Προτάσεις για τα βιβλία των διακοπών

biblia-kalokairi
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, 30 ΙΟΥΝΙΟΥ 2023

Από τις εκδόσεις Πατάκη.

ΑΘΗΝΑΪΚΑΙ ΣΕΛΙΔΕΣ και τα διηγήματα ΑΥΤΟΧΕΙΡ, ΤΟ ΦΙΛΗΜΑ
ΜΙΧΑΗΛ ΜΗΤΣΑΚΗΣ

Στην έκδοση αυτή βρίσκονται συγκεντρωμένα ορισμένα από τα πιο χαρακτηριστικά δείγματα γραφής του Μιχαήλ Μητσάκη. Τα αφηγήματα που εντάσσονται στην ενότητα «Αθηναϊκαί σελίδες» αποτελούν σπαρταριστά σκίτσα που αναπαριστούν με χάρη, κομψότητα και ακρίβεια την ανθρωπογεωγραφία και την τοπογραφία της Αθήνας στα τέλη του 19ου αιώνα. Μέσα στα κείμενα αυτά έχουν αποτυπωθεί ο ρυθμός της καθημερινής ζωής της Αθήνας, οι συνήθειες των κατοίκων της, η όψη της ίδιας της πόλης – όλα ιδωμένα με τη σατιρική ματιά ενός εστέτ, αλλά κι ενός γνήσιου τέκνου της πόλης, ενός ακούραστου περιπατητή της. Ο «Αυτόχειρ», που θεωρείται πλέον ένα από τα σημαντικότερα έργα του Μητσάκη, δημοσιεύτηκε λίγο πριν τον εγκλεισμό του συγγραφέα στο ψυχιατρείο. Εδώ ο συγγραφέας επιχειρεί ένα μεγάλο άλμα από την ηθογραφία προς το διήγημα, διεισδύοντας με θαυμάσιο τρόπο στα μύχια της ανθρώπινης ψυχής. Το σύντομο αφήγημα «Το φίλημα», εμπνευσμένο από την Ελληνική Επανάσταση, αποτελεί ένα από τα πιο δημοφιλή κείμενα του Μητσάκη.

Ο Μιχαήλ Μητσάκης (Μέγαρα, 1863 – Αθήνα, 1916) αποφοίτησε από το Γυμνάσιο Σπάρτης και στη συνέχεια παρακολούθησε μαθήματα της Νομικής Σχολής στην Αθήνα. Ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία από τα μαθητικά του χρόνια, συντάσσοντας τοπική εφημερίδα σε χειρόγραφη μορφή. Στην Αθήνα άρχισε να δημοσιογραφεί στον Ασμοδαίο και συνεργάστηκε με πολλές εφημερίδες —πολιτικές και σατιρικές— και περιοδικά, υπογράφοντας με ποικίλα ψευδώνυμα τα κείμενά του. Το 1894 εκδηλώθηκαν τα πρώτα του συμπτώματα ψυχικής ασθένειας.

Το 1914 ο αδελφός του τον περιμάζεψε κυριολεκτικά από τους δρόμους της Αθήνας και ο Μητσάκης εισήχθη στο Δρομοκαΐτειο, όπου παρέμεινε μέχρι τον θάνατό του. Αν και ο Μητσάκης έδωσε δείγματα ποιητικής γραφής και ενδιαφέροντα κριτικά κείμενα, είναι κυρίως γνωστός για τα αφηγήματά του, που κινούνται ανάμεσα στα όρια του διηγήματος και του χρονογραφήματος. Σε αυτά περιγράφονται με διεισδυτικότητα στιγμιότυπα της αστικής ζωής στην Αθήνα, που άρχιζε τότε να διαμορφώνεται σε σύγχρονη μεγαλούπολη. Αν και ο Μητσάκης θεωρούνταν από τους περισσότερους από τους συγχρόνους του ιδιόρρυθμος, λόγω της απόκλισής του από τις λογοτεχνικές συμβάσεις της εποχής, ακριβώς αυτή η αλλόκοτη γραφή του, η μείξη των ειδών, καθώς και κάποια αυτοαναφορικά στοιχεία στην αφήγηση αποτέλεσαν λόγους για τους οποίους η γραφή του θεωρείται συχνά σήμερα προδρομική, γεγονός που έχει ανανεώσει το ενδιαφέρον για το έργο του.

Ναμαστέ / Η ινδική τέχνη της ευτυχίας
Έκτορ Γκαρθία και Φρανσέσκ ΜιράΛλιες

Ο Έκτορ Γκαρθία (Κιράι) και ο Φρανσέσκ Μιράλλιες, οι συγγραφείς του βιβλίου-φαινόμενο Ικιγκάι, στρέφουν το βλέμμα τους στην Ινδία, για να εξερευνήσουν τον πολιτισμό, τη φιλοσοφία και την πρακτική εφαρμογή της ευτυχίας υπό το πρίσμα της ινδικής πνευματικότητας και σοφίας.

Με αμεσότητα και απλότητα που γοητεύουν, εξερευνούν τον ατελείωτο πλούτο και τις βασικές έννοιες της ισχυρής αυτής παράδοσης, η οποία αντικατοπτρίζεται σε πρακτικές προτάσεις που θα φέρουν έμπνευση, ομορφιά και γαλήνη στην καθημερινότητά μας. Ναμαστέ ή H ψυχή μου χαιρετάει τη δική σου: με όχημα τον πανάρχαιο ινδουιστικό χαιρετισμό και βάση κάτι λιγότερο από είκοσι αρχές, μαθαίνουμε πώς μπορούμε να βιώσουμε την ιαματική δύναμη του μάντρα ΟΜ, να εξασκηθούμε στην αποδέσμευση για να ξεπεράσουμε το εγώ, να ρυθμίσουμε το κάρμα μας για να φέρουμε ευεργετικές αλλαγές στη ζωή μας, να ενισχύσουμε την υγεία μας μέσω της πρακτικής της αγιουρβέδα, να καταπολεμήσουμε το στρες και το άγχος με μασάζ κεφαλιού champissage, να βιώσουμε ιερές συναντήσεις μέσω της τάντρα...

Ένα βιβλίο γεμάτο εκπλήξεις και αποκαλύψεις, που μας οδηγεί σε ένα φωτεινό μονοπάτι, μέσα από το οποίο μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τις ατομικές και συλλογικές προκλήσεις του ταραγμένου κόσμου μας.

Εκτορ Γκαρθία (ΚιράΪ)

Γεννημένος στη Βαλένθια το 1981, ζει στο Τόκιο από το 2004 και η ιστοσελίδα του kirainet.com, με περισσότερες από ένα εκατομμύριο προβολές τον μήνα, είναι παγκόσμιο σημείο αναφοράς για τον λαϊκό ιαπωνικό πολιτισμό. Είναι συγγραφέας του βιβλίου Ένας geek στην Ιαπωνία (υπό έκδοση από τις Εκδόσεις Πατάκη), το οποίο έχει πουλήσει περισσότερα από διακόσιες χιλιάδες αντίτυπα και έχει εδραιωθεί ως απαραίτητο εγχειρίδιο εισαγωγής στην ιαπωνική κουλτούρα.

Φρανσέσκ ΜιράΛλιες

Πολυβραβευμένος συγγραφέας πολλών επιτυχημένων βιβλίων. Γεννήθηκε στη Βαρκελώνη, έλαβε πτυχίο γερμανικής φιλολογίας και εργάστηκε ως επιμελητής εκδόσεων, δημοσιογράφος και εικαστικός ψυχοθεραπευτής. Σήμερα δίνει διαλέξεις διεθνώς και γράφει σε διάφορα μέσα για την ψυχολογία και την πνευματικότητα.

ΤΟ ΓΛΩΣΣΙΚΟ ΙΔΙΩΜΑ ΤΗΣ ΛΑΡΙΣΑΣ
ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΜΠΕΗΣ

Η παρούσα μελέτη εντάσσεται απόλυτα στο πλαίσιο της νεοελληνικής διαλεκτολογίας και αποτελεί τη μοναδική σύγχρονη περιγραφή του ιδιώματος της περιοχής της πόλης της Λάρισας και των χωριών της άμεσης περιφέρειάς της, περιοχή για την οποία υπάρχει πρωτοφανής έλλειψη γλωσσικών δεδομένων. Πρόκειται για μία από τις ελάχιστες περίγραφες ελληνικού ιδιώματος στην οποία καταγράφονται με βάση τις αρχές της σύγχρονης επιστημονικής περιγραφής τα σημαντικότερα φωνητικά, φωνολογικά, μορφολογικά και συντακτικά φαινόμενα και η μοναδική που αφορά θεσσαλικό ιδίωμα.

Το βιβλίο αυτό συμβάλλει

• στη διάσωση του ιδιώματος της Λάρισας, που βρίσκεται σε φάση υποχώρησης, και επιτρέπει την επαφή του αναγνώστη με τη γλωσσική πραγματικότητα παλαιότερης εποχής

• στην καταγραφή και ταυτοποίηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του ιδιώματος της Λάρισας και φέρνει στην επιφάνεια φαινόμενα που δεν έχουν εντοπιστεί ή δεν έχουν περιγραφεί με σύγχρονους γλωσσολογικούς όρους

• στη νεοελληνική διαλεκτολογία, με τη σύγκριση δεδομένων που επιτρέπουν την πληρέστερη διάκριση και ταξινόμηση των βορείων ελληνικών ιδιωμάτων.

«... ουσιαστική και πρωτότυπη συμβολή στον τομέα τής νεοελληνικής διαλεκτολογίας. Προϊόν πρωτογενούς έρευνας, εμπλουτίζει αποφασιστικά τη γνώση μας για την τοπική ποικιλία τής Λάρισας και ανταποκρίνεται στην ανάγκη διάσωσης ενός κόσμου που χάνεται».

από τον Πρόλογο του Χρήστου Κλαίρη

Ο Σταμάτης Μπέης είναι διευθυντής ερευνών (ερευνητής Α΄) στο Κέντρον Ερεύνης Νεοελληνικών Διαλέκτων και Ιδιωμάτων της Ακαδημίας Αθηνών. Είναι γλωσσολόγος, διδάκτορας Γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου Paris-V-Σορβόννη (2000), ειδικευμένος στη φωνολογική και μορφολογική ανάλυση ιδιωμάτων, στη νεοελληνική διαλεκτολογία και ιδιαίτερα στη μελέτη των βορείων ελληνικών ιδιωμάτων. Θέματα νεοελληνικής διαλεκτολογίας, φωνολογίας, μορφολογίας, κοινωνιογλωσσολογίας και βαλκανικής γλωσσολογίας αποτελούν το αντικείμενο των πολυάριθμων δημοσιεύσεών του. Δίδαξε στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας (2000-2003) και στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (2003-2013), ενώ υπήρξε επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Paris-VΙΙ (2012).

Από το 2007 συμμετέχει στη συντακτική ομάδα του Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής της Ακαδημίας Αθηνών.

ΘΑ ΜΕΙΝΩ ΕΔΩ
ΜΑΡΚΟ ΜΠΑΛΤΣΑΝΟ

Η Τρίνα αφηγείται τη ζωή της στη χαμένη κόρη της, την οποία ελπίζει κάποτε να ξαναβρεί: είναι δεκαεπτά χρόνων και ζει με τους γονείς της στο ορεινό χωριό Κουρόν, στο Νότιο Τιρόλο. Το 1923, μετά την ήττα στον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο, η Αυστρία παραχωρεί την περιοχή στην Ιταλία. Η γερμανική γλώσσα απαγορεύεται, ακόμη και τα ονόματα στους τάφους διατάζεται να γραφτούν στα ιταλικά. Η Τρίνα διδάσκει κρυφά τα γερμανικά στα παιδιά του χωριού και ερωτεύεται τον επαναστάτη Έριχ, με τον οποίο θα αποκτήσουν δυο παιδιά, τον Μίχαελ και τη Μαρίκα. Κι όταν η φασιστική κυβέρνηση του Μουσσολίνι κατασκευάζει το φράγμα που θα βυθίσει το χωριό για πάντα, δε διστάζει να ακολουθήσει τον άντρα της στα βουνά, κουβαλώντας μαζί της το πιο βαθύ τραύμα, τον βίαιο αποχωρισμό από τη μικρή Μαρίκα, που η θεία της την έκλεψε για να την πάρει μαζί της στη Γερμανία.

Ο Μάρκο Μπαλτσάνο διαθέτει τη σοφία των μεγάλων αφηγητών: συντονίζει τη γραφή του με την αναπνοή των ηρώων του. Με έναν δικό του προσωπικό τόνο δίνει ζωή στην Ιστορία, απεικονίζοντας τη δύναμη μιας κοινότητας τη στιγμή που, κυριευμένη από οργή, αποφασίζει να αντισταθεί.

«Αυτή η ιστορία που ξετυλίγεται σε τριάντα χρόνια, από το 1920 ως το 1950, μιλάει για τη δυσκολία της απόφασης, να μείνεις ή να φύγεις, μα πιο πολύ για τον πόνο όταν δεν έχεις άλλη επιλογή και δεν ξέρεις ποιος φταίει. Κι αυτό είναι που κάνει αυτό το βιβλίο συγκλονιστικό, και γι᾿ αυτό η λογοτεχνία, μαζί με το καμπαναριό της Κουρόν, μένει εδώ».

 Corriere della Sera

«Ο Μπαλτσάνο συνέλαβε ένα μυθιστόρημα που μεγαλώνει μέσα μας από κεφάλαιο σε κεφάλαιο, ένα βιβλίο που, μιλώντας για μια παλιότερη περίοδο, φωτίζει αριστοτεχνικά τη δική μας εποχή, έναν καθρέφτη της σημερινής Ευρώπης».

 L’Espresso

Ο Μάρκο Μπαλτσάνο γεννήθηκε στο Μιλάνο το 1978, όπου ζει και εργάζεται ως εκπαιδευτικός. Έχει γράψει ποίηση, δοκίμια και τρία βραβευμένα μυθιστορήματα: Il figlio del figlio (2010, Βραβείο Corrado Alvaro Opera prima), Pronti a tutte le partenze (2013, Βραβείο Flaiano) και L’ultimo arrivato (2014, Βραβείο Volponi, Βραβείο Biblioteche di Roma, Βραβείο Fenice Europa και Βραβείο Campiello 2015).

Το Θα μείνω εδώ πρωτοκυκλοφόρησε με εξαιρετική επιτυχία στα ιταλικά το 2018, ήταν στη βραχεία λίστα του βραβείου Strega και μεταφράζεται σε πολλές γλώσσες.

ΤΑ ΠΕΤΡΟΧΕΛΙΔΟΝΑ
ΦΕΡΝΑΝΤΟ ΑΡΑΜΠΟΥΡΟΥ

Ένας  καθηγητής γυµνασίου, οργισµένος µε τον κόσµο, αποφασίζει να βάλει τέλος στη ζωή του. Σχολαστικός και ψύχραιµος, έχει επιλέξει την ηµεροµηνία: σε έναν χρόνο. Μέχρι τότε κάθε βράδυ θα γράφει, στο διαµέρισµα που µοιράζεται µε τη σκυλίτσα του την Πέπα και µε µία βιβλιοθήκη την οποία σταδιακά ξεφορτώνεται, ένα προσωπικό χρονικό, σκληρό και καυστικό, δοσµένο  όµως µε στωικότητα, πηγαίο χιούµορ και αναπάντεχη τρυφερότητα. Γράφοντας, επιδιώκει  να αιτιολογήσει τη ριζοσπαστική απόφασή του, να φανερώσει ακόµα και το τελευταίο µόριο της ιδιωτικής του ζωής, να αφηγηθεί το παρελθόν του και τις πολλές καθηµερινές ιστορίες µιας Ισπανίας σε πολιτικό αναβρασµό. Αδυσώπητος, µε το νυστέρι του ανατέµνει σε κάθε σελίδα τους γονείς του, τον ανυπόφορο αδερφό του, την πρώην γυναίκα του Αµάλια, που δεν µπορεί να ξεπεράσει, τον προβληµατικό γιο του Νικίτα, αλλά και τον σαρκαστικό φίλο του Κούτσαβλο. Και, αναπάντεχα, µια γυναίκα που λέγεται Άγκεδα. Στα διαδοχικά ερωτικά και οικογενειακά επεισόδια αυτής της εθιστικής ανθρώπινης πλειάδας, ο Τόνι, ένας άνθρωπος αποπροσανατολισµένος αλλά αποφασισµένος να αφηγηθεί τις συµφορές του, παραδίδει, παραδόξως, ένα αξέχαστο µάθηµα ζωής.

Ο Φερνάντο Αραµπούρου γεννήθηκε στο Σαν Σεµπαστιάν το 1959. Σπούδασε ισπανική φιλολογία στο Πανεπιστήµιο της Σαραγόσα και από το 1985 µένει στη Γερµανία. Υπήρξε µέλος του Grupo CLOC de Arte y Desarte. Είναι ένας από τους σηµαντικότερους Ισπανούς πεζογράφους και έχει τιµηθεί µεταξύ άλλων µε το Bραβείο Tusquets για το µυθιστόρηµά του Τα χρόνια της βραδύτητας (2012, Εκδόσεις Πατάκη 2020), το Βραβείο Biblioteca Breve 2014 για το Avidas Pretensiones, καθώς και το Βραβείο της Βασιλικής Ισπανικής Ακαδηµίας, το Βραβείο Mario Vargas Llosa και το Βραβείο Dulce Chacon για τη συλλογή διηγηµάτων του Los peces de la amargura (2006). Το 2016 κυκλοφόρησε το µυθιστόρηµά του Πατρίδα (Εκδόσεις Πατάκη 2018), το οποίο θεωρείται ένα από τα σηµαντικότερα ισπανόφωνα βιβλία της εποχής µας και µεταφράστηκε σε περισσότερες από 35 γλώσσες, ενώ έχει τιµηθεί µε κάποια από τα µεγαλύτερα λογοτεχνικά βραβεία.

Τα Πετροχελίδονα (Los vencejos) πρωτοκυκλοφόρησαν µε εξαιρετική επιτυχία στα ισπανικά το 2021 και µεταφράζονται ήδη σε περισσότερες από 20 γλώσσες.

ΤΟ ΠΕΠΛΟ
ΤΖΟΡΤΖ ΕΛΙΟΤ

Η Τζορτζ Έλιοτ ήταν μία από τις λίγες γυναίκες συγγραφείς που «ζούσαν από την πένα τους». Συνάντησε έντονες αντιδράσεις από τις ομότεχνές της, οι οποίες ισχυρίζονταν πως έγραφε σαν άντρας και ότι η γραφή της δεν μπορούσε να θεωρηθεί γυναικεία. Ύστερα από πολλά χρόνια η Βιρτζίνια Γουλφ αποκατέστησε τη θέση της σε ένα δοκίμιο: «Η παλιά γυναικεία συνείδηση, φορτωμένη με οδύνη, ευαισθησία και για τόσους αιώνες βουβή, μοιάζει μέσα από τις ηρωίδες της Έλιοτ να προφέρει ένα αίτημα για κάτι –που δε γνώριζε τι ακριβώς–, ίσως κάτι που έχει σχέση με τα πιο ουσιώδη συστατικά της ανθρώπινης εμπειρίας...».

Στο Πέπλο, που είναι η μοναδική ιστορία της Έλιοτ που εντάσσεται στη λογοτεχνία του «υπερφυσικού», οι ήρωες είναι αδύναμοι μπροστά στη μοίρα τους, για την οποία δεν είναι υπεύθυνος κάποιος θεός, αλλά οι ίδιες τους οι αδυναμίες και οι σκοτεινές δυνάμεις που εδράζονται στο υποσυνείδητο. Η τιμωρία τους έρχεται από τον ίδιο τους τον εαυτό, γιατί είναι ανίκανοι να τον υπερβούν και να τον καθρεφτίσουν στον συνάνθρωπό τους.

Η μυθιστοριογράφος Tζορτζ Έλιοτ θεωρείται μία από τις μεγάλες μορφές της αγγλικής λογοτεχνίας. Tο πραγματικό της όνομα ήταν Μαίρυ Ανν Έβανς. Γεννήθηκε στην κεντρική Αγγλία το 1819. Βαθιά θρησκευόμενο παιδί, δίδασκε στο κατηχητικό από ηλικία δώδεκα ετών, αργότερα όμως αναθεώρησε πολλές από τις θρησκευτικές πεποιθήσεις της. Το 1856, ενώ εργαζόταν ως βοηθός συντάκτη σε εφημερίδα του Λονδίνου, άρχισε να γράφει το πρώτο της έργο, Οι κακοτυχίες του αιδεσιμότατου Έιμος Μπάρτον. Τα επόμενα έργα της, μεταξύ των οποίων τα Άνταμ Μπιντ, Ο μύλος πάνω στον Φλος, Σίλας Μάρνερ, Μίντλμαρτς –που θεωρείται από πολλούς το κορυφαίο της–, την καθιέρωσαν ως μία από τις μεγαλύτερες συγγραφείς της εποχής της. Χρησιμοποιούσε συχνά εκκλησιαστικά και κοινωνικά θέματα και τελειοποίησε την τέχνη της ανάλυσης των χαρακτήρων, προετοιμάζοντας το έδαφος για το μοντέρνο μυθιστόρημα.

Πέθανε το 1880 στο Λονδίνο.