Η έκθεση «Vandalism» που φιλοξενείται στο Cheapart ζήτησε από τους συμμετέχοντες καλλιτέχνες να γίνουν οι ίδιοι βάνδαλοι και να δημιουργήσουν έργα δίνοντας την δική τους ερμηνεία πάνω στο θέμα του βανδαλισμού. Ο επιμελητής Νίκος Γιαβρόπουλος μίλησε για την έκθεση και το θέμα της αλλά και για τα γεγονότα σύγχρονου βανδαλισμού.

Η έκθεση που επιμελείστε στο Cheapart έχει τον τίτλο «VANDALISM». Τι πραγματεύεται;

Η έκθεση είναι μια παράθεση απόψεων σχετικά με τον βανδαλισμό, τον βανδαλισμό του αστικού τοπίου, του σώματος, του πνεύματος, των ιδεών ακόμα και των ψυχών των ανθρώπων. Ο όρος έχει διευρυνθεί τόσο ώστε τον χρησιμοποιούμε στην καθομιλουμένη χωρίς απαραίτητα να εννοούμε την εσκεμμένη καταστροφή αγαλμάτων, αρχιτεκτονημάτων και μνημείων. Αυτό ακριβώς πραγματεύεται η έκθεση την διεύρυνση του όρου που μπορεί να είναι από πολύ σοβαρή μέχρι και σατυρική.

Ποιο ήταν το ερέθισμα για αυτή την έκθεση;

Τον πρώτο χρόνο της κρίσης είχε πέσει μια σιωπή στην Αθήνα, περπατούσα ένα βράδυ περνώντας από το Πολυτεχνείο με κατεύθυνση προς το μουσείο, εκεί ανάμεσα κοντοστάθηκα και κοιτώντας καλύτερα μέσα στο σκοτάδι είδα δεκάδες εξοντωμένους ανθρώπους από τα ναρκωτικά να περιφέρονται, άλλος φώναζε κάποιο όνομα, άλλος έψαχνε το βαποράκι, άλλος ετοιμαζόταν για το ταξίδι προς την προσωρινή γαλήνη. Εκεί ακριβώς στεκόταν το παρόν στη μέση. Το παρελθόν αριστερά και το μέλλον δεξιά, το μουσείο και το πανεπιστήμιο, η μνήμη και η ελπίδα, το παρόν λοιπόν μου έδωσε το ερέθισμα, το σακατεμένο, το χωρίς λόγο, το με κραυγές, το παρατημένο, το βανδαλισμένο.

Πόσο διαφορετικά αντιμετωπίζει και προσλαμβάνει κάθε καλλιτέχνης την έννοια του «βανδαλισμού»;

Kelly Athanasiadou

Η έκθεση ουσιαστικά είναι ένας διάλογος μεταξύ ετερόκλιτων έργων. Οι καλλιτέχνες που συμμετέχουν καταπιάνονται με τον βανδαλισμό ο κάθε ένας από τη σκοπιά του. Το αποτέλεσμα είναι η προσωπική ερμηνεία του κάθε καλλιτέχνη για την θεματική της έκθεσης και μια δήλωση για το τι εστί βανδαλισμός. Το ενδιαφέρον της έκθεσης νομίζω είναι αυτό, η εντελώς διαφορετική πρόσληψη και αντιμετωπίσει του θέματος από τους συμμετέχοντες.

Τι σημαίνει η έννοια «βανδαλισμός» για εσάς;

Είναι μια πράξη, πράξη οργής, απελπισίας, αδιεξόδου, και προκαλείται από φόβο και δεισιδαιμονία. Μια πράξη χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα γιατί συνήθως απευθύνετε σε στόχους άσχετους από αυτούς που την προκάλεσαν. Σε μερικές περιπτώσεις ο βανδαλισμός καταντάει εθιμοτυπικός κάτι σαν το κεφάλι της μικρής γοργόνας.

Ποια γεγονότα βανδαλισμού σας έχουν προκαλέσει τα πιο άσχημα συναισθήματα;

Η αναίδεια, η έλλειψη σεβασμού του δημόσιου χώρου γενικώς μου δημιουργεί άσχημα συναισθήματα, η επιβολή μιας άποψης και ο τραμπουκισμός επίσης. Θυμό στην αρχή και λύπη αργότερα μου προκάλεσε και ο γιγαντιαίων διαστάσεων βανδαλισμός στο πολυτεχνείο, αλλά για αυτό έχουν γραφτεί πολλά και είναι κάτι που έκανε το πυροτέχνημά του και ξεχάστηκε. Αυτό που μου προκάλεσε πραγματικό σοκ είναι όταν πριν χρόνια έγραψαν με σπρέι συνθήματα πάνω στις κολώνες του αρχαιολογικού μουσείου, για μια στιγμή μου πέρασε η σκέψη, αν ήταν οι πόρτες ανοιχτές;

Τι υποδηλώνει το «μνημείο» για εσάς;

Valia Gouzia

Μια ωραία ιστορία συνέβη πριν λίγο καιρό στο Βερολίνο, ένα μνημείο του Λένιν ύψους 19 μέτρων που έμεινε επί 31 χρόνια στην ομώνυμη πλατεία, το 1991 διατάχτηκε η διάλυσή του, τα 120 κομμάτια του θάφτηκαν σε μια δασώδη περιοχή, στο νοτιοανατολικό άκρο της πόλης, μέχρι εδώ όλα καλά. Όταν όμως αποφασίστηκε η αποκατάσταση του μνημείου το γρανιτένιο κεφάλι ήταν αδύνατο να βρεθεί, την λύση έδωσε ένας Αμερικανός παραγωγός ντοκιμαντέρ, που ήξερε να υποδείξει το σημείο που ήταν θαμμένο το κεφάλι! Οι αρχές έδωσαν έτσι το πράσινο φως για την "ανάσταση" του Λένιν... Δεν είναι εξαιρετικά περίεργο να γκρεμίζεις ένα μνημείο και μετά από χρόνια να το αποκαθιστάς; Είναι βανδαλισμός ανάποδα! Για αυτό υπάρχουν τα μνημεία για να εξυπηρετούν την μνήμη που μια ξεχνάει και μια θυμάται.

Πόσο μεγάλος είναι ο κίνδυνος βανδαλισμού μνημείων, πολιτισμών, ιδεών, συμβόλων ή ανθρώπινων ζωών σήμερα;

Dimitris Halatsis

Κίνδυνος για βανδαλισμούς δεν υπάρχει! Μιας και καθημερινά βανδαλίζονται όλα όσα αναφέρατε στην ερώτηση σας. Ο Βανδαλισμός είναι στην καθημερινότητά μας σε τέτοιο βαθμό που ορισμένες φορές δεν τον αναγνωρίζουμε γιατί έχει γίνει κυρίαρχος, μια βόλτα στην Αθήνα και στο διαδίκτυο είναι αρκετές. Νομίζω πως πρέπει σε κάποια χρονική στιγμή να γίνει μια μεγάλη και ουσιαστική συζήτηση για να ορίσουμε όχι τι είναι βανδαλισμός, αλλά τι είναι φυσιολογικό.

Βάλια Κανελλοπούλου