστεύονται τα σπίτια και τα έργα τους, σε μια γιορτή για την ίδια την πόλη που ζούμε. Κάθε χρονιά προσπαθούμε να εντάξουμε στο πρόγραμμα της διοργάνωσης όσο το δυνατό περισσότερα δείγματα από κάθε στυλ αρχιτεκτονικής με στόχο τη δημιουργία ενός εφήμερου πολύχρωμου μουσείου. Αναζητούμε έργα εμβληματικά, πρωτότυπα, βραβευμένα και ιστορικά, και ερχόμενοι σε επαφή με τους ιδιοκτήτες τους διαμορφώνουμε το πρόγραμμα του ΟΗΑ.

Το Open House Athens έχει γίνει όντως θεσμός, μέσα στα τρία μόλις χρόνια λειτουργίας του. Εσείς πώς βλέπετε την εξέλιξή του;

Από το 2014 στο πλαίσιο του ΟΗΑ έχουν πραγματοποιηθεί 64.000 επισκέψεις σε 135 κτίρια σε όλη την πόλη, δημόσια και ιδιωτικά, σύγχρονα και ιστορικά: από μονοκατοικίες στα προάστια μέχρι ανακαινισμένα διαμερίσματα στο κέντρο, από επιβλητικά νεοκλασικά μέχρι πρώην βιομηχανικά κτίρια με νέες χρήσεις, από μνημεία της πόλης μέχρι σύγχρονους χώρους πολιτισμού. Στη διάρκεια των τριών αυτών χρόνων χιλιάδες επισκέπτες ανακάλυψαν τους αρχιτεκτονικούς θησαυρούς της Αθήνας κι (επαν)εκτίμησαν την αξία της. Η απήχηση του ΟΗΑ πλέον είναι τόσο μεγάλη που έχει καθιερώσει την εκδήλωση σε ετήσιο θεσμό και σε μια από τις πιο δημοφιλείς αρχιτεκτονικές γιορτές της πόλης. Στόχος μας είναι να διατηρηθεί η δυναμική που έχει αποκτήσει το Open House και να πλαισιωθεί με παράλληλες δράσεις που θα τρέχουν μια ολόκληρη εβδομάδα πριν την εκδήλωση και με νέες δράσεις που θα απευθύνονται σε μικρούς και μεγάλους καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.

Ποια η καλύτερη edition μέχρι σήμερα;

Κάθε χρόνο πιστεύουμε ότι είναι η καλύτερη χρονιά μέχρι τη στιγμή που φτάνει το επόμενο Open House Athens, το οποίο μας επιφυλάσσει νέες εκπλήξεις και εμπειρίες. Νέοι εθελοντές αλληλεπιδρούν με παλιούς και έτσι κάθε χρόνο βγαίνει ένα όμορφο διαφορετικό αποτέλεσμα. Αν ρωτάτε προσωπικά ποιά ήταν η καλύτερη μου χρονιά θα έλεγα το 2015. Ο μόνος λόγος είναι ότι αποτελεί την αρχή της ενασχόλησής μου με το Οpen Ηοuse Athens.

open house athens 2017 a

Box One

Tο Δημοτικό θέατρο Πειραιά

Το κτίριο της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών

Κατοικία στην Κηφισιά

Το New Hotel

Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Ζώντας σε μια μεγαλούπολη, πολύ συχνά δυσκολευόμαστε να συνειδητοποιήσουμε πόσο πολύ επηρεάζει τη ζωή μας το περιβάλλον στο οποίο ζούμε και αυτό δεν οφείλεται αποκλειστικά στη μεταπολιτευτική οικοδομική αναρχία. Αναντίρρητα οι ρυθμοί της ζωής μας, μας εμποδίζουν πολλές φορές να σηκώσουμε το βλέμμα από το πεζοδρόμιο και την οθόνη του κινητού μας. Η αισθητική ωριμότητα προκύπτει από την εκπαίδευση, την εξοικείωση, την ενατένιση και την παρατήρηση. Το Open House στοχεύει στο να προκαλέσει την ανύψωση του βλέμματος πέρα από τον σταθερό μας ορίζοντα, προς τις κορυφές των κτιρίων της πόλης και τις ιστορίες που αυτά κρύβουν. Προσδοκά να δώσει τροφή στη σκέψη, γιατί όσο κανείς γνωρίζει την πόλη του, τόσο μαθαίνει να την αγαπά και να αναζητεί τρόπους να την βελτιώσει. Το Open House, μέσα από τις δράσεις του, όπως το Open School και το Open Tours, συμβάλλει στην αισθητική εκπαίδευση του κοινού και αυτό αποδεικνύεται από το διαρκώς αυξανόμενο ενδιαφέρον προς την εκδήλωση και τους πιστούς επισκέπτες που αποκτά η διοργάνωση χρόνο με τον χρόνο.

Ποιο είναι το πιο ενδιαφέρον στοιχείο στην αρχιτεκτονική της Αθήνας;

Η Αθήνα ξεκινάει να γνωρίζει μια άνθιση στην αρχιτεκτονική της από τα μέσα του 19ου αιώνα, όταν και γίνεται η πρωτεύουσα του νεοσύστατου ελληνικού κράτους. Σε όλη τη διάρκεια της ζωής της πόλης εγκαθίστανται όλα τα αρχιτεκτονικά στιλ, από τη νεοκλασική αρχιτεκτονική του Τσίλλερ στο μοντέρνο κίνημα του Bauhaus μέχρι στα σημερινά σύγχρονα πρότυπα. Αν μπορούμε να θεωρήσουμε ότι υπάρχει ένα χαρακτηριστικό στην αρχιτεκτονική της Αθήνας, είναι αυτή η διαφορετικότητα που χαρακτηρίζει την πόλη, με τα διάφορα αισθητικά πρότυπα να συνδυάζονται και να συνυπάρχουν αρμονικά.

Πώς βλέπετε την σύγχρονη εγχώρια αρχιτεκτονική δημιουργία; Υπάρχει «αθηναϊκό» στυλ;

Η σύγχρονη εγχώρια αρχιτεκτονική κάνει φιλότιμες προσπάθειες να παραμείνει δημιουργική παρά την συνεχιζόμενη οικονομική κρίση που έχει πλήξει ιδιαίτερα τον κλάδο της αρχιτεκτονικής. Αυτό που παρατηρούμε είναι ότι η νέα γενιά αρχιτεκτόνων έχει εξασκηθεί στο να κάνει αρχιτεκτονική με τα ελάχιστα μέσα... Θα είχε ενδιαφέρον, λοιπόν, να δούμε πώς αυτό θα μεταφραστεί εάν και εφόσον βγούμε από την κρίση. Όσο για το εάν υπάρχει αθηναϊκό στυλ, αυτό δε θα λέγαμε ότι διαμορφώνεται τόσο από τη σύγχρονη αρχιτεκτονική όσο από τα υφιστάμενα κελύφη, τα οποία –ιδιαίτερα στο κέντρο της πόλης– ανακαινίζονται και παραλαμβάνουν νέες χρήσεις. Η πόλη της Αθήνας, λοιπόν, μέσα από αυτές τις διαδικασίες παραμένει ζωντανή και μοιάζει να εξελίσσεται διαμορφώνοντας το δικό της αρχιτεκτονικό στυλ.

open house athens 2017 c

Δημοτική Αγορά Κυψέλης

Ιλίου Μέλαθρον

Ξενοδοχείο Periscope

Διαμέρισμα στο Κολωνάκι

ΤΜΕΔΕ

Η παλιά Βουλή στην οδό Σταδίου

To μουσείο της Πόλης των Αθηνών

Η ανταποκριση του κόσμου εξαρχης ήταν μεγάλη! Ο κόσμος έχει αγκαλιάσει αυτή την εκδήλωση και είναι γεγονός ότι βγαίνοντας από κάποιο κτίριο είναι με ένα χαμόγελο στα χείλη. Επομένως, η αντίδραση τους αποτελεί μια επιβράβευση για εμάς. Αυτό που συνήθως ακούμε είναι ότι εντυπωσιάζονται με το γεγονός ότι καθημερινά μπορεί να προσπερνούν όλα αυτά τα κτίρια και μέσα από το ΟΗΑ μαθαίνουν να τα προσέχουν και άλλα να τα ξαναγνωρίζουν. Πρόκειται για μια άρτια οργανωμένη διοργάνωση, η οποία προσφέρει στους επισκέπτες δωρεάν και σπάνια πρόσβαση σε κτίρια που δεν θα είχαν τη δυνατότητα να δουν διαφορετικά. Κάθε χρόνο το Open House Athens μεγαλώνει, προστίθενται περισσότερα κτίρια και περισσότερες δράσεις με αποτέλεσμα το κοινό ολοένα να αυξάνεται!

Μπορείτε να μας προτείνετε πέντε κτίρια του Open Ηouse Athens 2017 που πρέπει οπωσδήποτε να επισκεφθούμε;

Πολύ δύσκολο να ξεχωρίσουμε κάποιο από τα κτίρια, μιας και το καθένα από αυτά αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα αρχιτεκτονικής, στην κατηγορία που αντιπροσωπεύει. Προσωπικά, εάν έπρεπε να διαλέξω, θα πρότεινα την Ωνάσειο Βιβλιοθήκη, την Πινακοθήκη Χατζηκυριάκου Γκίκα, το κτίριο της Εθνικής Ασφαλιστικής και τις κατοικίες στην Κηφισιά.

Ποιες παράλληλες δράσεις θα δούμε;

Στη φετινή διοργάνωση έχουμε διάφορες παράλληλες δράσεις. Καταρχάς, την Παρασκευή το πρωί είναι το OPEN SCHOOL, στο οποίο διάφορα σχολικά αλλά και άλλα γκρουπ εκπαιδευτικού χαρακτήρα θα επισκεφτούν και θα ξεναγηθούν σε ορισμένους απο τους χώρους του προγράμματος. Παράλληλα, το σαββατοκυριακο οι μικροί μας φίλοι (ηλικίας 8-12 ετών) θα έχουν την ευκαρία να συμμετάσχουν σε δυο διαδραστικά workshop αρχιτεκτονικής. Από την Παρασκευή θα ξεκινήσει και το MADE in Athens powered by jamjar.gr, στο οποίο παραγωγοί/δημιουργοί με έδρα την Αθήνα ανοίγουν τον χώρο τους και ξεναγούν το κοινό στη διαδικασία παραγωγής του προϊόντος που φτιάχνουν. Φέτος, για πρώτη φορά έχουμε και το OPEN EMBASSY, στο οποίο την Παρασκευή 31/3 η Αμερικάνικη και η Νορβηγική πρεσβεία θα ανοίξουν τις πόρτες τους σε επίτημους προσκεκλημένους του OPEN HOUSE.

Επίσης, κατά τη διάρκεια του 3ημέρου και μέχρι τις 9/4 θα γίνεται το OPEN PHOTO, ένας διαγωνισμός φωτογραφίας στο Instagram με θέμα «Frame your view» χρησιμοποιώντας το #sias_oha2017, με δώρα φωτογραφικές μηχανές Fujifilm. Μια άλλη  δράση είναι το OPEN BIKE σε συνεργασία με τη Solebike, για την οποία έχουν σχεδιαστεί διαδρομές τεσσάρων κτιρίων και το κοινό μπορεί να τα επισκεφτεί με το ποδήλατο που του παρέχεται (για τη συμμετοχή σ αυτή τη δράση πρέπει να γίνει κράτηση διαδικτυακά). Μέχρι τις 2/4 διεξάγεται και ο διαγωνισμός OPEN YOUR PORTFOLIO, στον οποίο η σχολή Βακαλό Art & Design δίνει μια υποτροφία για το μεταπτυχιακό πρόγραμμα Αρχιτεκτονικής Εσωτερικού Χώρου (ΜΑ Architectural Design). Επιπλέον, φέτος το κοινό θα εχει τη δυνατότητα να ψηφίσει το αγαπημένο του κτίριο μέσω της ιστοσελίδας στον διαγωνισμό Papastratos OPEN VOTE (01 - 07/04). Τέλος, την Κυριακή σας περιμένουμε όλους στο πάρτυ λήξης μας, TIME TO CLOSE PARTY, στο 48 Urban Garden μετά τις 9 το βράδυ! Για όλες τις δράσεις μας μπορείτε να ενημερωθείτε αναλυτικότερα στο www.openhouseathens.gr/draseis

Τι πρέπει να κάνει κάποιος για να συμμετάσχει ως επισκέπτης στις διαδρομές του Open Ηouse Athens;

Η διαδικασία είναι αρκετά απλή: Οι επισκέπτες προσέρχονται στα κτίρια τους προγράμματος που τους ενδιαφέρουν (δείτε τα εδώ) εντός των ωρών που αναφέρονται στο καθένα, δίνουν τα στοιχεία τους στους εθελοντές και μπαίνουν σε μια λίστα αναμονής, όπου ομαδοποιούνται σε γκρουπ. Όταν έρθει η σειρά του γκρουπ τους, οι επισκέπτες ξεκινούν την ξενάγηση με τη συνοδεία των εθελοντών μας. Δεν υπάρχει κάποια διαδικασία προκράτησης θέσεων και όλες οι ξεναγήσεις είναι δωρεάν. Το μόνο που χρειάζεται λοιπόν για να συμμετάσχει κάποιος στις ξεναγήσεις του Open House είναι όρεξη και χρόνος!

H oργανωτική επιτροπή του open House Athens 2017 αποτελείται από τους: Τατιάνα Αναγνωστάρα, υπεύθυνη marketing, Κατερίνα Δουδούμη, υπεύθυνη δημιουργικού, Ρενάτα Δούμα, υπεύθυνη επικοινωνίας, Λιλή Λουίζη, υπεύθυνη εθελοντών, Ευγενία Τσαγκαράκη, υπεύθυνη προγράμματος, Ματθαίος Δαμίγος, υπεύθυνος Made in Athens, Βασίλης Καλαμπόγιας, υπεύθυνος web media, Μαρία Κούτσαρη, επιστημονική υπεύθυνη, Ειρήνη Παπαλού, υπεύθυνη εκπαιδευτικού προγράμματος, Ελπίδα Σπύρου, υπεύθυνη βίντεο-φωτογραφίας. Περισσότερα για το OHA θα βρείτε στην επίσημη ιστοσελίδα www.openhouseathens.gr

ΣΟΦΙΑ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ / [email protected]