Έξι βιβλία Ελλήνων συγγραφέων για το πρώτο Σαββατοκύριακο του Οκτωβρίου.

Οι κόρες του ηφαιστείου
Χρήστος Οικονόμου
Πόλις

Πρόκειται για ένα βιβλίο για αλαφροΐσκιωτους ανθρώπους και διπολικές καταστάσεις - φως και σκοτάδι, ποίηση και πραγματικότητα, παρελθόν και μέλλον, πράγματα θνητά και πράγματα αιώνια. Παρεκκλίνοντας από το ρεαλιστικό πλαίσιο των προηγούμενων βιβλίων του, ο Χρήστος Οικονόμου αφηγείται ιστορίες που ακροβατούν στα διαρκώς μεταβαλλόμενα σύνορα μεταξύ του ορατού και του αθέατου κόσμου, ενώ εμπλουτίζει το υπόβαθρο της αφήγησης με πολυάριθμες διακειμενικές αναφορές -άλλοτε ευδιάκριτες, άλλοτε υπαινικτικές- που ξεκινούν από τα απόκρυφα Ευαγγέλια, τα μεσαιωνικά συναξάρια και τις λαϊκές διηγήσεις θαυμάτων και επεκτείνονται στον σύγχρονο μυθοπλαστικό και στοχαστικό λόγο. Άξια προσοχής, επίσης, είναι η πολυπρόσωπη και πολυφωνική παρουσία των γυναικών σε όλα τα διηγήματα της συλλογής. Ένα βιβλίο για τις γυναίκες που θέτουν σε κίνηση τα γρανάζια της ιστορίας, για τις γυναίκες που φέρνουν τη λύτρωση, ορμώμενες από την υποδόρια διαίσθηση ότι η ελπίδα ανασταίνεται πάντα τελευταία. Ένα αναστάσιμο βιβλίο. Δηλαδή ένα χαρμόσυνο βιβλίο.

Εικόνες ζωής, χαμηλόφωνες αλλά και υπαινικτικές, με ένα βλέμμα νοσταλγικό και καταγγελτικό για όσα έγιναν και όσα δεν πρόλαβαν να γίνουν. Η απώλεια, ως διαρκές στοιχείο αυτού του βιβλίου, διατρέχει ιστορίες που μαρτυρούν την ομορφιά, την παρουσία των αψύχων αλλά και των ζωντανών, τα όνειρα και την παιδικότητα ως μεδούλι της ζωής. Τα πρόσωπα δεν απεκδύονται τους ρόλους που η ζωή τούς όρισε. Κορίτσια που ασφυκτιούν στον κόσμο των ενηλίκων, σώματα σπαρμένα στις πλαγιές του Ολύμπου, μωρά που εξαφανίζονται σε πυκνές αντάρες, άνθρωποι που κοιτούν από κορνίζες ή από το βυθό της λίμνης και απαιτούν την αλήθεια τους. Δραματοποιημένες αφηγήσεις που υφαίνουν με λεπτές αποχρώσεις και διεισδυτικό βλέμμα τα «θέλω» των διαφορετικών σε ηλικία χαρακτήρων και επιχειρούν να ισορροπήσουν τον πεζογραφικό λόγο με την ποιητικότητα των εικόνων και τον μαγικό ρεαλισμό.

Θα βοσκήσω το μαύρο
Θωμάς Ψύρρας
Μεταίχμιο

Στα δεκατρία αφηγήματα άνθρωποι κάθε ηλικίας με επείγουσα αίσθηση του επίκαιρου αφηγούνται τη δική τους ιστορία. Επιτελούν αμοιβαίες ανταλλαγές με το παρελθόν, διερευνούν προσωπικές δυνατότητες, δίνουν εξηγήσεις, επιχειρούν να ανατρέψουν με χιούμορ την κατάστασή τους, υποβάλλουν τους εαυτούς σε δοκιμασία έκφρασης. Οι αφηγήσεις τους δεν ολοκληρώνονται στην επίτευξη μιας πρόθεσης, αλλά επιζούν ως διαρκής προσδοκία, έστω πίνοντας παρέα καφέδες και χαζεύοντας απ’ τα τζάμια των καφενείων.

Η κυρά της Ρω
Γιάννης Σκαραγκάς
Κριτική

Ο Γιάννης Σκαραγκάς αφηγείται την ιστορία ενός ξεχωριστού ανθρώπου με αφορμή τη ζωή της Δέσποινας Αχλαδιώτη στο ακριτικό νησί της Ρω. 
Η κυρά της Ρω ανεβοκατεβάζει μια σημαία με το βάρος της προσωπικής αποστολής, πράξη που μπορεί να μην αλλάζει τον κόσμο, τουλάχιστον όμως του δίνει νόημα. Συμβολίζει ένα κομμάτι της ελληνικής ψυχής που αντλεί δύναμη από τα ελάχιστα, και ανανεώνει τις αντοχές του μέσα από την αλήθεια και το θάρρος να την αντιμετωπίσει. 

Η Δέσποινα Αχλαδιώτη (1890-1982), η επονομαζόμενη «Κυρά της Ρω», υπήρξε μέλος της Αντίστασης κατά την περίοδο της Κατοχής και από το 1924 εγκαταστάθηκε στην ακριτική νησίδα Ρω, δυτικά του Καστελλόριζου, με τον άντρα της και την τυφλή μητέρα της. Επί σαράντα χρόνια (από το 1943 μέχρι και τον θάνατό της) ύψωνε την ελληνική σημαία κάθε πρωί και την κατέβαζε με τη δύση του ήλιου.

Όλες οι ιστορίες που αγάπησα ήταν ποτάμια, θα ήθελα, όμως, αυτήν που αποφάσισα να πω, να τη δείτε σαν θάλασσα: ποιος θα την εξαντλήσει; Οπωσδήποτε όχι εγώ. Tο έχω, όμως, καημό να τη φτάσω και να μπω στο ανεξάντλητο. Αναφέρομαι στο μυστήριο του Λόγου και πάω να το τελέσω στην αυλή μιας παιδικής ηλικίας. Εκεί παρατάσσω τα κάστρα μου, με στάχτες του Άουσβιτς, άμωμα δάκρυα του Τορίνο, χώμα της Πράσινης Γραμμής, στίχους της Σιβηρίας, προσκυνήματα αθωνικά και κάτι περιπάτους στις στοές της Αθήνας. Αν δεν κάνω λάθος, ο αφρός θα λέγεται Κρόνακα, τουτέστιν Χρονικό. Τα άλλα, πιθανώς η αιωνιότητα, ελπίζω να είναι ο βυθός μου.

Ημερολόγιο της Αλοννήσου
Θανάσης Βαλτινός
Βιβλιοπωλείον της Εστίας

Και πονάω, ξέρεις πού. Ανεπαίσθητα αλλά αρκετά ώστε να μην μπορώ να το αγνοήσω. Ένας λεπτός πόνος που με διαβρώνει. Ξεκινάει από αριστερά, επίμονος και πάει κυκλικά πίσω στα νεφρά, ανεβαίνει στον αυχένα -με χτυπάει στο αυτί και ξαναγυρίζει προς τα κάτω. Με τυλίγει ζικ-ζακ στα πλευρά μου και καταλήγει πάλι στις σάλπιγγες αλλά χωρίς ένταση. Οι σάλπιγγές μου είναι άδειες. Μπρούτζινες και γυαλισμένες αλλά άδειες και ο ήχος τους φυσάει στα κόκκαλά μου σα φωνή αδύναμη. Φυσάει σα φωνή αυτός ο ήχος αλλά δεν μπορώ να τον ακούσω δεν μπορώ να ανταποκριθώ. Τέτοιο παίδεμα. Ίσως επειδή είμαι αριστερόχειρ. Είναι μια αναποδιά αλλά δεν αισθάνομαι σημαδεμένη. Δεν αισθάνομαι να έχω τη στάμπα στο μέτωπο. Είναι απλώς αποτέλεσμα ευαισθησίας.