Η σοπράνο, συνθέτρια και πιανίστα, Μαρίκα Κλαμπατσέα παρουσιάζει για μια βραδιά, στις 25 Απριλίου, τη μουσική της παράσταση με τίτλο «Strange Fruit», στο Μέγαρο Μουσικής, με όλα τα κομμάτια που επηρέασαν την ίδια ως μουσικό και χάραξαν τη διαδρομή της μέχρι σήμερα.

Ο τίτλος της μουσικής παράστασης που θα παρουσιάσετε στο Μέγαρο Μουσικής έχει τον τίτλο «Strange Fruit». Ποιο είναι το μήνυμα πίσω από αυτόν;

Νομίζω ότι η επιλογή του τίτλου «Strange Fruit» έχει σχέση με την άνοδο του ρατσισμού στην Ελλάδα.  Το τραγούδι αυτό  ερμήνευσε  η Billie Holiday και ο πόνος που βγαίνει στη χροιά της φωνής της -οι στίχοι αναφέρονται  στο λυντσάρισμα των Αφροαμερικανών- με συγκινούσε πάντα και ακούγοντάς το δυνάμωνε την απέχθειά μου σε κάθε είδους ρατσισμό, άλλα και την επιθυμία μου να προσπαθήσω να το ερμηνεύσω όσο πιο κοντά στην ερμηνεία της Billie Holiday. Ο τίτλος αυτός όμως, αντιπροσωπεύει και μένα και μεταφέρει με έναν τρόπο τις  «Strange Fruit» μουσικές επιλογές  μου, από blues, rock, musical, όπερα, αυτοσχεδιασμό, που ενώνονται, ακόμη και με άριες του Purcell, σε σύνδεση με ενα Summertime όπως αυτό τραγουδιέται από μια Jannis Joplin  στην εκτέλεση των  Big brother και που προσπαθώ να πλησιάσω. Το κοινό που βρίσκω μεταξύ  τους είναι η δύναμη της μελωδίας τους που βγαίνει απ’τα σωθικά... Κι όμως, πολλοί θα έλεγαν ότι είναι... strange  αυτό.

Τι θα μας παρουσιάσετε αυτή τη βραδιά;

Στο «strange fruit» γίνεται μια αναδρομή  στις μουσικές μου μνήμες, μελωδίες που από παιδί στην εφηβεία μου ακόμη ή κι αργότερα ως ενήλικη, καθόρισαν τις μουσικές μου επιλογές και με οριοθέτησαν σαν μουσικό και συνθέτη και πολλές φόρες συνδέθηκαν και με καταστάσεις ή πρόσωπα της οικογένειάς μου, όπως οι γονείς μου. Μέρος από αυτές είναι το  τραγούδι «My heart belongs to Daddy», που ερμήνευσε η Marilyn Monroe  και ήταν αδυναμία του πατέρα μου ή το «Over the rainbow» που τραγούδησε η Judy Garland, το «Summertime» του George Gershwin όπως αυτό ερμηνεύτηκε από την Janis Joplin σε εκτέλεση των Big brother.  Ένα άλλο μέρος είναι η μουσική κινηματογράφου όπως είναι το «Windmills of your mind» από το έργο «Υπόθεση Thomas Crown» και αυτοσχεδιασμοί δικοί μου όπως το «Άστα τα μαλλάκια σου» που μου τραγουδούσαν συχνά οι γονείς μου, και το «Estrano», άρια από την όπερα  «La Traviata» του Giuseppe Verdi που τραγουδούσε και η μητέρα μου. Μέσα σ’αυτή τη μνήμη μουσικής υπάρχουν ακούσματα, ήχοι πλεγμένοι ο ένας μέσα στον άλλον, στο σήμερα και το χθες και  αυτή τη μορφή παίρνουν και στη συναυλία.  Φωνές διαφορετικών χροιών και ερμηνειών, όπως οι φωνές της σοπράνο πλεγμένες με την κοντράλτο και κόντρα τενόρους που είναι και η αδυναμία μου και που τραγουδώ στο Strange Fruit, όπως  είναι  οι φωνές του Klaus Nomi στις άριες του Henry Purcell, η Andreas Sholl σε έργα Vivaldi.Τα Slave songs ακόμη, τα τραγούδια φυλακής, τα spirituals και gospels blues της Billie Holiday  με ενδιέφεραν από μικρή και τώρα, όπως ανέφερα και παραπάνω, μιας και ο ρατσισμός φτάνει στα άκρα, θέλησα να ta τραγουδήσω  και να τονίσω, αλλά και να προβάλω σ’ αυτή την συναυλία, επιλέγοντας και τον τίτλο «Strange fruit».   Η συμβολή μιας ορχήστρας από ευαίσθητους φίλους,  βιρτουόζους μουσικούς, αλλά και η χαρισματική ενορχήστρωση του γνωστού συνθέτη της Avant garde, Νίκου Χαριζάνου, πραγματώνει την συναυλία αυτή. Αυτό με συγκινεί.

Στη συναυλία σας θα συνυπάρχουν κλασικά με σύγχρονα ακούσματα. Πού αισθάνεστε πιο κοντά; Τι σας συγκινεί περισσότερο από τα δύο και τι ευχαριστιέστε να ερμηνεύετε πιο πολύ;

Έχω και εγώ αναρωτηθεί και δεν ξέρω πως τα καταφέρνω έτσι, αλλά μου είναι σχεδόν αδύνατο να τραγουδήσω, να ερμηνεύσω κάτι που να μη μου αρέσει... και το πρόβλημα είναι ότι μου αρέσουν πολλά και θα ήθελα να τραγουδήσω κι άλλα, που όμως ο χρόνος μιας συναυλίας και μιας μόνο μέρας ακόμη περισσότερο δεν φτάνει... Και ναι, θα υπάρχουν κλασικά και σύγχρονα ακούσματα. Ναι, σίγουρα  έχω αδυναμία σε κάποια, όπως είναι οι άριες του συνθέτη  Henry Purcell από την όπερα  «Βασιλιάς Αρθούρος», το «What a power art thou» ή το «When I am lαid in the earth» από την όπερα «Διδώ και Αινείας». Το «Summetime» από την αγαπημένη μου Janis Joplin, το «Strange Fruit»,το «House of the Rising sun» των Animals, που με κάνει και νιώθω 15άχρονο όταν το τραγουδώ. Όπως επίσης και σε αυτοσχεδιασμούς μου σε άριες όπως από την όπερα «La Traviata». Το ‘«Άστα τα μαλλάκια σου» με φέρνει ακόμα κοντά στην παιδική μου ηλικία. Ξέχασα και το «Total eclipse» του Klaus Nomi, εκεί νομίζω σχεδόν χορεύω από τη χαρά μου! Αλλά και το «Jerico» παραδοσιακό spiritual είναι η αδυναμία μου! 

Ως μουσικός με κλασική παιδεία, ποια θα λέγατε ότι είναι η σχέση της ελληνικής κοινωνίας με την κλασική μουσική, με αφορμή τα τελευταία σενάρια περί «επιβίωσης» ή «λουκέτου» του Μεγάρου Μουσικής.

Ας ξεκινήσω από το λουκέτο!  Μεσ’ την οικονομική κρίση, αυτή που περνάμε όλοι,  νομίζω ότι το σενάριο επιβίωσης ή λουκέτου δεν είναι πια σενάριο… αλλά έργο και πραγματώνεται. Ένας χώρος όπως είναι το Μέγαρο με τη στήριξη που έχει πολύ δύσκολα θα έφτανε στο λουκέτο, να σταματήσει δηλαδή να υπάρχει σαν χώρος πολιτιστικός και συναυλιακός. Οι χώροι,  μικρά θέατρα και άλλοι πολιτιστικοί χώροι κινδυνεύουν πιο πολύ και πολλοί έχουν ήδη κλείσει και όσο βαθαίνει η κρίση τόσο πιο πολλοί θα αφανίζονται.  Κάτι που για μας  είναι θανατηφόρο,  γιατί απλά εκτός από χορηγούς, δεν θα υπάρχουν  και χώροι  που θα φιλοξενούν πρωτοποριακή μουσική, μιας και σημαίνουν όλα αυτά την στροφή των θεάτρων  σε επιλογές χαμηλού επιπέδου ολοένα και περισσότερο. Η εμπορικότητα θα είναι ο πρώτος βαθμός αξιολόγησης έργων και καλλιτεχνών για να μπορούν να επιβιώνουν. Γεγονός που με βρίσκει αντίθετη, μιας και η κρίση δεν πρέπει να μας οδηγήσει σε μια υποχωρητικότητα και εμπορευματοποίηση των έργων μας -μιλώ για μας τους καλλιτέχνες-  και άδω να πω κάτι που ίσως δεν έχει σχέση τόσο με την ερώτηση, αλλά περισσότερο μ’αυτό το πιστεύω μου. Βρίσκω θλιβερό όλο το περίβλημα που πολλές φορές μας παγιδεύει που θέλουμε να πιστεύουμε ότι πάμε κόντρα στο ρεύμα,  αλλά θέλουμε και να παρουσιάζουμε τα έργα μας όσο μπορούμε περισσότερο. Ξέρετε πόσες φορές δεν έγραψαν άρθρα σε εφημερίδες ενώ ενδιαφερθήκαν επειδή δεν έχω φωτογραφίες; Ξέρω ότι δεν λέω κάτι καινούργιο, απλώς θέλησα να το μοιραστώ με εσάς και ίσως με κάποιους που θα διαβάσουν αυτή τη συνέντευξη. Ε λοιπόν, λέω ένα ωραίο «Όχι» στις φωτογραφίες!  «Όχι» στην εμπορευματοποίησή μας! «Όχι» στο κλείσιμο των ζωτικών χώρων και μικρών θεάτρων, που τόσες φορές φιλοξενούν πρωτοποριακές δουλειές, «Όχι» στο λουκέτο.

Υπάρχει κάποιος καλλιτέχνης που θα λέγατε ότι σας έχει στιγματίσει περισσότερο με το έργο ή/και την προσωπικότητά του;

Είναι πολλοί οι καλλιτέχνες που με έχουν επηρεάσει και τους θαυμάζω από μικρή. Θα τους απαριθμήσω: Marilyn Monroe,Judy Garland, Janis Joplin, Maria Callas, Ray Charles, Edith Piaf, Billie Holiday, Mahalia Jackson  και πολλοί άλλοι που δεν με φτάνει ο χώρος να πω. Περισσότερο νομίζω με έχει στιγματίσει η απέραντη φωνή και ερμηνεία της  Μαρία Κάλλας και της  Janis Joplin, αλλά και η μητέρα μου Ειρήνη, που ήταν τραγουδίστρια της όπερας.

Έχετε αποσπάσει διθυραμβικές κριτικές στο εξωτερικό και ειδικά στην Αγγλία. Πώς νιώθετε εσείς για όλα αυτά;

Ας μην χαϊδεύει τα αυτιά του  κανείς με αυτά που μπορεί να λέγονται. 

Ποιο είναι το πιο βαθύ σας όνειρο;

Το όνειρό μου ίσως καταχωρείται στον χώρο της ουτοπίας. Παρ’όλα αυτά ενδόμυχα, νομίζω παλεύω. Εξακολουθώ να πιστεύω σε μια κοινωνία ισότητας, ανεξαρτήτως φύλου και χρώματος. Είναι όμως, ταυτόχρονα δύσκολο να ξεχωρίσω το πιο βαθύ μου όνειρο, γιατί μέρος του ονείρου αυτού -σε μια κοινωνία που τείνει να απαγορεύει ακόμη και να αισθανόμαστε- είναι να μ’ αγαπούν και να αγαπώ, ΝΑ ΑΙΣΘΑΝΟΜΑΙ!

Βάλια Κανελλοπούλου
[email protected]