Διαβάσαμε το βιβλίο «στόμαστομαστό» από τις εκδόσεις Κέδρος και μετά θελήσαμε να γνωρίσουμε και τη συγγραφέα του.

Το βιβλίο της Ροζίτας Σπινάσα είναι από εκείνα που, μολονότι μπορείς ανά πάσα στιγμή να αφήσεις στην άκρη και να ξαναπιάσεις, μιας και πρόκειται για διηγήματα, δύσκολα θα το αφήσεις να περιμένει. Οι ιστορίες του «στόμαστομαστό» σε κρατάνε μέσα στις σελίδες και κάπως δυσκολεύεσαι να το εγκαταλείψεις. Το ίδιο συναίσθημα «μοναξιάς», κατά μια έννοια, σου δημιουργείται και όταν τελικά οι ιστορίες εξαντληθούν. Θες κ άλλο. Και με έναν τρόπο, φαινομενικά παράξενο, αλλά γνώριμο σε όσους «κολλάνε» με τα βιβλία, μέρος των διαλόγων, περιστατικά που περιγράφονται και ήρωες που πρωταγωνιστούν, τελικά σε ακολουθούν. Όχι μόνο γιατί συναισθήματα, σκέψεις, ζωές και χαρακτήρες αποδίδονται από τη συγγραφέα πειστικά -αναδεικνύοντας τη λογοτεχνική αξία του βιβλίου και το ταλέντο της- αλλά γιατί πρόκειται για ιστορίες της διπλανής πόρτας που εύκολα θα προσεγγίσεις ως γνώριμες. Ιστορίες φαινομενικά απλών, καθημερινών ανθρώπων που, όπως συμβαίνει με όλους τους απλούς, καθημερινούς ανθρώπους, συχνά κρύβουν ερεβώδη μυστικά, μέσα τους ενυπάρχουν πλευρές θολές, αχαρτογράφητες ακόμη και από τους ίδιους. Αυτές τις σκοτεινές, απάνθρωπες και όμως ταυτόχρονα τόσο γήινες πλευρές φωτίζει η Ροζίτα Σπινάζα και το κάνει έτσι που, είπαμε, σε κάνει να θες κ άλλο. 

Αυτό είναι το πρώτο σου βιβλίο. Πώς αποφάσισες να ασχοληθείς με τη συγγραφή;
Αγαπούσα τα βιβλία από παιδί και πάντα ήθελα να γράψω ένα. Μετά από δύο σεμινάρια, το 2006 και το 2011, με τα οποία μπήκα στον κόσμο της γραφής, έκανα το τρίτο το φθινόπωρο του 2015. Τότε ήρθε το πλήρωμα του χρόνου και ξεκίνησα να γράφω τα διηγήματα της συλλογής μου.

Petros Dellatolas

Το πήρα απόφαση από την αρχή ότι, αν θέλω να γράψω κάτι δυνατό κι αληθινό, θα πρέπει να αποφύγω κάθε αυτολογοκρισία. Σε αυτό βοήθησε ότι, όταν έγραφα, επικεντρωνόμουν στη μυθοπλασία κι έτσι δεν είχα συναίσθηση της ανάδυσης του εσωτερικού μου κόσμου σε αυτήν, ούτε των εντυπώσεων και των συναισθημάτων που θα προκαλούσε. Η θετική ανταπόκριση των δικών μου ανθρώπων που διάβασαν κατόπιν τα διηγήματα με έπεισε ότι η έκθεση αξίζει τον κόπο.

Πόσο η δουλειά σου ως νομικός έχει επηρεάσει τη ματιά σου ως συγγραφέα;
Η δουλειά μου με έχει φέρει κοντά στον ανθρώπινο πόνο και τις σκοτεινές πλευρές των ανθρώπων.

Οι ιστορίες σου μοιάζουν με καταγραφή της σκληρής και μη προβλέψιμης ανθρώπων «της διπλανής πόρτας». Τι είναι αυτό που σε κάνει να ψάξεις και να προσκαλέσεις τον αναγνώστη να δει και εκείνος τη συχνά αθέατη πλευρά της ανθρώπινης φύσης;

Η αίσθηση ότι από την αρχή της ζωής μας χτίζουμε την προσωπικότητά μας, σύμφωνα με τα διάφορα οικογενειακά και κοινωνικά πρότυπα, χάνοντας στην πορεία το γνώθι σαυτόν. Όταν η ζωή φέρει τις μεγάλες ανατροπές, τότε πέφτουν οι μάσκες και φανερώνεται η αληθινή μας υπόσταση.

Κακοποίηση και εγκατάλειψη, παρανομία και έγκλημα, προδοσία, εκδίκηση, πίστη και θεία δίκη. Ιστορίες καθημερινής τρέλας που όμως δεν προκαλούν στον αναγνώστη θυμό προς του κακοποιούς χαρακτήρες . Πώς το επιτυγχάνεις αυτό;

Δεν ήταν κάτι που επεδίωξα συνειδητά, αλλά προκύπτει ως συμπέρασμα από την ανάγνωση των ιστοριών μου. Πιστεύω ότι οφείλεται στην εστίαση στην καθημερινή διάσταση των ηρώων. Θα μπορούσε στη θέση τους να είναι κάποιος από εμάς που η ζωή τον έσπρωξε σε ακραίες συνθήκες, και τότε ενήργησε με τρόπο που μέχρι πριν από λίγο του ήταν αδιανόητος.

Το αρχικό υλικό με το οποίο ξεκινώ να στήνω τις ιστορίες μου είναι οι έντονες αναμνήσεις και οι αλλόκοτες ειδήσεις που μου έχουν εντυπωθεί. Όταν το βασικό ερέθισμα ανήκει στο παρελθόν, τότε και η ιστορία διαδραματίζεται σε παλαιότερη εποχή. Για μένα δεν έχει και πολύ μεγάλη διαφορά: Πράγματι, η ανθρώπινη ψυχοσύνθεση παραμένει κατά βάση η ίδια στους αιώνες.

Ποιο διήγημα ξεχωρίζεις η ίδια και γιατί;

Ξεχωρίζω δύο: Το πρώτο είναι αυτό που τιτλοφόρησε τη συλλογή, το «στόμαστομαστό»', γιατί αυτό μου άνοιξε το δρόμο για την έκδοση: Δημοσιεύθηκε στο λογοτεχνικό περιοδικό (δε)κατα, εκεί το διάβασαν από τον Κέδρο κι επικοινώνησαν μαζί μου. Λίγο αργότερα συμφωνήσαμε την έκδοση της συλλογής. Το δεύτερο είναι το «Οφθαλμόν αντί οφθαλμού». Ζορίστηκα όταν το έγραφα λόγω του δύσκολου θέματός του, όμως το αποτέλεσμα με αντάμειψε.

Προτιμάς τη μικρή φόρμα ή σκέφτεσαι να καταπιαστείς και με μεγαλύτερης έκτασης έργα; Ποια είναι τα επόμενα συγγραφικά σου σχέδια;

Προτιμώ τα διηγήματα και ως αναγνώστρια. Επίσης, ένα διήγημα χρειάζεται προφανώς λιγότερο χρόνο για τη συγγραφή του - κι ο χρόνος στη ζωή μου ως εργαζόμενη μητέρα είναι ζητούμενο. Όμως, ο πραγματικός λόγος που προτιμώ τη μικρή φόρμα είναι η ανάγκη μου να πω μια ιστορία γρήγορα - η ιδέα ότι το τέλος της θα γραφτεί μετά από πολλούς μήνες με αγχώνει. Αν αυτό αλλάξει μελλοντικά, τότε θα επιχειρήσω να γράψω κάτι σε μεγαλύτερη έκταση. Προς το παρόν όμως δεν έχω τέτοια επιθυμία. Έχω ήδη γράψει ένα διήγημα, πιο μεγάλο από αυτά του βιβλίου, κι ετοιμάζομαι να προχωρήσω στο επόμενο.

ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΧΡΥΣΑΝΘΟΠΟΥΛΟΥ / [email protected]