Ένα συναρπαστικό χρονικό ενός κόσμου που παραφρόνησε. Το βιβλίο του Χιθ Λόου αποτελεί ορόσημο στην ιστοριογραφία της μεταπολεμικής Ευρώπης για δεκαετίες.

Πολλοί έγραψαν για τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ανέλυσαν τις αιτίες, τις μάχες, την πολιτική, τη διπλωματία, τη στρατηγική. Όταν ο πόλεμος τελείωσε κάθε έθνος χρησιμοποίησε τον πόλεμο για να δημιουργήσει έναν δικό του μύθο. Για τους Βρετανούς, για παράδειγμα, ο πόλεμος αυτός θεωρείται «η καλύτερή μας στιγμή», όπως είχε πει και ο Τσόρτσιλ.

"Ακόμη το πιστεύουμε αυτό. Πιστεύουμε ότι ήταν η στιγμή που οι Βρετανοί έδειξαν πραγματικά ποιοι είναι και αντιστάθηκαν στη δύναμη των Γερμανών. Αντιστάθηκαν μόνοι τους, πράγμα που ακούγεται κάπως αστείο, αν σκεφτεί κανείς το έμψυχο υλικό που είχαμε στη διάθεσή μας από τις άλλες χώρες της αυτοκρατορίας –Αυστραλοί, Καναδοί, Ινδοί–, οι οποίες και μας στήριξαν. Και στην Αμερική, πάντως, θεωρείται ο… καλός πόλεμος. Ήταν σαφέστατα ένας καλός πόλεμος: πολεμούσαν ένα σατανικό, φρικτό καθεστώς.

Τα πράγματα ήταν απολύτως ξεκάθαρα. Σήμερα, βέβαια, όλα αυτά είναι απλώς ένας μύθος," αναφέρει ο ιστορικός και συγγραφέας του βιβλίου Κιθ Λόου.

Τα πράγματα τελικά δεν υπήρξαν τόσο ξεκάθαρα. Η κατάσταση ήταν πιο περίπλοκη. Αλλά το πως θυμάται κανείς τα πράγματα έχει να κάνει με το πως τελικά νιώθει καλύτερα για το ποιος είναι και το πώς εξελίχθηκε.

Το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου είναι μια από τις πιο εμβληματικές στιγμές στην ιστορία της Ευρώπης. Έχει ταυτιστεί με εικόνες χαρούμενου πλήθους να χορεύει στους δρόμους, να πίνει, να ερωτεύεται. Αυτές οι εικόνες θριάμβου και γιορτής είναι τόσο έντονες στη συλλογική μνήμη, ώστε έχουν σχεδόν λησμονηθεί οι εμφύλιοι πόλεμοι και η αναρχία που είχε επικρατήσει.

Στην πραγματικότητα, αμέσως μετά το τέλος του πολέμου, η Ευρώπη γνώρισε ακόμα ένα τρομερό αιματοκύλισμα, με τριάντα εκατομμύρια νεκρούς σε πεδία μαχών, ισοπεδωμένες πολιτείες, κατεστραμμένη ύπαιθρο. Οργανισμοί και θεσμοί που θεωρούνται δεδομένοι (από την αστυνομία και τα μέσα μεταφοράς μέχρι τις κυβερνήσεις και τα μέσα ενημέρωσης) είτε είχαν παραιτηθεί είτε δεν υπήρχαν καν.

Στο βιβλίο, ο συγγραφέας περιγράφει μια ήπειρο που, μετά το τέλος του πιο τρομερού πολέμου όλων των εποχών, εξακολουθεί να βρίσκεται βυθισμένη στη βία, με ομάδες ανθρώπων, κοινότητες, ακόμα και ολόκληρα έθνη να ζητούν εκδίκηση για λάθη και εγκλήματα που είχαν γίνει όσο διεξαγόταν ο πόλεμος.

Οι Γερμανοί και οι συνεργάτες τους συλλαμβάνονταν, βασανίζονταν και εκτελούνταν με συνοπτικές διαδικασίες. Τα στρατόπεδα συγκέντρωσης άνοιξαν πάλι και γέμισαν με καινούργια θύματα. Ο βίαιος αντισημιτισμός αναβίωσε με φόνους και πογκρόμ σε όλη την Ευρώπη. Οι σφαγές βρίσκονταν στην ημερήσια διάταξη, και σε ορισμένα μέρη (κυρίως στην Ελλάδα, τη Γιουγκοσλαβία και την Πολωνία) οδήγησαν σε βάναυσους εμφυλίους πολέμους.

Το βιβλίο του Χιθ Λόοου πραγματεύεται την ιστορία της Ευρώπης μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, με όλες τις φρικαλέες λεπτομέρειες που την καθόρισαν μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του ’40. Βασισμένο κυρίως σε πρωτογενείς πηγές από δώδεκα χώρες, το ανά χείρας βιβλίο είναι το τρομακτικό και, ταυτόχρονα, συναρπαστικό χρονικό ενός κόσμου που παραφρόνησε και αποτελεί ορόσημο στην ιστοριογραφία της μεταπολεμικής Ευρώπης για δεκαετίες.

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα:
Ο Κιθ Λόου είναι συγγραφέας και ιστορικός, το έργο του οποίου έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από δώδεκα γλώσσες σε όλο τον κόσμο. Το Όλεθρος είναι το πιο πρόσφατο βιβλίο του και αποτελεί μια συνταρακτική καταγραφή του χάους και της αναρχίας που είχαν καταλάβει την Ευρώπη στον απόηχο του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. έχει τιμηθεί με το Βραβείο English PEN’s Hessell-Tiltman ενώ μπήκε στη Βραχεία Λίστα για τα Βραβεία Longman/History Today.

Πληροφορίες: Το βιβλίο του Χιθ Λόου "Όλεθρος" κυκλοφορεί απο τις εκδόσεις Ψυχογιός.