Η διαδραστική οπτικοακουστική εγκατάσταση «πρότζεκτ ΑΤΛΑΣ» από τις 20 Ιουνίου έως τις 15 Ιουλίου στην Πειραιώς 260, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου

Ο έναστρος ουρανός πάντα γοήτευε τον άνθρωπο. Κοιτώντας τα λαμπρότερα αστέρια, είδε σε αυτά θεότητες και μυθικά ζώα, ήρωες και θηρία. Έτσι γεννήθηκαν οι αστερισμοί, σαν ένα υπέρ-αφήγημα της ανθρώπινης φαντασίας. Στο πρότζεκτ ΆΤΛΑΣ, ο συνθέτης Παναγιώτης Βελιανίτης δημιουργεί μια προσομοίωση του ουράνιου θόλου, φέρνει τους αστερισμούς σε απόσταση αναπνοής και μας καλεί να τους “αγγίξουμε”.

Οι αστερισμοί ως ανθρώπινο επινόημα είχαν ανέκαθεν χρησιμότητα τόσο ως προς τον προσανατολισμό και την πλοήγηση, όσο και ως προς τη μέτρηση του χρόνου αλλά και τη δημιουργική φαντασία. Λειτουργούσαν ως μέσον αποθήκευσης πληροφοριών, σαν το σκληρό δίσκο των υπολογιστών. Ο συνθέτης χρησιμοποιεί αυτές τις σταθερές διατάξεις των άστρων για να αντιστοιχίσει το ηχητικό σύμπαν ηχογραφήσεων από την ανθρώπινη Ιστορία μέσα από τις προσωπικές του αναζητήσεις και το προσωπικό του μουσικό ιδίωμα.

Ο μύθος του Άτλαντα (εκ του “α” και “τλαν” = τα πάντα υπομένοντας), του Τιτάνα που τιμωρήθηκε από τον Δία να φέρει εσαεί στους ώμους του τον ουράνιο θόλο, στο πρότζεκτ ΆΤΛΑΣ παραλληλίζεται με τον Άνθρωπο που κουβαλάει στους “ώμους” του τη μνήμη της  Ιστορίας του. Οι επισκέπτες, εφόσον βρεθούν πάνω σε ένα από τα 12 βάθρα, κάτω από φωτεινές δέσμες και μπροστά από τις 12 αντίστοιχες διαδραστικές εγκαταστάσεις – ο υπόλοιπος χώρος είναι σε σκοτάδι - έχουν τη δυνατότητα με την κίνησή τους, η οποία εμφανίζεται ως κινούμενο περίγραμμα μέσω κάμερας σε οθόνη, να “αγγίξουν” τα φωτεινά άστρα του εκάστοτε αστερισμού και να τα ενεργοποιήσουν παράγοντας ήχους που αντιστοιχούν σε αυτά.

Από κάθε αστερισμό δημιουργείται μια μουσική σύνθεση ανοικτής φόρμας για τον κάθε αστερισμό με ηχητικό υλικό βασισμένο σε ηχογραφήσεις, από τον φωναυτογράφο του Édouard-Léon Scott de Martinville μέχρι τον αχό των πρόσφατων βομβαρδισμών στην Συρία και τις κραυγές των προσφύγων, οι επισκέπτες, ανά 12, δημιουργούν μια αέναα μεταβαλλόμενη σύνθεση αποτέλεσμα των επιμέρους αυτοσχεδιασμών μπροστά από κάθε εγκατάσταση.

Christos Tolis

Κάπου, μεταξύ των εγκαταστάσεων, στέκει και λαλεί, ένα μοναχικό πτηνό: ο γκιώνης (Otus scops). Με τη μονότονη λαλιά του, μας θυμίζει την αδυναμία μας να αντισταθούμε στον καταιγισμό των ηχητικών θραυσμάτων της Ιστορίας που συσσωρεύονται μπροστά μας κατ' αντιστοιχία με τον “Angelus Novus” του Klee και την αναφορά αυτού στο “Illuminations” του W. Benjamin.

Συνολικά το ηχοτοπίο διαμορφώνεται από την σιωπή που “σπάει” ο επαναλαμβανόμενος ήχος του γκιώνη ως το tutti δώδεκα διαφορετικών ηχογόνων αστερισμών. Το όλο εγχείρημα αποτελεί και ένα κοινωνικό πείραμα κατά το οποίο οι συμμετέχοντες καλούνται να “ενορχηστρώσουν” από κοινού το υπέρ-αφήγημα του κόσμου που βρίσκεται κάτω από τα άστρα και να διαχειριστούν, μέσα από την αισθητική και τους αυτοσχεδιασμούς τους, στοιχεία συλλογικής μνήμης.

Σε κάθε εγκατάσταση εμφανίζονται 20 αστερισμοί οι οποίοι αλλάζουν αέναα κυκλικά και μεταφέρονται, επίσης κυκλικά, από την 1η ως την 12η εγκατάσταση. Για τέσσερις ξεχωριστές βραδιές, τρία φορητά τηλεσκόπια θα βρίσκονται τοποθετημένα έξω από τον χώρο της εγκατάστασης, όπου οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να παρατηρούν τα - ορατά κάθε βραδιά - ουράνια σώματα.

Στο πλαίσιο της εγκατάστασης ΑΤΛΑΣ στο Α της Πειραιώς 260, θα πραγματοποιηθούν τα εξής:

Σάββατο 25 Ιουνίου, 19.30, στο χώρο της εγκατάστασης (κτίριο Α):

Επίσημη παρουσίαση και επεξήγηση της εγκατάστασης από τον Παναγιώτη Βελιανίτη, με κάλεσμα κοινού και δημοσιογράφων και ανακοίνωση του προγράμματος των διαλέξεων και της παρακολούθησης του ουρανού από την κα Μεταλληνού εκ μέρους του ΙΑΑΑΔΕΤ του Αστεροσκοπείου.

Πρόγραμμα Ομιλιών

Εισαγωγικές ομιλίες σε θέματα Αστρονομίας από αστρονόμους και εξειδικευμένο προσωπικό του Ινστιτούτου Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης (ΙΑΑΔΕΤ) του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών

Δευτέρα 4 Ιουλίου 23:00
"Εξερευνώντας τον ήχο του Διαστήματος"
Φιόρη - Αναστασία Μεταλληνού, Ph.D, Κέντρο Επισκεπτών Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών

Παρασκευή 8 Ιουλίου 23:00
"Σελήνη: Πως δημιουργήθηκε"
Δημήτριος Τσιμπίδας, MSc, Κέντρο Επισκεπτών Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών

Τρίτη 12 Ιουλίου 23:00
"Ήλιος, το δικό μας άστρο"
Αναστάσιος Αναστασιάδης, Διευθυντής Ερευνών ΙΑΑΔΕΤ ΕΘνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών

Παρασκευή 15 Ιουλίου 23:00
"Αναζητώντας την αλήθεια με το φως"
Βασίλης Χαρμανδάρης, Διευθυντής ΙΑΑΔΕΤ Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών

Οι ομιλίες θα πραγματοποιούνται μετά τη λήξη των παραστάσεων εκείνης της ημέρας στην Πειραιώς. Θα είναι δωρεάν για το κοινό. Μετά τις ομιλίες ακολουθεί παρατήρηση του νυχτερινού ουρανού με τρία τηλεσκόπια του ΕΑΑ και την συμμετοχή της Αστρονομικής Ένωσης Σπάρτης στον εξωτερικό χώρο των εγκαταστάσεων του Φεστιβάλ.

Η διαδραστική οπτικοακουστική εγκατάσταση «πρότζεκτ ΑΤΛΑΣ» πραγματοποιείται στην Πειραιώς 260, Χώρος Α΄, από τις 20/6 έως τις 15/7 σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών. Η είσοδος είναι ελεύθερη. Η εγκατάσταση είναι επισκέψιμη καθημερινά, από τις 19.30 έως μισή ώρα μετά τη λήξη της τελευταίας παράστασης.

Συντελεστές

Σύλληψη – Σύνθεση – Ανάπτυξη διαδραστικών εφαρμογών: Παναγιώτης Βελιανίτης
Επιστημονικός σύμβουλος: Δρ. Φιόρη - Αναστασία Μεταλληνού
Εικαστική επιμέλεια: Τέλης Καρανάνος, Αλεξάνδρα Σιάφκου
Φωτογραφίες – Δημιουργία background video εγκατάστασης: Χρήστος Τόλης
Επιμέλεια – Εγκατάσταση φωτισμού (εκ μέρους του Φεστιβάλ Αθηνών): Παναγιώτης Δερβέναγας
Παραγωγή: Bad Crowd (Νάνσυ Κοκολάκη, Νίκος Μουστάκας)