Ο πολυχώρος Bliss στο κέντρο της πόλης φιλοξενεί μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα εικαστική έκθεση της ζωγράφου Δήμητρας Νατσκούλη με τίτλο «Μεταξύ ουρανού και γης», και το clickatlife.gr μίλησε με την εικαστικό για τα έργα της, τη βυζαντινή ζωγραφική και το ρόλο του «ιερού» και του «θείου» στη ζωή του ανθρώπου.

Η έκθεση της Δήμητρα Νατσκούλη είναι μια εσωτερική αναζήτηση του κέντρου του καθενός μας και μια βιωματική πρόταση για τον θεατή, να εξερευνήσει  ο ίδιος τον χώρο μέσα του. Αποτελείται από μια σειρά πορτραίτων εμπνευσμένων από ψυχικές καταστάσεις, που δείχνουν προς μια διάσταση απλά απαλή κι άχρονα άσπιλη.

Ένα πλάσμα που επιθυμεί να απελευθερωθεί από κάθε ετεροπροσδιορισμό (είμαι αυτό που κάνω, είμαι αυτό/αυτοί που έχω, είμαι αυτό που πιστεύω και αυτό που μου έμαθαν να είμαι…) και να κινηθεί προς την πηγή, το πλατωνικό «αγαθόν» μέσα του, ίσως χρειαστεί να περάσει από αυτό το σημείο μεταξύ ουρανού και γης. Και ίσως χρειαστεί να δει κατάματα τις αντιθέσεις που φιλοξενεί. Ένα πλάσμα που διψά να ζει ελεύθερο από εσωτερικές συγκρούσεις, ίσως επιθυμήσει να παντρέψει μέσα του τον ουρανό και τη γη, τον θεό και τον άνθρωπο. Μέσα σε αυτόν. Τα έργα αυτά αντικατοπτρίζουν μια τέτοια πορεία προς την πηγή ή το «γνώθι σαυτόν» και αυτός είναι ο κοινός άξονας τους.

Τα έργα σας είναι βασισμένα στη σύγχρονη βυζαντινή ζωγραφική. Πείτε μας λίγα λόγια για το πώς χρησιμοποιείτε εσείς αυτή τη μέθοδο, αλλά και για τα βασικά γνωρίσματα του συστήματος αυτού που ταιριάζουν στον τρόπο που θέλετε να αποδώσετε τα θέματά σας.

Η Βυζαντινή ζωγραφική αναδεικνύει ακριβώς αυτό το ιερό που κατοικεί μέσα σε ένα ανθρώπινο πλάσμα. Επιπλέον, η προοπτική του συγκεκριμένου συστήματος έχει την ιδιαιτερότητα να «κινείται» προς τον θεατή. Ο θεατής είναι το σημείο αναφοράς του έργου και αυτό το στοιχείο συγχωνεύεται με την σχεσιακή αγάπη που μεταφέρεται στο χριστικό ‘αγαπάτε αλλήλους’. Η παρουσία του ιερού μέσα στο ανθρώπινο πλάσμα γίνεται έμπρακτη μέσα από τις σχέσεις αγάπης, μέσα από την αγάπη που «κινείται» προοπτικά προς τον πλησίον.

Δεν επιδιώκω να περάσω κάποιο μήνυμα. Κάθε έργο, μπολιασμένο από το βίωμα της στιγμής, από την ίδια την παρουσία, είναι ζωντανό. Είναι φως και δονείται. Η ζωγραφική είναι αποκρυσταλλωμένη μουσική. Με την υλοποίησή του, το έργο έχει φύγει από τα χέρια μου. Δεν με αφορά. Η διύλιση όμως, που γίνεται στον θεατή από την παρουσία του έργου, επαφίεται στην αντιληπτικότητα του ίδιου του θεατή.

Κάθε έργο συνοδεύεται από ρήσεις του ποιητή Σούφι μύστη Τζαλαλ αλ-Ντίν Ρουμί. Γιατί επιλέξατε αυτό το μοτίβο και αυτές τις ρήσεις;

Η ποίηση του Ρουμί περιγράφει αυτήν την κατάσταση που το ουράνιο και το γήινο είναι αγκαλιασμένα μέσα στο πλάσμα. Η σχέση αγάπης που έχει ο ποιητής με τον Δάσκαλό του, Σαμς, είναι η πόρτα για το βίωμα της θεϊκής αγάπης πάνω στη γη και μέσα από τη γη. Όπως ο ίδιος λέει:
«…έχω δει τους δυο κόσμους σαν έναν
και αυτόν καλώ και γνωρίζω σαν έναν.
Πρώτον, τελευταίον. 
Εσωτερικόν,  εξωτερικόν.
Μόνο αυτήν την Ανάσα.
Ανάσαινε, ανθρώπινο ον!»

Ποιος ο ρόλος του «ιερού» και του «θείου» για εσάς στη ζωή του ανθρώπου και ιδιαίτερα σήμερα, σε μια ιδιαίτερα πιεσμένη περίοδο;

Υπάρχει μια αγιογραφία. Η Παναγιά η Άνασσα.  Άνασσα λέγεται η βασίλισσα στην προγονική μας γλώσσα. Ανάσα δεν είναι και η αναπνοή;  Και  οι πρόγονοι μας αποκαλούσαν την ανάσα, «ψυχή». Στην τέχνη της αλχημείας, ο βασιλιάς συμβολίζει το πνεύμα και η βασίλισσα την ψυχή. Είναι η βασίλισσα της ζωής μας η ανάσα. Συμβαίνει διαρκώς και ακούσια μέσα μας και μας συνδέει με την πηγή, με την ζωοδόχο πηγή –μια ακόμα όμορφη αγιογραφία.

Η Βυζαντινή ζωγραφική μιλά μέσα από σύμβολα και μας θυμίζει το ιερό που είναι κάθε στιγμή μέσα μας και παντού…Οι ιλιγγιώδεις αλλαγές ίσως είναι ένας ακόμη τρόπος της ζωής για να μας ξυπνήσει. Υπάρχει μια έξοδος μέσα στο “αδιέξοδος”.  Ίσως, η πιεσμένη περίοδος να ‘ναι μια μεταμφιεσμένη ιερή οδός.

Τι θα θέλατε να πάρει ο θεατής φεύγοντας από την έκθεση αυτή;

Οι άνθρωποι, η παρουσία τους στη ζωή και στη ζωή μου, είναι μεγάλο δώρο για εμένα. Αυτή η έκθεση είναι ένας τρόπος να τους ευχαριστήσω. Τι άλλο να θέλω;

Βάλια Κανελλοπούλου