Τα βιβλία της εβδομάδας
Υποδεχόμαστε τον Φεβρουάριο με βιβλία από τις προτάσεις των ελληνικών οίκων με ξένους και Έλληνες συγγραφείς.
Ο κύριος Μπένετ και η κυρία Μπράουν και άλλα κείμενα για την τέχνη της γραφής-Βιρτζίνια Γουλφ, εκδόσεις Μίνωας
Κυκλοφόρησε στη σειρά Φάροι Ιδεών των εκδόσεων Μίνωας μια συλλογή δοκιμίων της Βιρτζίνια Γουλφ, με κείμενα που αφορούν την τέχνη της γραφής, μερικά εκ των οποίων μεταφράζονται για πρώτη φορά στα ελληνικά. Ανάμεσά τους και το πιο σημαντικό και εμβληματικό δοκίμιο της Γουλφ: Ο κύριος Μπένετ και η κυρία Μπράουν.
Η Βιρτζίνια Γουλφ, μια από τις σπουδαιότερες μυθιστοριογράφους του 20ού αιώνα, έγραψε πολλά άρθρα, δοκίμια, κριτικές και κείμενα για την τέχνη και τη λογοτεχνία. Σε αυτό τον τόμο συγκεντρώνονται μερικά από τα σημαντικότερα κείμενά της γύρω από τα θέματα που την απασχολούσαν κατά τη δημιουργική περίοδο της ζωής της: ο φεμινισμός, η κοινωνική ισότητα, η πολιτική, η αξία των βιβλίων, η ρήξη με την παράδοση, η σχέση της τέχνης με την πολιτική και τον άνθρωπο.
Τη Βιρτζίνια Γουλφ την απασχολούσε ιδιαίτερα η «γυναικεία εμπειρία»… η ανάγκη επαναπροσδιορισμού της γυναικείας ταυτότητας και η ιδιαιτερότητα της «γυναικείας έκφρασης». Μέσα από τα κείμενά της προβάλλει ένα σπινθηροβόλο πνεύμα που σχολιάζει όχι μόνο τα δεινά του καιρού της, αλλά και μας απευθύνεται ως μια σύγχρονή μας. Αν την «ακούσουμε» προσεκτικά, ίσως μας δώσει απαντήσεις σε χρόνια διλήμματα και δυσεπίλυτα προβλήματα που συνεχίζουν να μας ταλανίζουν. (Από τον πρόλογο της Αργυρώς Μαντόγλου).
Η άμυνα του Λούζιν, Vladimir Nabokov, εκδόσεις Μεταίχμιο
O Λούζιν, εσωστρεφής και μελαγχολικός ως παιδί, στρέφεται στο σκάκι για να αποφύγει την πραγματικότητα. Μεγαλώνοντας, το πρωτοφανές ταλέντο του τον φέρνει στην κορυφή, αλλά το τίμημα είναι βαρύ. Το πάντοτε ικανό για λαμπρούς σκακιστικούς συνδυασμούς μυαλό του αποδεικνύεται τραγικά ανεπαρκές για να αντιμετωπίσει τον λαβύρινθο της ζωής και είναι αυτό που θα τον οδηγήσει στη συντριβή. Το βιβλίο μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο.
Ο Vladimir Nabokov γεννήθηκε στην Αγία Πετρούπολη το 1899. Όταν οι Μπολσεβίκοι πήραν την εξουσία στη Ρωσία, η οικογένειά του εγκατέλειψε τη χώρα. Σπούδασε γαλλική και ρωσική λογοτεχνία στο κολέγιο Τρίνιτι του Κέμπριτζ. Το 1940 εγκαταστάθηκε στην Αμερική όπου δίδαξε λογοτεχνία στο κολέγιο Ουέλεσλι, στο Στάνφορντ, στο Κορνέλ και στο Χάρβαρντ. Από το 1959 αφοσιώθηκε αποκλειστικά στο γράψιμο. Ένας από τους σημαντικότερους συγγραφείς του εικοστού αιώνα, έγραψε στα ρωσικά και τα αγγλικά. Το 1973 τιμήθηκε με το αμερικανικό μετάλλιο λογοτεχνίας. Έργα του μεταξύ άλλων: Άντα, Γέλιο στο σκοτάδι, Απόγνωση, Πρόσκληση σ’ έναν αποκεφαλισμό, Χλωμή φωτιά και φυσικά το αριστούργημά του, η Λολίτα, που μεταφέρθηκε στο σινεμά. Πέθανε το 1977 στο Μοντρέ της Ελβετίας.
Όσοι γνώρισαν τη Σμύρνη από κοντά ευτύχησαν να αποθαυμάσουν τις φυσικές ομορφιές της. Ο πολυταξιδεμένος και ανοιχτόμυαλος Ηρόδοτος έγραψε πως δεν αντίκρισαν τα μάτια του ωραιότερη πόλη. Ο μέγιστος ρήτορας Κικέρων κατέθεσε ότι δεν υπάρχει σημείο της πόλης που ο ταξιδιώτης δεν θα γοητευθεί από κάτι, τοπίο, αρχαιότητες ή ανθρώπους. Ο Σικελιανός στον πρόλογο του μυθιστορήματος Αιολική γη του Βενέζη έγραψε: «Είναι η γλυκιά ιωνική ατμόσφαιρα, είναι η κρυφή, χαμένη θαλπωρή της μυστικής του κόσμου σάρκας που απροσδόκητα ξανάρχεται και πάλι σ’ επαφή μητριαρχική μαζί μου». Θωμάς Κοροβίνης.
Το βιβλίο είναι μια αντιπροσωπευτική ανθολόγηση κειμένων που γράφτηκαν για τη Σμύρνη από συγγραφείς όλων των εποχών. Δομημένο σε τέσσερα μέρη παρακολουθεί την πορεία της πόλης μέχρι σήμερα, που η Σμύρνη είναι πλέον ένα σύγχρονο τουρκικό άστυ με ευρωπαϊκό χαρακτήρα, με ενδιάμεσους σταθμούς την περίοδο της μεγάλης της ακμής, με κυρίαρχο το ελληνικό στοιχείο, και την καταστροφή της το 1922. Συμπληρώνεται από πλούσιο αρχειακό φωτογραφικό υλικό.
Κωνσταντινούπολη, Μια πόλη στη λογοτεχνία με επιιλογή κειμένων του Γιάννη Ξανθούλη και φωτογραφίες: Ara Güler, εκδόσεις Μεταίχμιο
Πολύπαθη, πολύβουη, πολύμορφη, πανέμορφη, ελκυστικής ασχήμιας, αξεπέραστη, βασιλεύουσα, «Aziz Istanbul», τελικά μια απ' τις συγκλονιστικότερες πολιτείες που έστησαν οι άνθρωποι για να εμπαίξουν αναιδώς το θείον δέος… και τα κατάφεραν… Αυτήν ακριβώς την αίσθηση άπειροι σημαντικοί και μικρόνοες ποιητές και συγγραφείς προσπάθησαν να αποτυπώσουν σε κείμενα αληθινής όσο και εσφαλμένης κατάθεσης. Γιατί η Πόλη αυτή διαρκώς αναγεννάται και μεταλλάσσεται, επιβλητικά απρόσιτη, ξεγελώντας την κοινή λογική και την περιχαρακωμένη σοφία των λογίων. Γιάννης Ξανθούλης
Ο Γιάννης Ξανθούλης σαν αιρετικός περιπατητής περιδιαβαίνει την Κωνσταντινούπουλη ανθολογώντας κείμενα που ανασυνθέτουν την εικόνα της, τηρώντας, όσο είναι αυτό δυνατό, αποστάσεις από τη θεραπεία της νοσταλγίας, σ' έναν γοητευτικό τόμο που περιλαμβάνει φωτογραφίες του Ara Güler, μιας μεγάλης μορφής της σύγχρονης φωτογραφίας.
Γιάννης Ρίτσος-Μέλπω Αξιώτη, Καταραμένα κι ευλογημένα χαρτιά, Σπαράγματα αλληλογραφίας (1960-1966), εκδόσεις Άγρα
Εδώ αρχίζει να καλοκαιρεύει. Μα τί'ναι τούτο; Δεν αποκρίνομαι πια εύκολα στο φως, στα χρώματα, στα σχήματα της άνοιξης. Τι φταίει τάχα; Γεράματα; Πολλές δοκιμασίες, πολλές μνήμες; Πολύ σκύψαμε μέσα μας; Πολύ καθαρά βλέπουμε και μες στα σκοτεινά; Πού 'ναι κείνη η «άγια αφέλεια»; Μεγάλες εμπειρίες, αξιοθαύμαστες – ας μας λείπανε (ναι; – δε θα το 'θελα και δε θα το μπορούσα). Τί κάθομαι και σου λέω; Γ. Ρίτσος, Αθήνα, 14.V.64
Σε επιστολή του στη Μέλπω Αξιώτη στις 17 Απριλίου 1961, ο Ρίτσος, όταν μόλις την προηγούμενη χρονιά έχει αποκατασταθεί ένας επιστολικός διάλογος μεταξύ τους, γράφει: «Πότε πια θα 'ρθεις, να τα πούμε όπως άλλοτε, ώρες κι ώρες – όχι πια τούτο το άχαρο, παγερό χαρτί, που μας στράγγιξε όλη μας τη ζωή και κάποτε μας βλέπει και το βλέπουμε εχθρικά – αυτό το χαρτί το καταραμένο κι ευλογημένο, ο καημός μας κι η μεγάλη παρηγόρια μας, η μοναξιά μας κι η συντροφιά μας. Εδώ φτάνουμε τ' άστρα, κι εσύ δε θα φτάσεις στην πατρίδα;». Σ' αυτή την επώδυνη και γεμάτη λαχτάρα ερώτηση-έκκληση οφείλεται ο τίτλος της παρούσας έκδοσης με τα επιστολικά τεκμήρια ανάμεσα στον Γιάννη Ρίτσο και στη Μέλπω Αξιώτη, η οποία βρίσκεται σε αναγκαστική υπερορία από τις 22 Μαρτίου 1947.
Η στορία της Σ., της Χρύσας Φαντή, από τις εκδόσεις Γαβρηιλίδης
Απ’ την Ερεσό του ’50 στην Αθήνα και το Παρίσι της δεκαετίας του ’60 και του ’70, η Σοφία ανακαλεί την πορεία της Σ. με φανταστική συνοδοιπόρο την Κάτια. Μια μάνα κατατονική, ένα κοριτσίστικο τρίγωνο, μια εμπαθής τροφός και ένας κηδεμόνας σε θέση αξιολύπητου θύτη, ένα παντρεμένο ζευγάρι που δεν επικοινωνεί και μία γυναίκα γαντζωμένη στο πάλαι ποτέ θρυλικό παρελθόν της, ένας Γάλλος ψυχαναλυτής και ένας Έλληνας πολιτικός πρόσφυγας, ένα δίδυμο πατέρα-γιου σε μόνιμη ρήξη. Η τραυματισμένη παιδική ηλικία, η παρουσία-απουσία της μητέρας και τα προαιώνια αρχέτυπα, το τραγικό και το ιλαρό στον χώρο των αστών και των εξεγερμένων. Φέτες ζωής με μοτίβο την Κόλαση του Δάντη και τους Ψαλμούς του Δαβίδ, τον Κάφκα και τον Χούλιο Κορτάσαρ, την Ελφρίντε Γέλινεκ και την Τζέννυ ΄Ερπενμπεκ, τον Ηλία Βενέζη και τη Μαργαρίτα Καραπάνου. Ύφος μοντέρνου μπαρόκ, γλώσσα ασθμαίνουσα που ενίοτε προσεγγίζει το κόμικ. Διαλεκτικός μονόλογος ή αφήγηση με μορφή ερωταποκρίσεων; Παιχνίδι μνήμης και επινόησης ή τοιχογραφία εποχής με θραύσματα φάρσας; Θα βρεθεί τελικά ο κρίκος; Το μέσα του κρεμμυδιού, η καρδιά απ’ το μαρουλάκι;
Κάθε 29 του Φλεβάρη του Αλέξανδρου Νίκα από τις εκδόσεις Μίνωας
29 Φλεβάρη είναι η μέρα που βρίσκει τον χειμώνα αγκαλιά με την άνοιξη. 29 Φλεβάρη είναι η μέρα που βρίσκει τον Πάρη αγκαλιά με την Ελένη.
Ο έρωτας των δύο μαθητών το 1972 περνάει μέσα από τις συμπληγάδες του Πολυτεχνείου, κορυφώνεται με τη Μεταπολίτευση και, πιστοί στο ραντεβού τους, αναβιώνει κάθε 29 του Φλεβάρη.
29 Φλεβάρη του 2000 ο Πάρης ελπίζει να συναντήσει πάλι την Ελένη στο ίδιο μέρος που έχουν το ραντεβού τους τα τελευταία 28 χρόνια.
Θα είναι η Ελένη εκεί; Το βιβλίο κυκλοφορεί σε νέα έκδοση από τις εκδόσεις Μίνωας και αποτελεί ύμνο στον έρωτα και την αληθινή αγάπη.