Η Κατερίνα Στεφανιδάκη παρουσίασε το σχέδιο–εγκατάσταση με τίτλο «This is the Place, Gentlemen!» στη Γκαλερί Ζουμπουλάκη, περιγράφοντας μια «βομβαρδισμένη» πόλη, τοποθετώντας πάντα τον άνθρωπο στο κέντρο της τέχνης της. Με αφορμή την έκθεσή της αυτή, μας μίλησε για το έργο και τη σύγχρονη Αθήνα, αλλά και για την ιδανική της πόλη.

Ο τίτλος της εγκατάστασής σας, «This is the Place, Gentlemen!», στίχος από το ποίημα του Γιώργου Σεφέρη «Ο Στράτης Θαλασσινός στη Νεκρή Θάλασσα»,  τι υποδηλώνει;

Ο Γ. Σεφέρης ακολούθησε την Ελληνική κυβέρνηση στην Αίγυπτο μετά τη Γερμανική εισβολή. Σε ένα ταξίδι του βρέθηκε στην Ιερουσαλήμ και πιθανώς στη Νεκρή Θάλασσα. Το ποίημα, λοιπόν, αναφέρεται στη δύσκολη αυτή χρονική περίοδο και στη γεωγραφική αυτή περιοχή, ενώ το έργο δεν εικονογραφεί το ποίημα, αλλά δανείζεται τον τίτλο από τον συγκεκριμμένο στίχο. Διαβάζοντας τον «Στράτη Θαλασσινό στην Νεκρή Θάλασσα», ανακάλυψα εικόνες, συνθήκες και περιγραφές γεγονότων με πολλές αναλογίες με τη σημερινή εποχή αλλά και με την εγκατάστασή μου.

Η έκθεσή σας αυτή έρχεται σαν συνέχεια της πρώτης σας ατομικής έκθεση στη γκαλερί Ζουμπουλάκη με τίτλο «Πατησίων 179». Μπορείτε να μας κάνετε τη νοητή σύνδεση;

Στην έκθεση με τίτλο «Πατησίων 179», το 2008 στη Γκαλερί Ζουμπουλάκη, παρουσίασα δύο έργα μεγάλων διαστάσεων τα οποία απεικόνιζαν τον εσωτερικό χώρο του εργαστηρίου μου και τη θέα έξω από αυτό. Ουσιαστικά, αποτελούσαν δηλαδή μία ενιαία εικόνα γύρω από έναν ακινητοποιημένο θεατή που περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό του και αντικρίζει τον δημόσιο και ιδιωτικό χώρο γύρω του.  Η μεθοδολογία και η κατασκευή των έργων αυτών έχει πολλά κοινά με το «Τhis is the Place, Gentlemen!» καθώς απαρτίζονται από διακριτές χάρτινες επιφάνειες σχεδιασμένες με κάρβουνο, οι οποίες, καθώς συντίθενται και αναρτώνται, σχηματίζουν την τελική εικόνα, ενώ η πόλη την οποία έβλεπε τότε ο θεατής, ειναι τώρα μια άλλη πόλη.

Οι εικόνες δείχνουν μια πόλη υπό διάλυση. Υπάρχει κάποιος συνειρμός που συνδέει την πόλη με τη σύγχρονη πραγματικότητα στην Αθήνα;

Στην εγκατάσταση που παρουσιάστηκε τον Ιούνιο και τον Ιούλιο στη Γκαλερί Ζουμπουλάκη, τα δομικά στοιχεία του έργου αποκτούν αυτονομία, τα ξύλινα πάνελ είναι εμφανή ή κάποια από τα χαρτιά είναι στο έδαφος, προδίδοντας τα ίχνη της δημιουργικής διαδικασίας. Αιωρούμενα χάρτινα αποκόμματα ή και αντίστοιχες εικόνες σχεδιασμένες με κάρβουνο αναφέρονται σε μια έκρηξη ή στην ακόλουθη κατάρρευση, δηλαδή, σε μια επέκταση ή συρρίκνωση ενός αστικού πεδίου. Οι εικόνες στις οποίες αναφέρομαι ή είχα στο μυαλό μου κατά την διάρκεια παραγωγής της εγκατάστασης ήταν από την Αθήνα, από τα προηγούμενα έργα, από άλλες πόλεις ή από πολλές διαφορετικές, υποθετικές ή πραγματικές συνθήκες. Σε κάθε περίπτωση, το τελικό αστικό τοπίο έιναι μια φανταστική πόλη  η οποία αποτελείται από θραύσματα πραγματικότητας.

Ποια είναι η αιτία αυτής της κατάρρευσης;

Η κατάρρευση, η ανατίναξη, η φθορά ή η διαδικασία διάλυσης και στη συνέχεια αναδόμησης ενός χώρου είναι ενδεχόμενοι τρόποι για να ξαναδεί κανείς τον κόσμο γύρω του.

Τι αποτελεί για εσάς πηγή έμπνευσης;

Με ανάλογο τρόπο, οι εικόνες που γεννιούνται στη φαντασία του καλλιτέχνη και οι διαφορετικές εκδοχές με τις οποίες προβάλλονται, υλοποιούνται ή διατυπώνονται, έχουν να κάνουν σε μεγάλο βαθμό, με τα προσωπικά του βιώματα.

Ο παρατηρητής-θεατής παραμένει πάντα στο κέντρο των έργων σας. Είναι πράγματι για εσάς ο άνθρωπος πάντα το επίκεντρο, η αιτία και η απαρχή των πάντων;

Η ακινητοποιημένη θέση του θεατή, στην οποία έχω ήδη αναφερθεί, τον καθιστά αναπόσπαστο στοιχείο τόσο των έργων του 2008 όσο και της τωρινής εγκατάστασης. Με τον ίδιο τρόπο, οι θεατές που επισκέπτονται τον εκθεσιακό χώρο συμπληρώνουν την τελική εικόνα, είτε ως κάτοικοι του χώρου, είτε ως θεατές στο μπαλκόνι ενός διαμερίσματος, ή τέλος, ως περιπλανώμενοι επισκέπτες των ερειπίων μιας πόλης.

Πόσο έχει επηρεάσει την δημιουργικότητά σας –αρνητικά ή θετικά- η σύγχρονη κατάσταση; Και πώς έχει αλλάξει ο ρόλος του καλλιτέχνη στη σύγχρονη πραγματικότητα;

Αν μπορεί κανείς να ανακαλύπτει νέους τρόπους αντίστασης, ενώ ταυτόχρονα διατηρεί την αυτονομία του χωρίς την ανάγκη εξαρτήσεων, τότε υπάρχει το ενδεχόμενο να ακυρώσει τις συνέπειες ή ακόμα και να αντιστρέψει την πιθανότητα μιας κατάρρευσης.

Πώς θα αποτυπώνατε την ιδανική πόλη σε έναν πίνακα;

Είναι δύσκολο να περιγράψει κανείς, και πόσο μάλλον να αναπαραστήσει, μια ιδανική πόλη. Το ερώτημα μοιάζει να απευθύνεται σε έναν άνθρωπο της Αναγέννησης, ένω τα σημερινα κριτήρια, οι συνθήκες και οι προσδοκίες όλων μας είναι διαφορετικές.

Και ποιος θα ήταν ο ιδανικός ρόλος του ανθρώπου σε αυτόν;

Τελικά αν έπρεπε να πω ποια είναι η ιδανική πόλη, θα έλεγα αυτή που είναι γύρω μας, ενώ εμείς είμαστε αυτοί που με την καθημερινή μας παρουσία, τον στοχασμό ή τις πράξεις μας πρέπει να την διαμορφώσουμε δίνοντάς της ζωή.

Βάλια Κανελλοπούλου