Αποχαιρετάμε τον Ιανουάριο με 7 βιβλία από τις πρόσφατες εκδόσεις των ελληνικών οίκων.

Ο καιρός επιμένει χειμερινά, όπως ταιριάζει στην εποχή και το clickatlife προτείνει 7 βιβλία, ένα για κάθε ημέρα της τελευταίας εβδομάδας του Ιανουαρίου. 

Μια φορά κι έναν καιρό αποφάσισα να πεθάνω. Αργά αλλά σταθερά και χωρίς να το συνειδητοποιώ, καθώς τα χρόνια κυλούσαν, εγώ έσκαβα το λάκκο μου φτυαρίζοντας κάθε μέρα κι από λίγο χώμα, αδειάζοντας κάθε μέρα κι από λίγη ζωή. Κι όλοι έζησαν καλά κι εμείς καλύτερα. Σχεδόν. Έζησα• παρά τις αδιαμφισβήτητες προσπάθειές μου για το αντίθετο. Όχι όμως καλά. Και σίγουρα όχι καλύτερα.

«Πώς έπαθες ανορεξία;» με ρωτούν κάποιες φορές. Το μυαλό μου μουδιάζει για μερικά δευτερόλεπτα. Πώς έπαθα νευρική ανορεξία; Δεν έπαθα. Στο δικό μου μυαλό η λέξη «έπαθα» δηλώνει ότι κάτι μου συνέβη τυχαία, ακούσια, χωρίς να το επιδιώξω ή να συναινέσω σε αυτό. Εμένα όμως δε μου συνέβη κάποιο ατύχημα, δεν αρρώστησα κατά λάθος. Δεν έπαθα ανορεξία. Την επέλεξα.

Αυτή είναι η ιστορία μου. Μια ιστορία ενός κοριτσιού εντελώς συνηθισμένου, όπως τόσα άλλα, που βυθίστηκε στην κινούμενη άμμο χωρίς να ξέρει από πού να πιαστεί για να βγει έξω και να σωθεί. Η ιστορία μιας νέας γυναίκας που ήταν καταδικασμένη να ζει μέσα σε μια φυλακή από καθρέφτες, μέσα στο ψέμα και στον πόνο, σε μια αυτοεξορία. Αιώνια παγωμένη, αιώνια πεινασμένη. Ολομόναχη. Εγώ η ίδια καταδίκασα τον εαυτό μου σε ισόβια απομόνωση. Εγώ αποφάσισα ότι δεν είχε καμία αξία και κανένα νόημα η ζωή μου. Εγώ αποπειράθηκα να σκοτώσω την Αναστασία. Τη μισούσα και ήθελα να πεθάνει πάση θυσία. Ξαφνικά όμως συνέβη κάτι περίεργο, κάτι απρόσμενο. Λίγο πριν τα καταφέρω, άλλαξα γνώμη.

Αν επιμένουμε ακόμα να διαβάζουμε λογοτεχνία στην εποχή μας είναι γιατί πιστεύουμε σε αυτό που μας προσφέρει. Δε θα καταφέρουμε ποτέ να αλλάξουμε τον κόσμο με την ποίηση και τα μυθιστορήματα, αξίζει όμως τον κόπο να δοκιμάσουμε την ευεργετική επίδρασή τους στη ζωή και στον χαρακτήρα μας. Αν με ρωτούσε κανείς πώς η λογοτεχνία μπορεί να αλλάξει τη ζωή μου, θα απαντούσα πως η λογοτεχνία κυρίως σου μαθαίνει τρόπους.

Σε κάνει λιγότερο σίγουρο για τον εαυτό σου, λιγότερο μελοδραματικό και κραυγαλέο, λιγότερο αφελή και ευκολόπιστο αλλά και πιο ευγενή στη γλώσσα, πιο διορατικό στις ανθρώπινες σχέσεις. 

Στη ζωή τα πράγματα δεν είναι συνήθως όπως φαίνονται κι η λογοτεχνία θα βρίσκεται πάντα εδώ για να μας το θυμίζει.

Η μητέρα μου ξαφνικά σοβάρεψε, γέμισε ακόμα ένα ποτήρι και πέταξε το άδειο μπουκάλι ουίσκι στην πισίνα. Μετά με πήρε στην αγκαλιά της. Τράβηξε το καλώδιο του DVD από την πρίζα και έριξε τη συσκευή στο νερό. Ακολούθησε το τηλεκοντρόλ και μετά η μεγάλη γλάστρα με τη φούξια. Ένας μεγάλος πίδακας σηκώθηκε, μια κηλίδα από μαύρο χώμα ανέβηκε στην επιφάνεια, εκεί που την έριξε. Επέπλεαν κόκκινα λουλουδάκια.

Απόσπασμα

Παλιότερα η μητέρα μου έπαιζε πολύ τένις. Και ο πατέρας μου έπαιζε, αλλά όχι τόσο καλά. Το αστέρι της οικογένειας ήταν εκείνη. Όταν ήταν ακόμα στα πάνω της, κέρδιζε κάθε χρόνο το τουρνουά του ομίλου. Ακόμη κι αν είχε πιει ένα μπουκάλι βότκα, πάλι κέρδιζε, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία. Μικρό, με έπαιρνε πάντα μαζί της στον όμιλο. Η μητέρα μου καθόταν στον εξώστη και έπινε κοκτέιλ με την κυρία Βέμπερ, την κυρία Όστερχουν, τον κύριο Σούμπακ και όλη την παρέα. Εγώ καθόμουν κάτω από το τραπέζι, έπαιζα με τα αυτοκινητάκια μου κι ο ήλιος έλαμπε. Θυμάμαι τον λαμπερό ήλιο του ομίλου, πέντε λευκά ζευγάρια παπούτσια του τένις σκονισμένα από κοκκινόχωμα, τα εσώρουχα κάτω από τις κοντές αθλητικές φούστες, τα μεταλλικά καπάκια που έπεφταν από το τραπέζι και τα μάζευα για να ζωγραφίσω με στιλό το εσωτερικό τους.

«Είμαι Αμερικανός, γέννημα του Σικάγου, αυτής της σκοτεινής και μελαγχολικής πόλης· ό,τι κάνω το κάνω όπως έχω μάθει από μόνος μου, δίχως κανόνες, κι έτσι θα γράψω την ιστορία της ζωής μου». 

Με τούτη τη φράση ξεκινούν οι Περιπέτειες του Ώγκι Μαρτς, και είναι αυτό ακριβώς που λέει ο τίτλος, δηλαδή οι κωμικές και πνευματικές περιπέτειες ενός νεαρού Αμερικανοεβραίου από τη δεκαετία του ’20 ως τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο, από το Σικάγο του μεσοπολέμου ως το Μεξικό και την Ευρώπη. Ο Ώγκι περιπλανιέται από δουλειά σε δουλειά κι από σχέση σε σχέση, φιλοσοφεί, γίνεται ένα με το περιβάλλον του σαν χαμαιλέοντας και, χωρίς να έχει ιδιαίτερες βλέψεις, παραμένει πάντοτε αισιόδοξος, παρά τις αντιξοότητες.

Όσο για τη γραφή του βιβλίου ήταν και παραμένει μοναδική· γραφή που όμοιά της δεν υπάρχει στην αμερικανική λογοτεχνία της εποχής του και στην κατοπινή. Το μυθιστόρημα αυτό χάρισε στον συγγραφέα το πρώτο του Εθνικό Βραβείο Βιβλίου (1954), εκτινάσσοντάς τον στην κορυφή του λογοτεχνικού πανθέου της γενιάς του, κι αργότερα το Βραβείο Νόμπελ (1976), την ύψιστη διάκριση για την τέχνη του λόγου. Με κέφι και ζωντάνια ο Μπέλοου έγραψε ένα μεγάλο αμερικανικό μυθιστόρημα του 20ού αιώνα.

Μια γυναίκα κοιμάται στην κρεβατοκάμαρά της. Το δωμάτιο δεν ανοίγει απέξω. Ξαφνικά κάποιος προσπαθεί να τη δολοφονήσει. Πριν φτάσει η αστυνομία, εκείνος το έχει ήδη σκάσει. Ποιος είναι ο δολοφόνος και πώς κατάφερε να μπει στο δωμάτιο; Γραμμένο από τον διάσημο συγγραφέα του Φαντάσματος της Όπερας είναι ένα από τα 100 καλύτερα βιβλία μυστηρίου που έχουν γραφτεί ποτέ!

Μετά από μία κοπιαστική ημέρα σημαντικών επιστημονικών πειραμάτων, η δεσποινίς Στάνγκερσον είχε μόλις αποσυρθεί στο υπνοδωμάτιό της. Ξαφνικά, άρχισαν να ακούγονται από μέσα ήχοι πάλης, αγωνιώδεις κραυγές, εκκλήσεις για βοήθεια και πυροβολισμοί. Όταν η κλειδωμένη της πόρτα υποχωρεί στα χτυπήματα του πατέρα της και ενός υπηρέτη, η Ματίλντ βρίσκεται πεσμένη στο πάτωμα, σοβαρά τραυματισμένη και γεμάτη αίματα. Κανείς άλλος δεν βρίσκεται στο δωμάτιο. Δεν υπάρχει απολύτως καμία άλλη έξοδος, και το μοναδικό παράθυρο του Κίτρινου Δωματίου είναι ασφαλισμένο από μέσα. Πώς είναι δυνατόν να απέδρασε από εκεί ο δράστης;

Μία γεμάτη ερωτηματικά και γρίφους υπόθεση και ένας ευρηματικός ντετέκτιβ συνθέτουν μία υπέροχη, νοσταλγική και ατμοσφαιρική ιστορία φόνου, απάτης, προδοσίας και πάθους, που, σχεδόν έναν αιώνα μετά από την πρώτη δημοσίευσή της, παραμένει ορόσημο της κλασικής αστυνομικής λογοτεχνίας και δεν σταματά να διαβάζεται, να αγαπιέται και να αποκτά νέους φανατικούς θαυμαστές μέσα στον 21ο αιώνα. Το Μυστήριο του Κίτρινου Δωματίου είναι μία από τις πιο εμβληματικές ιστορίες της λογοτεχνίας μυστηρίου, γραμμένη από το συγγραφέα που μας χάρισε το αθάνατο Φάντασμα της Όπερας.

Ο Έντουαρντ Μπερνέζ υπήρξε μία εμβληματική μορφή της μαζι- κής χειραγώγησης και της προπαγάνδας στις δυτικές δημοκρα- τίες του 20ού αιώνα. Υπήρξε ο ιδρυτής και ονοματοθέτης του επαγγελματικού κλάδου που είναι ευρύτερα γνωστός ως Δημό- σιες Σχέσεις (Public Relations) – όνομα που επινόησε για επι- κοινωνιακούς λόγους, μιας και η λέξη προπαγάνδα ήταν αρνητικά φορτισμένη ήδη από τον καιρό του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου. Η καινοτομία του ήταν ότι αξιοποίησε προπαγανδιστικά –τόσο στη διαφήμιση όσο και στην πολιτική– τις πρωτοπόρες μελέτες και παρατηρήσεις τής, τότε νέας, επιστήμης της Ψυχολογίας, όσον αφορά τη συμπεριφορά της μάζας και του κοινού νου. Σε αυτό το μικρό δοκίμιο εκτίθενται οι θεμελιώδεις αξίες, επί των οποίων οικοδομήθηκε η καταναλωτική κουλτούρα της Δύσης που έχει τις ρίζες της στα φαινόμενα που προέκυψαν από τη μα- ζική παραγωγή. Η προπαγάνδα είναι κατά τον συγγραφέα το εργαλείο που πρέ- πει να χρησιμοποιούν οι ισχυρές ελίτ, προκειμένου να διατηρήσουν την εξουσία και τα προνόμιά τους, αλλά και το εργαλείο οργάνωσης κάθε ανθρώπινης δραστηριότητας εν γένει. Είναι πρωτίστως ένα εργαλείο για να παρακαμφθεί η δημοκρατία προς όφελος των ελίτ, νοούμενη ασφαλώς ως οποιαδήποτε πολιτική διαδικασία που στο- χεύει στη συλλογική διαμόρφωση των κοινωνικοοικονομικών θε- σμών, και όχι ως εύηχο λεκτικό σύμβολο κρατικής ή άλλης προπα- γάνδας. Εν προκειμένω, ο Μπερνέζ προσπαθεί να εξουδετερώσει τις όποιες λαϊκές κατακτήσεις εντός του αστικού πολιτισμού μέσω της μαζικής χειραγώγησης, χρησιμοποιώντας παράλληλα τη λέξη δημοκρατία σε κάθε ευκαιρία, προκειμένου να συνδέσει την προπα- γάνδα του με τα αυθόρμητα θετικά αντανακλαστικά που, τότε ακό- μα, προκαλούσε η λέξη στις μάζες.

Για πολλά χρόνια η ζωή στην Ελλάδα κυλούσε αµέριµνα. Ή σχεδόν αµέριµνα. Και µετά, το 2009, λίγα χρόνια µετά τη θριαµβευτική ένταξή µας στην ευρωζώνη, ήρθε η κρίση. Ή τουλάχιστον έτσι νοµίζαµε στην αρχή. Όµως αυτό που ακολούθησε δεν ήταν απλώς µια οικονοµική κρίση, αλλά µια άνευ προηγουµένου κοινωνικοοικονοµική καταστροφή. Τι ακριβώς συνέβη; Γιατί δεν µπορέσαµε να αντιµετωπίσουµε την κρίση; Γιατί η χώρα βρέθηκε εκτός ελέγχου; Εφτά χρόνια άρνησης της πραγµατικότητας, εφτά χρόνια τυφλής δηµαγωγίας, εφτά χρόνια αστάθειας και αβεβαιότητας που έφεραν την Ελλάδα ένα βήµα πριν την ταπεινωτική εκδίωξή της από την Ευρώπη. 

Ένα βιβλίο που εξηγεί πώς και γιατί από την κρίση φτάσαµε στην κατάρρευση, καταδεικνύοντας τις µεγάλες ευθύνες του πολιτικού προσωπικού και τις µοιραίες επιλογές της ηγεσίας. Περιγράφει τη διαδροµή από το «λεφτά υπάρχουν» το 2009, στο «δεν συναινώ στο λάθος» το 2011 και το «σκίσιµο των µνηµονίων» το 2015.