Τα βιβλία της εβδομάδας

ta-biblia-tis-ebdomadas
ΔΕΥΤΕΡΑ, 16 ΜΑΙΟΥ 2016

Εννέα βιβλία για να ξεκινήσει καλά η εβδομάδα!

Με χίλιους τρόμους γενναίος, Διαμαντής Αξιώτης, Κίχλη

Εν Αρχή ην ο Φόβος. Στα δεκαεννέα διηγήματα του Διαμαντή Αξιώτη, ο φόβος, στις διάφορες μορφές του, κυριαρχεί στη ζωή των ηρώων: στρατιωτών της μεθορίου, οικονομικών μεταναστών, άστεγων των συσσιτίων, ψυχικά πασχόντων, αλλά και ώριμων γυναικών που βιώνουν την τελευταία αναλαμπή του πόθου. Δέσμιοι ασφυκτικών κοινωνικών συνθηκών, εσωτερικών συγκρούσεων και διλημμάτων, αλλά και μιας υπαρξιακής αγωνίας για το μέλλον, αδυνατούν να διαρρήξουν τα δίχτυα του φόβου. Κάποτε αποζητούν τη διαφυγή, μέσω της μνήμης, στον χαμένο παράδεισο της παιδικής ηλικίας ("Η ηδονή των λουτρών") ή καταφεύγουν στο παραμύθι, όπου λύνονται, με τρόπο μαγικό, τα δεσμά ("Το παραμύθι του Ερζινκάν").

Κεντρική θέση κατέχει σε αρκετά διηγήματα η ερωτική επιθυμία: άτολμη και κρυμμένη, άλλοτε ρευστή και ενοχική, σε κάποιες περιπτώσεις τραυματική, εκτονώνεται όταν οι ήρωες καταφέρνουν να αποδράσουν από την καθημερινότητα· κυρίως όμως τη βλέπουμε να εκβάλλει ορμητική και ανεμπόδιστη από κάθε ταμπού στο υπερρεαλιστικής σκηνοθεσίας διήγημα "Η ευρυχωρία ενός ονείρου".

Με ποικίλες τεχνικές και αφηγηματικά μέσα, γλώσσα ζωντανή και εκφραστική, ο συγγραφέας παρακολουθεί τους ήρωές του με τρυφερότητα, αλλά και με υποδόριο χιούμορ και λεπτή ειρωνεία, να διεκδικούν, μολονότι δειλοί και άτολμοι, το δικαίωμα στη ζωή και να εξεγείρονται εντέλει "με χίλιους τρόμους γενναίοι".

Πικρές ιστορίες της θάλασσας και της ερήμου, Ημερολόγια δύο αριστερών εβδομήντα χρόνια πριν, Μάρω Φιλίππου, Κέδρος

Στις αρχές του Β΄ Παγκoσμίου πολέμου o νεαρός Αιγυπτιώτης Παύλος Μαλουκάτος, έχοντας μόλις ολοκληρώσει τις σπουδές του στη Νομική Σχολή Αθηνών, επιστρατεύτηκε και αργότερα πήρε μέρος στο κίνημα της Μέσης Ανατολής. Τις εμπειρίες του από την εποχή εκείνη τις κατέγραψε με κάθε λεπτομέρεια και με απόλυτη ειλικρίνεια σε ένα οδοιπορικό όχι μόνο του δικού του αγώνα, αλλά και του αγώνα πολλών άλλων.

Στο τέλος του πολέμου, το 1945, όμηρος των Βρετανών στην Ελ Ντάμπα, ένα στρατόπεδο αιχμαλώτων στην έρημο της Λιβύης, ο συγγραφέας και ποιητής Ντίνος Βλαχογιάννης έγραφε κάθε μέρα, σαν σε ημερολόγιο, ένα γράμμα στη γυναίκα του και στην κόρη του.

Αυτά τα κείμενα, καταθέσεις ψυχής, δεν αποκαλύπτουν μόνο άγνωστες πτυχές μιας οδυνηρής χρονικής περιόδου, αλλά συγκροτούν και σημαντικό υλικό μιας ιστορικής μελέτης. Στo πλαίσιo αυτής της μελέτης, η Μάρω Φιλίππου αναφέρεται αναλυτικά σε φιλοσοφικά και λογοτεχνικά ρεύματα που από τις αρχές του εικοστού αιώνα χάραξαν στην Αίγυπτο νέους δρόμους, διαμόρφωσαν πρωτοποριακούς τρόπους σκέψης, επηρέασαν πλατιά κοινωνικά στρώματα και έδωσαν το στίγμα μιας μεταβατικής εποχής.

Θέλο πλίμμα, Γεώργιος Χαριτωνίδης, Κέδρος

Το ετοιμοθάνατο ποίημα
λίγο πριν ξεψυχήσει
στη σκόνη που μαζεύτηκε στο τζάμι
με την άκρη ενός σίγμα τελικού
έγραψε
"θέλο πλίμμα".

Ο Γιώργος Ν. Χαριτωνίδης, πρόσφυγας από τη Λάπηθο Κερύνειας, μετά το 1974 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Εργάστηκε ως υπάλληλος στο νοσοκομείο Ευαγγελισμός. Το 2003 εμφανίστηκε στην ελληνική πεζογραφία και βραβεύτηκε από το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου για το μυθιστόρημά του "Αναμνήσεις με πολλά κουκούτσια". Σήμερα μοιράζεται το χρόνο του ανάμεσα σε Λεμεσό και Αθήνα.

Κι ο άνεμος παίρνει τις στέγες των σπιτιών, Καλλιόπη Λεγάκη, Γαβριηλίδης

Ο άνεμος χτυπάει το παντζούρι
του παραθύρου.
Θέλω να το κλείσω
μα δεν μπορώ.
Πάει ένας χρόνος τώρα
που έφυγες.
Το μάνταλο έχει ακόμα τη ζεστασιά 
του χεριού σου.

Η Καλλιόπη Λεγάκη είναι σεναριογράφος και σκηνοθέτης. Γεννήθηκε στον Πειραιά, σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου της Αθήνας και για κάποιο διάστημα εργάστηκε ως φιλόλογος. Παράλληλα έκανε σπουδές κινηματογράφου και τηλεόρασης στη Σχολή Σταυράκου και από το 2000 ασχολείται με ταινίες μικρού μήκους και ντοκιμαντέρ. Επίσης έχει παρακολουθήσει μαθήματα υποκριτικής και σεμινάρια δημιουργικής γραφής. Το βιβλίο "Κι ο άνεμος παίρνει τις στέγες των σπιτιών" είναι η πρώτη της ποιητική συλλογή.

Το ρόδο της Αλεξάνδρειας, Ηλέκτρα Δικαίου, Ψυχογιός

Εγγονή, μητέρα, γιαγιά... Ένας αιώνας, δύο καλά φυλαγμένα μυστικά και τρεις γυναίκες με κοινό πεπρωμένο. Μια μοίρα κρυφή που φανερώνεται όταν η Λία ανταμώνει με την άγνωστη γιαγιά της στο παλιό, πέτρινο σπίτι του Αταρίν. 
Η ζωή της Δανάης ξεκινά στα σκονισμένα δρομάκια της Αθήνας του Μεσοπολέμου. Ο έρωτας και τα όνειρά της την οδηγούν στη γη των θαυμάτων, στην Αίγυπτο, στο κοσμοπολίτικο Κάιρο. Εκεί θα βιώσει την πτώση και την απώλεια. Κι έπειτα θα ακολουθήσουν η Αλεξάνδρεια, η απελπισία, η μοναξιά, ο αγώνας, ο θρίαμβος, ο έρωτας, ο πόλεμος, η τρέλα. Ολάκερη η ζωή της θα σαρωθεί από μια θύελλα γεγονότων στη λαμπερή Αλεξάνδρεια της ανθηρής ελληνικής παροικίας και των επαύλεων του Καρτιέ Γκρεκ, μα και στα στενά σοκάκια του λιμανιού και της αράπικης συνοικίας της, γεμάτης από αρχαιοκάπηλους, μαχαιροβγάλτες, μπορντέλα, κοριτσάκια πόρνες κι ευνουχισμένα αγόρια. 
Τρεις γενιές γυναικών... Κυνηγημένες από τα φαντάσματα του παρελθόντος, θα προσπαθήσουν πριν από το τέλος να ανταμώσουν ξανά στην Αλεξάνδρεια του σήμερα. Στην πόλη της μνήμης, της αγάπης, της συγχώρεσης και της λύτρωσης.

Ο αγνοούμενος, Μίκαελ Κατς Κρέφελ, Ψυχογιός

Ένας μοναχικός λογιστής, ο Μόενς Σλότσχολμ, καταφεύγει στο Βερολίνο έχοντας καταχραστεί χρήματα της εταιρείας του. Σχεδιάζει να συναντήσει μυστικά κάποιον, αλλά εξαφανίζεται χωρίς να αφήσει κανένα ίχνος.
Ο πρώην ντετέκτιβ Τόμας Ράουνσχολτ, ο αποκαλούμενος και «Ράουν», βασανίζεται ακόμα από τον τραγικό θάνατο της Εύας, της συντρόφου του. Όταν η γοητευτική αδερφή του Μόενς, η Λουίσε, του αναθέτει να βρει τον αδερφό της, ο Ράουν ανακαλύπτει ότι και άλλοι άντρες έχουν εξαφανιστεί μυστηριωδώς στο Βερολίνο, για να βρεθούν λίγο αργότερα πνιγμένοι.
Ο Ράουν και η Λουίσε, αναζητώντας τον δολοφόνο, έχουν να παλέψουν με τον χρόνο: ο Μόενς ίσως είναι ακόμα ζωντανός. Η έρευνά τους τους οδηγεί σε μια παλιά υπόθεση, λίγους μήνες πριν από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου το 1989, στην οποία εμπλεκόταν ένας βίαιος πράκτορας της Στάζι. Κι ενώ ο Ράουν θέτει την ίδια τη ζωή του σε κίνδυνο, ένα νέο στοιχείο στην υπόθεση δολοφονίας της Εύας ανατρέπει τα πάντα...

Αναβρασμός, Χανς Μάγκνους Εντσενσμπέργκερ, Βιβλιοπωλείον της Εστίας

"Βγάζω το συμπέρασμα ότι η RAF δημιουργήθηκε κατά λάθος. Ο μοναδικός σκοπός της πρώτης ένοπλης δράσης της ήταν να απαλλαγεί ένας συνένοχος από δυο χρόνια φυλακή... Με την πρωτοβουλία τους όμως οι δράστες είχαν περιέλθει σε αδιέξοδο. Στην παρανομία δεν τους έμενε άλλη επιλογή από το να ψάχνουν κρυψώνες, να βρίσκουν λεφτά με επιθέσεις σε τράπεζες και να επινοούν ιδεολογικά κίνητρα για τη δράση τους."

Αυτή είναι η πικρή ετυμηγορία του Γερμανού συγγραφέα Χανς Μάγκνους Εντσενσμπέργκερ για την εξτρεμιστική Αριστερά της εποχής του.

Στο αυτοβιογραφικό πεζό "Αναβρασμός" ο συγγραφέας, που υπήρξε κάποτε εξέχουσα μορφή της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς και του φοιτητικού κινήματος, κάνει μια προσωπική αναδρομή στην ταραγμένη δεκαετία του '60, στα θρυλικά χρόνια της μεγάλης αναστάτωσης, των σοσιαλιστικών ονείρων και της φοιτητικής εξέγερσης. Μέσα από τις σημειώσεις του από τα ταξίδια εκείνης της περιόδου, κυρίως στη Σοβιετική Ένωση και την Κούβα, μεταφερόμαστε στο κλίμα της εποχής, εντοπίζουμε τις αντιφάσεις της σοσιαλιστικής κοινωνίας, αφουγκραζόμαστε τους αληθινούς πόθους των ανθρώπων. Παράλληλα, παρακολουθούμε το "ρωσικό ρομάντζο" του συγγραφέα με την παράφορη και καταθλιπτική Μάσα, που θα γίνει η δεύτερη γυναίκα του.

Οι αναμνήσεις από το κίνημα του '68 και τον έρωτα της νιότης παρουσιάζονται με τη μορφή ενός εσωτερικού διαλόγου ανάμεσα στον σημερινό γέροντα και τον αλλοτινό επαναστάτη. Το βιβλίο αυτό μπορεί επίσης να διαβαστεί σαν ντοκουμέντο μιας άδοξης επανάστασης και μιας αδιέξοδης αγάπης.

Η κουκουβάγια, Samuel Bjork, Διόπτρα

Είναι Οκτώβριος. Ο χειμώνας έχει ήδη απλωθεί σαν γκρίζο παγωμένο πέπλο πάνω από την πόλη, πάνω από την ειδυλλιακή εξοχή - και πάνω από το γυμνό σώμα του δεκαεφτάχρονου κοριτσιού, που έχει δολοφονηθεί και έχει τοποθετηθεί ευλαβικά σε ένα στρώμα από φτερά κουκουβάγιας, με μια ξανθιά περούκα και ένα λουλούδι στο στόμα, περιτριγυρισμένη από κεριά. Ο επικεφαλής του Τμήματος Ανθρωποκτονιών, Χόλγκερ Μουνκ, και η ατίθαση, μελαγχολική συνεργάτιδά του, Μία Κρούγκερ, είναι εντελώς απροετοίμαστοι για τη φρίκη με την οποία θα έρθουν αντιμέτωποι. Αυτό που συμβαίνει είναι πέρα από κάθε φαντασία - είναι έργο ενός παρανοϊκού εγκεφάλου.
Ο δολοφόνος πρέπει να βρεθεί. Άμεσα. Γιατί αλλιώς... θα το ξανακάνει.

Σάμιουελ Μπιορκ είναι το ψευδώνυμο του Νορβηγού μυθιστοριογράφου, θεατρικού συγγραφέα, εικαστικού και τραγουδοποιού Φρούντε Σάνερ Έιεν (Frode Sander Oien). Ο Έιεν, γεννημένος το 1969, έγραψε το πρώτο του θεατρικό όταν ήταν είκοσι δύο ετών και στη συνέχεια δημοσίευσε δύο μυθιστορήματα -Η καταπληκτική "Pepsi Love" (2001) και "Σπιντ για πρωινό" (2009)- που εγκωμιάστηκαν από τους κριτικούς. Αυτοδίδακτος και αδιάφορος προς τα ΜΜΕ, ο Έιεν έχει επίσης εκδώσει άλλα πέντε θεατρικά έργα, έχει βγάλει έξι μουσικά άλμπουμ, ενώ έχει κάνει και πολλές εκθέσεις σε γκαλερί. Ζει στο Όσλο, μεταφράζοντας, μεταξύ των άλλων, Σαίξπηρ.

Δύο βεντάλιες από τον Γαλατά, Μίλοραντ Πάβιτς, Εκδόσεις Καστανιώτη

Τα αριστουργηματικά διηγήματα του παρόντος τόμου, τα οποία επέλεξε ο ίδιος ο Μίλοραντ Πάβιτς, αποτελούν μια αναδρομή στο έργο του, από την πρώτη δημιουργική του περίοδο μέχρι σήμερα. 

Θα έλεγε κανείς ότι πρόκειται για "αποστάγματα σοφίας" σε μορφή διηγημάτων τα οποία, σύμφωνα με τη γνωστή μέθοδο του συγγραφέα, "οικοδομούνται" κατά τη διαδικασία της ανάγνωσης από τους ίδιους τους αναγνώστες. Υπάρχουν και εδώ διηγήματα αρσενικά και διηγήματα θηλυκά με το ανδρικό τους, το γυναικείο ή και το ερμαφρόδιτο τέλος τους, όπως υπάρχει και το μοναδικό ύφος γραφής που έκανε τον συγγραφέα γνωστό σε όλο τον κόσμο. 

Στη συλλογή αυτή ο αναγνώστης θα βρει επίσης την τόσο αγαπητή στον Πάβιτς επιστροφή στο παρελθόν, μια επιστροφή η οποία, μπλέκοντας διαρκώς την ιστορία με τη μυθολογία, αποτελεί τον δικό του πρωτότυπο τρόπο για να μιλήσει για θέματα που συνεχίζουν να μας απασχολούν σήμερα.