Η έκθεση «ΧΡΗΜΑ. Σύμβολα απτά στην αρχαία Ελλάδα» θα διαρκέσει από τις 2 Νοεμβρίου 2017 έως τις 15 Απριλίου 2018.

Είναι μέρος της ζωής μας από τα τέλη του 7ου αιώνα π.Χ. Είναι απτό και ταυτόχρονα αόρατο. Εσωτερικεύει ιδέες, χρήσεις, σύμβολα, μηνύματα. Το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης συνεργάζεται για πρώτη φορά με τη Νομισματική Συλλογή της Alpha Bank σε μια μεγάλη έκθεση με θέμα το χρήμα.

Η έκθεση διατρέχει την ιστορία του νομίσματος μέσα από 8 θεματικές ενότητες με στόχο την κατανόηση της εξέλιξης του χρήματος, αφενός ως μέσου ικανοποίησης των καθημερινών αναγκών μας και αφετέρου ως μέσου συμβολισμού –ιδίως κατά την αρχαιότητα. Ένα μέσον που ο καθένας μπορούσε να κρατήσει στα χέρια του, ένα σύμβολο απτό.

Τα νομίσματα που πρωταγωνιστούν στην έκθεση είναι και τα ίδια σύμβολα απτά, σύμβολα τα οποία πιάνει κανείς στα χέρια του, τα «διαβάζει», τα αντιλαμβάνεται και γι’ αυτό απεικονίζουν παραστάσεις που προσφέρουν σημαντικές πληροφορίες που συνδέονται με την εκδότρια αρχή. Εύκολα στη μεταφορά και τη διακίνησή τους, τα νομίσματα μεταδίδουν πληροφορίες στα πέρατα του αρχαίου κόσμου.

Από τις 2 Νοεμβρίου 2017 έως τις 15 Απριλίου 2018, οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να δουν στις αίθουσες του μουσείου (που έχουν τροποποιηθεί ώστε να προσομοιάζουν σε θυρίδες) 85 νομίσματα από την πλούσια συλλογή της Alpha Bank (που συνολικά μετρά 11.000 νομίσματα). Δίπλα σε αυτά, θα δούμε και 159 πολύτιμα αντικείμενα (πήλινα αγγεία και ειδώλια, μαρμάρινα και χάλκινα αγαλμάτια, ανάγλυφα, χρυσά κοσμήματα, μετρητικά σκεύη, νομίσματα από κλειστά σύνολα και επιγραφές) που προέρχονται από 132 μουσεία και συλλογές της Ελλάδας, της Ιταλίας, της Γαλλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου. Μεταξύ αυτών και ο περίφημος αμφορέας του Μύσωνα που άφησε για λίγο το Λούβρο και εγκαταστάθηκε στις προθήκες του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης για να παρουσιαστεί για πρώτη φορά στο ελληνικό κοινό. 

Εδώ έγκειται άλλωστε και το ιδιαίτερο ενδιαφέρον της έκθεσης: H ευφυής επιμελητική ομάδα φρόντισε να μην υποπέσει στην παγίδα μιας πληκτικής παράθεσης αρχαίων νομισμάτων, αλλά αντίθετα έστησε μια έκθεση μεστή και συμπαγή που μέσα από τον διάλογο νομισμάτων και αντικειμένων, καταφέρνει να αφηγηθεί μια ολοκληρωμένη ιστορία που γίνεται εύκολα αντιληπτή από όλους.

Οι ενότητες της έκθεσης:

ΧΡΗΜΑ ΚΑΙ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ
Το νόμισμα αποτελεί το βασικό μέσο συναλλαγής του ανθρώπου. Τα αρχαία μάλιστα νομίσματα είναι γνωστά –μέσα από επιγραφικές και φιλολογικές μαρτυρίες– με ονομασίες που πηγάζουν άλλοτε από τους εικονογραφικούς τύπους και άλλοτε από την ίδια την εκδότρια αρχή.

ΧΡΗΜΑ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΟ
Η πλειονότητα των προϊόντων και αγαθών που εικονίζονται στα νομίσματα αφορά σε βασικούς τομείς της πρωτογενούς οικονομίας μίας πόλης, ενός κράτους και της επικράτειάς του, όπως η γεωργία, η κτηνοτροφία και η αλιεία. Τα δημητριακά, η ελιά, το αμπέλι, το σύκο, το σέλινο, το σίλφιον, τα βοοειδή, τα άλογα, ο τόνος, το χταπόδι, η σουπιά, το χτένι, ο κάβουρας, ακόμη και ο κροκόδειλος, γίνονται νομισματικά σύμβολα που προβάλλουν και διαφημίζουν ένα τοπικό εμπορεύσιμο προϊόν, το οποίο αποτελεί πηγή πλούτου για την εκδότρια αρχή.

Επιπροσθέτως, στα νομίσματα μπορεί να προβάλλονται η ναυτιλία και το ποντοπόρο εμπόριο με τις απεικονίσεις πλοίων, αλλά και η μεταλλουργία και οι τέχνες με τις παραστάσεις του Ηφαίστου, του θεού σιδηρουργού και των έργων του, που υπαινίσσονται τη γνώση της επεξεργασίας των μετάλλων.

ΧΡΗΜΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗ
Στα νομίσματα εικονίζονται και δημιουργήματα του υλικού πολιτισμού -όπως έργα πλαστικής και αρχιτεκτονικής- πολλά από τα οποία δεν θα είχαν πραγματοποιηθεί χωρίς το νόμισμα. Τα έργα αυτά προβάλλουν εικόνες από τη λατρεία, την ιδεολογία, τα επιτεύγματα και την ιστορία κάθε εκδότριας αρχής.

ΧΡΗΜΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ
Τα νομίσματα αποτελούσαν ένα πολύ πρόσφορο μέσον για τη διάδοση μηνυμάτων και ειδήσεων από την πλευρά της εκδότριας αρχής. Ένας από τους τρόπους που επέλεξαν οι αρχές για να διαδώσουν το πολιτικό τους μήνυμα και να προβάλουν την ταυτότητα που επιθυμούσαν, ήταν και η αναφορά σε συγκεκριμένα ιστορικά γεγονότα ή πρόσωπα.

ΧΡΗΜΑ ΚΑΙ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗ ΙΔΕΩΝ
Τα αρχαία νομίσματα ορισμένες φορές λειτουργούν ως μέσον για τη διακίνηση ιδεών, όπου ορισμένες αφηρημένες έννοιες  -όπως η αφθονία, η τύχη και η νίκη- αποδίδονται συμβολικά ή προσωποποιούνται, ενώ κάποιες άλλες  -όπως ο πλούτος και η ισχύς- δηλώνονται ακόμη και από την επιλογή του μετάλλου των νομισματικών εκδόσεων της εκάστοτε αρχής.

ΧΡΗΜΑ ΚΑΙ ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ
Από τις παραστάσεις που αποτυπώνονται στη μικρή μεταλλική επιφάνεια διαπιστώνεται ότι το νόμισμα χρησιμοποιήθηκε και ως οπτικό επικοινωνιακό μέσον, ώστε η εκάστοτε εκδίδουσα αρχή να διαδίδει πολιτικά μηνύματα σε ευρύτατες ομάδες πληθυσμού, αποσκοπώντας σε μία ήπια ή ακραιφνή προπαγάνδα που υπηρετούσε στόχους προσωπικούς, πολιτικούς, δυναστικούς και στρατιωτικούς.

ΧΡΗΜΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
Το χρήμα είναι ένα μέσον που διευκολύνει τις συναλλαγές ενός οίκου (του ατόμου) και κατ’ επέκταση ενός κράτους (του συνόλου). Οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τα νομίσματα στις συναλλαγές στην αγορά, αλλά και σε άλλες δραστηριότητές τους: άλλοτε ως «δωροδοκία» προς τους θεούς σε αντάλλαγμα μίας αγαθής τύχης (αποθέτης ιερού στην Άμφισσα), και άλλοτε ως μέσον για την ικανοποίηση των αισθήσεών τους (ταβέρνα στη Δήλο).

ΧΡΗΜΑ ΚΑΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ
Μία έκθεση για το ΧΡΗΜΑ η οποία αρχίζει με τις Συναλλαγές, κλείνει με τις Τράπεζες, παρουσιάζοντας την τραπεζική δραστηριότητα της αρχαιότητας, η οποία συμβαδίζει με την όλο και πιο εκτεταμένη χρήση νομισμάτων στην οικονομία και προκύπτει από αυτήν.

Tην έκθεση συνοδεύει επιστημονικός κατάλογος, στην ελληνική και αγγλική γλώσσα, με λήμματα όλων των εκθεμάτων και πλούσιο φωτογραφικό υλικό.

Επιμελητές της έκθεσης είναι οι:
Καθηγητής Nίκος Σταμπολίδης, Διευθυντής Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης 
Γιώργος Τασούλας, Αρχαιολόγος MPhil., Επιμελητής Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης
Δρ Δήμητρα Τσαγκάρη, Επιμελήτρια Νομισματικής Συλλογής Alpha Bank
Ιδέα-Συντονισμός: Νίκος Σταμπολίδης, Δήμητρα Τσαγκάρη

Εκπαιδευτικά Προγράμματα
Στο πλαίσιο της έκθεσης, σχεδιάσθηκαν από το Τμήμα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων του Μουσείου, δύο νέα εκπαιδευτικά προγράμματα, «Μύθοι και σύμβολα στα αρχαία νομίσματα» για μαθητές της Γ΄ Δημοτικού και «Νομίσματα και σύμβολα της καθημερινής ζωής στην αρχαία Ελλάδα», για μαθητές της Δ΄ Δημοτικού και της Α΄ Γυμνασίου.

Τα εκπαιδευτικά προγράμματα και οι ξεναγήσεις για μαθητές της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης πραγματοποιούνται καθημερινά. Πληροφορίες – Κρατήσεις (+30) 210 723 9438 (13.00-16.00).

Υπεύθυνες Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων:
Μαρίνα Πλατή
Ελένη Μάρκου

Ιnfo
2 Νοεμβρίου 2017 – 15 Απριλίου 2018
Είσοδος έκθεσης: 8 €
Μειωμένο εισιτήριο για άνω των 65, φοιτητές και νέους 19-26 ετών: 5€
Για τους Φίλους του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, είσοδος δωρεάν.
Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα, Τετάρτη, Παρασκευή, Σάββατο: 10:00-17:00
Πέμπτη: 10:00-20:00, Kυριακή 11:00-17:00, Τρίτη: κλειστά

Ξεναγήσεις: Δωρεάν ξεναγήσεις για το κοινό με το εισιτήριο του Μουσείου, κάθε Σάββατο και Κυριακή, στις 12:00 και στις 15:00. Διανέμονται δελτία προτεραιότητας μία ώρα πριν την έναρξη της ξενάγησης. 

Συνδιοργάνωση
Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης
Νομισματική Συλλογή Alpha Bank

ΣΟΦΙΑ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ / [email protected]