Το Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου συμπληρώνει φέτος 2 χρόνια λειτουργίας και είναι το τιμώμενο μουσείο για τον φετινό εορτασμό της Διεθνούς Ημέρας Μουσείων. Η διευθύντρια του μουσείου, Μαρία Φλώρου μιλά στο clickatlife.gr και μας συστήνει το μουσείο, την ιστορία του και τα προγράμματά του.

Το Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου συμπληρώνει φέτος 2 χρόνια λειτουργίας και είναι το τιμώμενο μουσείο του εορτασμού της Διεθνούς Ημέρας Μουσείων. Τι δράσεις ετοιμάζετε;

Το ΒΜΦ, ως τιμώμενο μουσείο για φέτος από το Ελληνικό Τμήμα του ICOM, σχεδιάζει, από τις 18 ως τις 24 Μαΐου, μια πλούσια εβδομάδα γεμάτη δράσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα, θεματικές ξεναγήσεις, μουσική και εκθέσεις. Πιο συγκεκριμένα, τη Δευτέρα 18 Μαΐου, ημέρα έναρξης του εορτασμού, τους χαιρετισμούς και τις ομιλίες ειδικών σε θέματα μουσείων και βιομηχανικής κληρονομιάς θα συνοδεύσει προβολή της ταινίας μικρού μήκους «Το Γκάζι» (1967) του Δ. Σταύρακα και μουσικό event με τους Crime Swing Investigation (C.S.I.).
Κατά τη διάρκεια της εβδομάδας αυτής, κάποιοι από τους δημιουργούς  του μουσείου, ο Γιάννης Στογιαννίδης, η Ανδρομάζη Γκαζή, η Ερατώ Κουτσουδάκη-Γερολύμπου, ο Χριστόφορος Μπρέλλης και η Θάλεια Σπυριδάκι, οι άνθρωποι που έφτιαξαν ένα μουσείο από το μηδέν, το σχεδίασαν, έκαναν την ιστορική έρευνα, έγραψαν τα κείμενα, μιλούν στο κοινό και εξηγούν τις προσδοκίες και τη λογική πίσω από το σχεδιασμό του ΒΜΦ.

Παράλληλα, το ΒΜΦ συνεργάζεται για πρώτη φορά με το Μουσείο Ελληνικής Παιδικής Τέχνης και σχεδιάζει δύο δράσεις: μια έκθεση ζωγραφικής με έργα παιδιών αλλά και υπαίθρια εργαστήρια ζωγραφικής. Μια πολύ ενδιαφέρουσα δράση, που διοργανώνεται από κοινού με την ομάδα των Atenistas, έχει τον τίτλο «Αγγίζω, ακούω και μυρίζω ένα μουσείο» και περιλαμβάνει ξενάγηση για άτομα με μειωμένη όραση και τύφλωση. Ετοιμάζουμε, επίσης, ακόμα μια έκθεση «Σωλήνες, πόδια και χρώματα στο Μουσείο» που θα είναι ανοιχτή στο κοινό κατά τη διάρκεια όλης της εβδομάδας 18-24 Μαΐου. Παρουσιάζεται κολάζ φωτογραφιών που τραβήχτηκαν από μαθητές που επισκέφτηκαν το ΒΜΦ και την επιμελούνται οι εθελοντές μας, που είναι ιδιαίτερα σημαντικοί για τη λειτουργία του Μουσείου γενικότερα.

Λίγες μέρες νωρίτερα, στις 15 Μαΐου διοργανώνεται ημερίδα, σε συνεργασία με το ICOM, με θέμα «Εκπαιδευτικές δράσεις για το βιομηχανικό πολιτισμό», στην οποία μάλιστα θα μιλήσουν, μεταξύ άλλων, και οι μουσειοπαιδαγωγοί του ΒΜΦ, Αργυρώ Μπατσή και Δέσποινα Ανδριοπούλου. 

Μπορείτε να μας συστήσετε το ιδιαίτερο αυτό μουσείο της πόλης μας;

Το Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου παρουσιάζει το παλαιό εργοστάσιο φωταερίου της Αθήνας που υπήρξε για σχεδόν 130 χρόνια (1857-1984)  το μοναδικό εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας της πρωτεύουσας, μέχρι την εισαγωγή της χρήσης του ηλεκτρισμού. Ταυτόχρονα, όμως, δίνεται και μια άλλη οπτική της νεότερης ιστορίας της πόλης. Η ενέργεια του φωταερίου έκανε τους δρόμους πιο ασφαλείς, βελτίωσε την καθημερινότητα των κατοίκων της Αθήνας ενώ έδωσε ώθηση στην βιοτεχνική και βιομηχανική της ανάπτυξη. Το ΒΜΦ είναι, δηλαδή, αυτή τη στιγμή ένα μουσείο που παρουσιάζεται ως συνδετικός κρίκος στην ιστορία της Αθήνας -από την αρχαιότητα ως σήμερα-  και ένας χώρος που έχει στιγματίσει τις νεότερες γενιές.

Ποιος ο στόχος του μουσείου;

Το ΒΜΦ στοχεύει στην προστασία ενός μοναδικού βιομηχανικού μνημείου για την ελληνική και ευρωπαϊκή πολιτιστική κληρονομιά, στην ευαισθητοποίηση του κοινού για τη βιομηχανική κληρονομιά και στην προώθηση της εκπαιδευτικής διάστασης του ιστορικού αυτού τόπου. Θέλουμε να προσελκύσουμε τους νέους ανθρώπους, τις οικογένειες  αλλά και να φέρουμε πιο κοντά στο μουσείο την τοπική κοινότητα.

Ποια η ανταπόκριση του αθηναϊκού κοινού;

Το κοινό του Μουσείου δεν είναι ομοιογενές. Αν και το μεγαλύτερο μέρος των επισκεπτών μας καταλαμβάνεται από σχολεία, ομάδες φοιτητών και οικογένειες που ενθουσιάζονται με το χώρο, στους μεμονωμένους επισκέπτες ανήκουν και οι επί χρόνια επισκέπτες της Τεχνόπολης που, ναι μεν, έρχονται συχνά αλλά πλέον βλέπουν κάτι άλλο, ανακαλύπτουν δηλαδή πράγματα που δεν ήξεραν και αυτό τους αρέσει ακόμα περισσότερο. Επίσης, πολλοί απ’ αυτούς μπορεί να συνδέονται και συναισθηματικά με το εργοστάσιο και εκτιμούν πολύ που αναδεικνύεται πλέον η αξία του πρόσφατου παρελθόντος.

Η επίσκεψη στο Μουσείο περιλαμβάνει έναν περίπατο με 13 στάσεις. Τι αντικρίζει ο επισκέπτης μέσα από αυτές;

Ο επισκέπτης, μέσα από μια προτεινόμενη μουσειακή διαδρομή με 13 στάσεις σε 6 κτίρια, με βασικό άξονα τη γραμμή παραγωγής του φωταερίου, έχει τη δυνατότητα να περιηγηθεί στις εγκαταστάσεις και να εξοικειωθεί με θέματα που σχετίζονται με το  εργοστάσιο και την πόλη, έχοντας στα χέρια του έναν οδηγό της μουσειακής διαδρομής ώστε να διευκολυνθεί η περιήγησή του.

Σε αυτή τη βόλτα του, θα δει το μηχανολογικό εξοπλισμό του εργοστασίου που έχει διασωθεί σχεδόν ακέραιος στην ίδια θέση που βρισκόταν και πριν από 150 χρόνια, πολλά αντικείμενα του εργοστασίου αλλά και πολυμεσικές εφαρμογές που βοηθούν στην καλύτερη κατανόηση του αντικειμένου. Μάλιστα, στο κτίριο του Νέου Υδαταερίου πέρα από τις αρχειακές προβολές, υπάρχει οθόνη αφής όπου ένα παιδί δημοτικού μπορεί να παίξει videogames με θέμα το εργοστάσιο φωταερίου!  Στο τέλος του περιπάτου του ο επισκέπτης μπορεί να επισκεφθεί το Πωλητήριο του μουσείου, με αντικείμενα εμπνευσμένα από το ίδιο το βιομηχανικό μνημείο,  αλλά και το ανανεωμένο καφέ του χώρου Gaz à l'eau.

Το φετινό θέμα  της Διεθνούς Ημέρας Μουσείων είναι "Μουσεία για μια κοινωνία με προοπτικές". Ποιο το μήνυμα πίσω από τη θεματική αυτή και ποια η συμβολή του Βιομηχανικού Μουσείο Φωταερίου σε αυτό;

Η βιωσιμότητα των μουσείων και των πολιτιστικών χώρων γενικά είναι ένα θέμα που πάντα έρχεται στην επικαιρότητα σε περιόδους μεγάλων οικονομικών κρίσεων. Αν και φέτος αυτό είναι το γενικό μήνυμα της επετείου, για εμάς εδώ στην Ελλάδα έχει μια μεγαλύτερη βαρύτητα. Τα περισσότερα μουσεία της χώρας προσπαθούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις μιας νέας εποχής όπου προωθούνται έννοιες και ιδέες όπως η συμμετοχικότητα, η καινοτομία,  η πρωτοπορία, τα ανοίγματα σε νέα κοινά αλλά και το πόσο ελκυστικό μπορεί να γίνει κάτι και ταυτόχρονα να προσφέρει διάδραση.

Το ΒΜΦ κουβαλάει την κληρονομιά ενός εργοστασίου-πρωτοποριακού για την εποχή του- αλλά και την κληρονομιά ενός πολιτιστικού χώρου όπως είναι η Τεχνόπολη που έχει διαθέσει χώρο και χρόνο για να προβάλλει ό,τι πιο φρέσκο και δημιουργικό στον πολιτιστικό ορίζοντα. Έχοντας λοιπόν αυτά στο μυαλό μας, το ΒΜΦ συμβάλλει καθημερινά θέτοντας νέες προοπτικές, όπως στην εκπαιδευτική του διάσταση και αποσκοπούμε να γίνουμε όχι μόνο «κοινωνικά» βιώσιμοι με δράσεις και σχέδια χωρίς αποκλεισμούς, αλλά γιατί όχι και οικονομικά.

Τι μελλοντικά σχέδια έχετε για το μουσείο και ποια η βαθύτερη επιθυμία όσων βρίσκονται από πίσω και το συντηρούν;

Μερικοί από τους σημαντικότερους τομείς ενός διετούς προγραμματισμού που έχει γίνει αυτή τη στιγμή, είναι η δικτύωσή μας (τοπική και διεθνής), η ενίσχυση των εκπαιδευτικών μας δράσεων και προγραμμάτων με νέα, η αναβάθμιση του Πωλητηρίου μας, η ενίσχυση του προγράμματος εθελοντισμού αλλά και η διοργάνωση δράσεων που θα συνδυάζουν έννοιες -σημαντικές για εμάς- όπως η βιομηχανική κληρονομιά και η καινοτομία. Φυσικά, όλα τα παραπάνω γίνονται πάντα με όσο το δυνατόν περισσότερους τρόπους επικοινωνίας και προσέγγισης  του κοινού μας.

Στο ΒΜΦ υπάρχει μια μικρή ομάδα, κυρίως μουσειολόγων, που μαζί με τους εθελοντές μας «τρέχει» τις καθημερινές δράσεις και έρχεται σε επαφή με το κοινό μας. Αλλά εκτός αυτής, όλοι στην Τεχνόπολη εργάζονται για να διατηρηθεί ο χώρος αυτός ως έχει, δηλαδή ένα ζωντανό μνημείο και να τον καταστήσουμε μοναδικό σημείο της πόλης που συνδυάζει διαφορετικές πολιτιστικές δραστηριότητες για όλους τους πολίτες και τιμά το παρελθόν του αλλά και το παρόν του.

Βάλια Κανελλοπούλου