Στο πολυδιάστατο «σκηνικό» του Τάσου Ζωγράφου

tasou-zografou-2
ΔΕΥΤΕΡΑ, 26 ΜΑΙΟΥ 2014

To πλούσιο έργο ποιητικής ομορφιάς στην Πινακοθήκη Αθηνών.

Άρρηκτα συνδεδεμένος με την ιστορία του ελληνικού μεταπολεμικού θεάτρου και κινηματογράφου και ένας από τους πρωτοπόρους διαμορφωτές τους, ο αείμνηστος Τάσος Ζωγράφος (1926 - 2011) «ζωντανεύει» μέσα από το έργο του, που παρουσιάζεται σε αναδρομική έκθεση, στην Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων.

Στην έκθεση - που διοργανώνεται από τη γυναίκα του καλλιτέχνη, Έφη Ζωγράφου, με τη συνεργασία του Οργανισμού Πολιτισμού, Αθλητισμού, Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων, σε επιμέλεια της Νέλλης Κυριαζή - αποτυπώνεται η επί 60 χρόνια γόνιμη και δημιουργική πορεία του σκηνογράφου - εικαστικού καλλιτέχνη Τάσου Ζωγράφου μέσα από 150 έργα, αντιπροσωπευτικά της δουλειάς του ως σκηνογράφου - ενδυματολόγου στο θέατρο, τον κινηματογράφο και την τηλεόραση, όσο και της ζωγραφικής του διαδρομής. Ιδιαίτερος τόπος στην έκθεση, σχέδια δικά του και συγκρατουμένων του από τη Μακρόνησο, όπου εκτοπισμένος τα χρόνια 1948 - 1950, ξεκίνησε να δημιουργεί - με ανύπαρκτα σχεδόν μέσα - σκηνικά και κοστούμια για παραστάσεις στο θέατρο της εξορίας.

Βαθύς γνώστης και ευρηματικός δημιουργός

Με περισσότερες από 120 θεατρικές παραστάσεις, 200 ταινίες και μεγάλο αριθμό ποιοτικών παραγωγών στη μικρή οθόνη, ο Τάσος Ζωγράφος υπήρξε βαθύς γνώστης των υλικών, ευρηματικός δημιουργός, με ευφάνταστες λύσεις σε τεχνικά ζητήματα και υψηλή ποιότητα έργου. Δεινός εικονογράφος, συγγραφέας παραμυθιών και θεατρικών έργων, δάσκαλος στη Σχολή Σταυράκου και στον Θεατρικό Σύλλογο «Σκουφάς» στην Άρτα, εισηγητής σε συνέδρια, μέλος επιτροπών του ΥΠ.ΠΟ., της κριτικής επιτροπής του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και ερασιτεχνικών θιάσων, συνεργάτης ΔΗΠΕΘΕ σε όλη την Ελλάδα, εικαστικός καλλιτέχνης με προσωπικό αναγνωρίσιμο ύφος, ο Τάσος Ζωγράφος, εμμένοντας διά βίου στην ουσία των πραγμάτων, επιβάλλεται ως συμπαγής πολυδιάστατη οντότητα και ως δοτική προσωπικότητα ανυποχώρητου ήθους.

Γεννήθηκε στη Λειβαδιά, το 1926. Στην Αθήνα ήρθε το 1940 και έζησε τον πόλεμο και την Κατοχή. Το 1947, έδωσε στη Σχολή Καλών Τεχνών, αλλά δεν φοίτησε, λόγω του Εμφυλίου. Από το 1946, άρχισε να δουλεύει στη σκηνογραφία. Στα χρόνια της εξορίας του στη Μακρόνησο, έκανε σκηνογραφίες σε πολλά θεατρικά έργα. Το 1950, γύρισε στην Αθήνα και δούλεψε ως ζωγράφος σκηνικών στο Ελεύθερο Θέατρο. Το Εθνικό τον είχε αποκλείσει για τα «κοινωνικά» του φρονήματα. Το 1953, άρχισε να κάνει σκηνικά σε μικρά θέατρα. Ως σκηνογράφος, καθιερώθηκε το 1955, με τη δουλειά του στο φιλμ του Ν. Κούνδουρου, «Ο Δράκος».  Ακολούθησε πλήθος θεατρικών παραστάσεων, κινηματογραφικών ταινιών και τηλεοπτικών σειρών.

Συλλειτούργησε με σπουδαίους συγγραφείς της εγχώριας και ξένης δραματουργίας, με σημαντικούς σκηνοθέτες, ηθοποιούς και συνθέτες, που συνέβαλαν στη μορφοποίηση του νεότερου θεατρικού και κινηματογραφικού τοπίου. Το σύνολο της σκηνογραφικής του δουλειάς τιμήθηκε με πολλά βραβεία από το κράτος και το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Ως ζωγράφος, έκανε 8 ατομικές εκθέσεις και πήρε μέρος σε πολλές ομαδικές στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Έργα του βρίσκονται σε πολλές συλλογές και πινακοθήκες. Έχει γράψει δοκίμια και μελέτες για τη σκηνογραφία σε περιοδικά τέχνης κι εφημερίδες, παραμύθια κι ένα θεατρικό έργο για παιδιά. Έφυγε από τη ζωή τον Απρίλιο του 2011, σε ηλικία 85 ετών.

Πλούσιο έργο ποιητικής ομορφιάς

Μεταξύ άλλων, στο ενεργητικό του συμπεριλαμβάνονται οι ταινίες - σταθμοί: «O Δράκος» του Ν. Κούνδουρου (1955), «Συνοικία το όνειρο» του Αλ. Αλεξανδράκη (1961), «Τι έκανες στον πόλεμο Θανάση» (1971) και «Θανάση πάρε το όπλο σου» (1972) του Ντ. Κατσουρίδη, «Παραγγελιά» του Π. Τάσιου (1980), «Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο» του Ν. Τζήμα (1980), «Ρόζα» του Χρ. Χριστοφή (1982), «Η Σκιάχτρα» του Μ. Μανουσάκη (1985), «Ένας ερωδιός για τη Γερμανία» του Στ. Τορνέ (1987), «Oh Babylon» του Κ. Φέρρη (1989), «Η Αριάδνη μένει στη Λέρο» του Θ. Ρακιντζή (1993). Δημιούργησε, επίσης, σκηνικά και κοστούμια στις τηλεοπτικές σειρές: «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται», «Η Γαλήνη», «Μενεξεδένια Πολιτεία», «Βαμμένα κόκκινα μαλλιά», «Το τρίτο στεφάνι», «Γεώργιος Βιζυηνός».

Στο θέατρο, μετακινήθηκε με άνεση από την αρχαία τραγωδία και τον Αριστοφάνη στον Σαίξπηρ και τον Μολιέρο, από τον Κορνάρο, τον Χορτάτση και τον Ξενόπουλο στον Αρμπούζωφ, τον Ουίλιαμς και τον Φρις, από το μπουλβάρ στη σάτιρα και το πολιτικό θέατρο.
Στον εικαστικό του λόγο, ο Τάσος Ζωγράφος συμπυκνώνει μια βαθύτατη ποιητική, πλήρη ομορφιάς και έρωτα προς την πατρίδα του και τη ζωή, με θέματα - φετίχ που στοιχειοθετούν ένα παρηγορητικό σύμπαν από ψηφίδες της ιστορίας, του λαϊκού πολιτισμού, του αρχαίου μύθου και μιας παγανιστικής λατρείας προς τη φύση.

Πληροφορίες: Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων - Κτήριο Α:  Γερμανικού και Μυλλέρου - Μεταξουργείο