Ο κρυφός έρωτας του Τζέιμς Τζόις για μια (ή περισσότερες) μαθήτριες στην Τεργέστη σε ένα βιβλίο

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, 11 ΜΑΙΟΥ 2018

Από τις εκδόσεις Τόπος.

Τζάκομο Τζόις
Η απόκρυφη ιστορία του Τζέιμς Τζόις στην Τεργέστη, αρχές του εικοστού αιώνα
Τζόις Τζέιμς
Μετάφραση-Επιμέλεια: Μαραγκόπουλος Άρης

Πριν από ακριβώς πενήντα χρόνια, τον Ιανουάριο του 1968, εκδόθηκε ένα άγνωστο ως τότε έργο του Τζέιμς Τζόις (1882-1941), το Giacomo Joyce. Θέμα του έργου, ο κρυφός έρωτας ενός καθηγητή αγγλικών, περσόνα του ίδιου του Τζόις, προς μια ή περισσότερες μαθήτριές του στην Τεργέστη, λίγο πριν τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

To ολιγοσέλιδο αυτό αριστούργημα θεωρείται εδώ και μερικά χρόνια κείμενο-κλειδί για την κατανόηση του βίου και του έργου του Ιρλανδού. Ο λόγος είναι απλός. Η γραφή του συμπίπτει με την πλέον δημιουργική εποχή του Tζόις: όταν έχει προχωρήσει στη γραφή τού Δουβλινέζοι και βρίσκεται στη διαδικασία αναμόρφωσης του πρωτόλειου Στίβεν ο Ήρωας στη γνωστή μορφή τού Πορτρέτο του Καλλιτέχνη. Το απόγειο της επεξεργασίας του Giacomo συμπίπτει με τη συγγραφική ωριμότητα του συγγραφέα, όταν, δηλαδή, έχοντας ολοκληρώσει το Πορτρέτο, προχωρά στη συγγραφή του επικού Ulysses.

Το μεταιχμιακό αυτό έργο μέσα στις λίγες γριφώδεις, πλην πυκνές σε αισθητικό, κοινωνικό και ηθικό νόημα σελίδες του, επιτρέπει στον αμύητο στην τζοϊσική τέχνη όχι μόνο να απολαύσει αλλά και να μυηθεί με ευσύνοπτο τρόπο στη «γραμματική και το συντακτικό» του πιο επιδραστικού και απαιτητικού συγγραφέα στον 20ό αιώνα. Αυτό συμβαίνει επειδή το Giacomo χαρακτηρίζει η αισθαντική γοητεία των ποιημάτων της Μουσικής Δωματίου, η κοινωνική οξυδέρκεια των Δουβλινέζων, το υπαρξιακό δράμα του Πορτρέτου, η ηθική τόλμη των Εξορίστων, η ρηξικέλευθη λογοτεχνικότητα του Ulysses και η προκλητική αυθάδεια του Finnegans Wake.

Ειδικά στον παρόντα τόμο αυτό γίνεται κατανοητό με τον καλύτερο τρόπο: όχι μόνο με τη νέα σύγχρονη μετάφραση του έργου αλλά και χάρη στην αναλυτική Εισαγωγή και τα διευκρινιστικά Ερμηνευτικά Σχόλια που ο Άρης Μαραγκόπουλος, οπλισμένος με εξαντλητική βιβλιογραφική σκευή, τεκμηριώνει και παρουσιάζει στον Έλληνα αναγνώστη.